Hai năm, 8 huy chương quốc tế và những quyết sách đặc biệt cho giáo dục của Bắc Giang - Bài 2: Nghị quyết chuyên đề mang về huy chương

Bắc Giang chưa phải là tỉnh giàu, thu chưa đủ chi, chưa có “của ăn của để” nhưng với giáo dục, địa phương luôn coi trọng và sẵn sàng dành mọi nguồn lực cho quốc sách hàng đầu. Cùng với sự nỗ lực, quyết tâm cao của thầy và trò; sự đổi mới, quyết liệt trong chỉ đạo của ngành giáo dục, từ nhiều năm nay, Bắc Giang đã có những nghị quyết chuyên đề, đầu tư sâu cho giáo dục mũi nhọn, bồi dưỡng HSG. Sự quan tâm đó đã “mở đường”, tạo động lực để giáo dục Bắc Giang có những mùa vàng bội thu.

Thầy, trò tâm huyết

Cách mà Bắc Giang làm giáo dục giống như trồng cây, đều bắt nguồn từ gốc. Không có cây nào trồng từ ngọn cũng như không có trái ngọt nào tự nhiên sinh ra. Bắc Giang đã chủ động tìm kiếm, gieo trồng và bồi dưỡng HSG từ sớm; tỉ mỉ, chu đáo như chăm cây để những “cái cây” HSG đó phát triển bền vững, đơm hoa kết trái.

Trở lại câu chuyện của ba chàng trai vàng Hà- Công- Hùng, ngay từ năm học lớp 11, các em đã sở hữu bộ sưu tập thành tích “khủng” và tiếp tục phát triển, nhân lên ở lớp 12. Như vậy, kể từ khi vào Trường THPT Chuyên Bắc Giang, các em có vỏn vẹn một năm để “mang chuông đi đánh xứ người”, thi quốc gia, thi Olympic khu vực, quốc tế.

Một tiết học môn Hóa học của thầy và trò Trường THPT Chuyên Bắc Giang.

Trao đổi về vấn đề này, ông Bạch Đăng Khoa, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo (GD& ĐT) chia sẻ: Chúng tôi yêu cầu các trường THCS trọng điểm của tỉnh và cả các trường phổ thông có trách nhiệm phát hiện, bồi dưỡng những em có tố chất, năng khiếu đặc biệt. Có thể có em học không đều, điểm chưa cao nhưng em lại có khả năng tự học, ưa tìm tòi sáng tạo thì vẫn đưa vào “tầm ngắm”, tránh để sót học sinh ưu tú. Bằng cách này, chúng tôi chọn được những em có năng khiếu ở đúng môn các em thích nên hầu hết phát huy được sở trường ở các lớp trên. Cách này cũng đã trao cơ hội cho tất cả các học sinh, đúng tinh thần “không HSG nào bị bỏ lại phía sau”.

Bắc Giang có sự thay đổi quyết liệt về chiến lược bồi dưỡng HSG. Theo đó, các chuyên đề kiến thức nhẹ, dễ hơn từ bậc THPT sẽ được đẩy xuống cấp THCS. Thay vào đó, đưa các chuyên đề khó, mới vào các đội tuyển quốc gia. Theo đó, việc ra đề thi chọn HSG cũng thay đổi, có sự phân hóa, sàng lọc rõ ràng. Các trường, các thầy cô muốn có HSG buộc phải tự học, tự cập nhật.

Từ nhiều năm nay, ngành GD& ĐT Bắc Giang xác định nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện song hành chú trọng phát triển giáo dục mũi nhọn theo hướng thực chất, hiệu quả. “Năm nào tôi cũng làm việc với Trường Chuyên, nghe Ban giám hiệu báo cáo tình hình, khó khăn- thuận lợi; từng đội tuyển báo cáo chiến lược, cách chọn đội tuyển v.v… từ đó gỡ được nhiều vấn đề và có hướng điều chỉnh kịp thời”, ông Tạ Việt Hùng, Giám đốc Sở trao đổi.

Ông cũng khá cởi mở khi chia sẻ chuyện “hậu trường” của các đội tuyển quốc gia. Ông bảo, có thầy cô phụ trách đội tuyển “bảo thủ”, báo cáo nếu trong nhóm học sinh dự tuyển trình độ đều nhau, thầy cô sẽ chọn học sinh chưa có giải quốc gia; những em lớp 12 đã có giải năm trước không đưa vào. Lý do các thầy đưa ra là các em đã đạt tới đỉnh cao, đã cháy hết mình rồi và các em có tâm lý muốn “xả”, muốn nghỉ để học thêm các chứng chỉ khác...

“Tôi bảo nhầm, không được. "Ngọc càng mài càng sáng", các em càng được bồi dưỡng nhiều càng dày dặn kiến thức và kỹ năng. Đi thi là phải có “của để dành’, năm nọ gối năm kia. Em nào có giải quốc gia rồi mà phong độ tốt, tinh thần thi đấu cao vẫn đưa vào; đứa chị dìu đứa em, bọc lót cho nhau. Còn hai em cùng trình độ thì nhất trí với thầy cô là nên ưu tiên chọn em lớp 11 vì nếu em đó đoạt giải, chúng ta còn "hái quả" thêm năm nữa”.

Phòng GD& ĐT TP Bắc Giang 5 năm trở lại đây là điểm sáng của tỉnh khi liên tiếp dẫn đầu toàn diện về thành tích thi HSG cấp tỉnh. Hai em Thế Công và Sơn Hà cũng là học sinh đào tạo từ đây.

Đồng chí Vũ Trí Hải, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Bí thư Thành ủy Bắc Giang trao thưởng cho học sinh có thành tích xuất sắc trong học tập.

Ông Đỗ Văn Quý, Trưởng phòng cho biết: Nếu Sở nắm đến đội tuyển thì Phòng nắm tới từng trò, rất chi tiết. Chúng tôi có bảng chỉ số theo dõi tiến độ học tập của từng em, em tiếp nhận kiến thức đến đâu, khả năng phát triển như nào, như theo dõi quá trình phát triển của cây. Chính vì thế mà tính riêng giải nhất, số giải học sinh TP đạt được 5 năm qua bằng tổng 3 huyện xếp kế tiếp cộng lại.

Nghị quyết “mở đường”

Những năm gần đây, Bắc Giang có những quyết sách đột phá, mang tầm chiến lược để gỡ “nút thắt”, khó khăn cho GD, đặc biệt là GD mũi nhọn. Một trong những quyết sách đó là Nghị quyết số 39 ngày 14/7/2023 của HĐND tỉnh quy định một số chính sách hỗ trợ học sinh Trường THPT Chuyên Bắc Giang; giáo viên, chuyên gia tập huấn và học sinh tham gia đội tuyển thi chọn HSG cấp tỉnh, quốc gia, Olympic khu vực và quốc tế. Nghị quyết này thay thế Nghị quyết số 16/2019/NQ- HĐND ngày 11/7/2019.

Các đại biểu HĐND tỉnh Bắc Giang biểu quyết thông qua nghị quyết.

“Nghị quyết 39 thực sự đã tạo ra luồng sinh khí mới cho GD mũi nhọn; hỗ trợ cụ thể, thiết thực, kịp thời giáo viên và học sinh; giúp thầy và trò có thêm điều kiện, kinh phí, yên tâm dạy và học để chinh phục những đỉnh cao mới”, ông Tạ Việt Hùng, Giám đốc Sở nhấn mạnh.

Trong GD có một mệnh đề: “Muốn có trò giỏi thì cần có thầy giỏi”, đặc biệt để đào tạo được một HSG cấp quốc gia, quốc tế, khu vực thì càng không đơn giản. Dạy đội tuyển không có giáo trình, không có sách hướng dẫn trong khi kiến thức không có giới hạn, năng lực của người thầy không phải cái gì cũng đáp ứng hết được; do đó việc tự học, tự trang bị và đặc biệt là tranh thủ chất xám, kinh nghiệm của các giáo sư, chuyên gia đầu ngành rất quan trọng.

Nghị quyết số 39 đã "mở đường" để các trường có thể tăng số buổi mời chuyên gia về thỉnh giảng cho các đội tuyển, cả kỳ thi quốc gia, quốc tế và khu vực. Việc này không những giúp nâng tầm cho các em học sinh trong đội tuyển mà còn trực tiếp giải quyết được bài toán "Muốn có trò giỏi thì cần có thầy giỏi".

Nghị quyết của HĐND tỉnh Bắc Giang đã phần nào hóa giải được điều đó. Tỉnh quyết định tăng số buổi mời chuyên gia về thỉnh giảng cho các đội tuyển, cả kỳ thi quốc gia, quốc tế và khu vực. “Điều này được nhiều thứ bởi có chuyên gia về giảng, ta “được” cả thầy cả trò. Trò học, thầy cũng học. Tối về, thầy dạy lại cho trò; tổng hợp, nghiên cứu, lược hóa kiến thức phức tạp thành những dạng bài cơ bản để trò làm”, thầy Trần Duy Phương, Hiệu trưởng Trường THPT Chuyên Bắc Giang bật mí.

Ngay cả cách tuyển dụng giáo viên giỏi dạy đội tuyển, Bắc Giang cũng có cách thu hút đặc biệt, đúng tinh thần “đãi cát” tìm thầy. Tỉnh chưa có mức “trải thảm” hấp dẫn như một số tỉnh, TP khác nhưng nhà trường, các tổ chuyên môn ở trường chuyên lại có “quyền” tham mưu, phát hiện, chủ động tìm người; Giám đốc Sở chỉ ký quyết định điều động; công khai, dân chủ.

Với những trường hợp chưa thể hợp thức hóa gia đình, trực tiếp ngành có ý kiến, tạo mọi điều kiện để giáo viên yên tâm cống hiến hoặc trưng dụng một thời gian làm quen với môi trường mới. Đồng thời, ngành có chủ trương ưu tiên, bồi dưỡng, bổ nhiệm giáo viên giỏi trở thành cán bộ quản lý, giáo viên cốt cán cho sở và các trường, địa phương.

Đồng chí Mai Sơn, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh trao quà động viên học sinh tham gia kỳ thi HSG quốc gia năm học 2023-2024.

Ngoài Nghị quyết chuyên đề của HĐND tỉnh, UBND tỉnh cũng ra Quyết định số 971 ngày 27/9/2022 ban hành Đề án “Nâng cao chất lượng bồi dưỡng HSG tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2020-2025, định hướng đến năm 2030”. Mục tiêu nhằm tiếp tục tháo gỡ khó khăn, bất cập và xây dựng cơ chế, chính sách tích cực để khuyến khích đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên làm tốt công tác bồi dưỡng HSG… Đây là những quyết sách quan trọng, mang tính đột phá của Bắc Giang riêng về GD mũi nhọn.

Thầy cô và các em đội tuyển quốc gia Việt Nam tham dự Olympic Hóa học quốc tế.

Trong điều kiện ngân sách của tỉnh còn nhiều khó khăn, thu chưa đủ chi, chưa có “của ăn của để” thì việc ban hành những nghị quyết, đề án chuyên cho GD mũi nhọn khẳng định quyết tâm của Bắc Giang trong việc chăm lo bồi dưỡng nguồn nhân lực chất lượng cao, để mạch nguồn tri thức được chảy mãi, thấm sâu.

(Còn nữa)

Thu Hương - Minh Thu