Hai năm, 8 huy chương quốc tế và những quyết sách đặc biệt cho giáo dục của Bắc Giang - Bài 1: Bắc Giang - Hiện tượng của giáo dục cả nước

LTS: Hai năm (2023, 2024), giáo dục Bắc Giang liên tiếp ghi dấu ấn trên đấu trường quốc tế khi giành được 8 huy chương (gồm 4 Huy chương Vàng (HCV), 2 Huy chương Bạc (HCB), 2 Huy chương Đồng (HCĐ)) tại các kỳ thi Olympic khu vực và quốc tế. Riêng năm học 2023-2024, với việc xuất sắc đoạt 5/26 huy chương các loại; trong đó có 4/9 HCV Olympic khu vực và quốc tế, Bắc Giang đã trở thành hiện tượng của ngành giáo dục cả nước, lập nên kỳ tích chưa từng có.

Vùng đất khoa bảng Bắc Giang- nơi có ba con sông (Thương, Cầu, Lục Nam) bao bọc, hội tụ; quê hương của Tiến sĩ Thân Nhân Trung với câu nói nổi tiếng: “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia” đã gieo trồng nên những hiền tài, mang những vòng nguyệt quế vinh quang về cho đất nước.

Và hẳn, trên hành trình chinh phục đỉnh cao tri thức ấy, ngoài sự nỗ lực phấn đấu không mệt mỏi của thầy và trò, còn là sự đầu tư căn cơ, bài bản bằng những quyết sách đặc biệt cho giáo dục của Bắc Giang để quốc sách hàng đầu vươn cao, vươn xa.

Các đồng chí: Nguyễn Văn Gấu, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy; Mai Sơn, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Bắc Giang trao thưởng và tặng hoa chúc mừng 2 thầy giáo, 3 học sinh đoạt HCV Olympic quốc tế năm 2024.

BÀI 1: BẮC GIANG - HIỆN TƯỢNG CỦA GIÁO DỤC CẢ NƯỚC

Hai năm, Bắc Giang bội thu 8 huy chương, cả khu vực và quốc tế. Hai ngày, Bắc Giang thu về 3 HCV quốc tế. Tất cả đều đến từ ba chàng trai vàng trong làng quốc tế: Giáp Vũ Sơn Hà, Thân Thế Công và Trương Phi Hùng. Bắc Giang đã trở thành hiện tượng của ngành giáo dục (GD) cả nước, một sự xưa nay hiếm trong đào tạo, bồi dưỡng học sinh giỏi (HSG) quốc tế ở một trường “làng” như Trường THPT Chuyên Bắc Giang.

2 ngày, 3 HCV Olympic quốc tế

Những ngày cuối tháng 7/2024, tin vui tới tấp bay về, ngập tràn trên các trang báo khi các đoàn học sinh Việt Nam liên tiếp giành huy chương tại các kỳ thi Olympic quốc tế. Đội tuyển Olympic Vật lí cả 5/5 em đều có huy chương (2 HCV, 3 HCB). Ngay hôm sau, đội tuyển Olympic Hóa học xuất sắc mang về 4/4 huy chương (3 HCV, 1 HCB). Thật tự hào khi 3/5 tấm HCV danh giá đó thuộc về 3 học sinh của Trường THPT Chuyên Bắc Giang. Đó là các em: Thân Thế Công, Trương Phi Hùng (môn Vật lí ) và Giáp Vũ Sơn Hà (môn Hóa học).

“Khi kết quả kỳ thi được công bố, khi tên nước Việt Nam được xướng lên, khi lá cờ đỏ sao vàng của Việt Nam tung bay ở vị trí trang trọng nhất, trước thầy cô và bạn bè quốc tế, chúng em thật sự rất xúc động và tự hào”, Thân Thế Công tâm sự.

Giám đốc Sở GD&ĐT Bắc Giang Tạ Việt Hùng ra sân bay đón và chúc mừng các thầy giáo và hai em Thân Thế Công, Trương Phi Hùng đoạt HCV Olympic Vật lí quốc tế.

Kỳ thi Olympic Vật lí quốc tế (IphO) lần này không phải là lần đầu “chinh chiến” quốc tế của Công và Hùng. Trước đó chỉ hơn 1 tháng, cả Công và Hùng đều tham dự Olympic Vật lí châu Á. Công đạt HCV, Hùng đạt HCĐ.

“Cả hai bọn em đều áp lực. Thời gian ôn luyện không còn nhiều mà làm sao Công phải giữ được thành tích khi thi châu Á, em phải đổi màu được huy chương”, Phi Hùng chia sẻ.

Tính riêng Huy chương Vàng, học sinh Bắc Giang sở hữu 4 trong tổng số 9 tấm, bằng gần một nửa số Huy chương Vàng của cả nước năm 2024. Bắc Giang đã trở thành hiện tượng của giáo dục cả nước, vươn lên dẫn đầu danh sách các địa phương đoạt nhiều huy chương quốc tế và khu vực nhất toàn quốc (cả số lượng và chất lượng).

IphO thử thách thí sinh ở hai bài thi lý thuyết và thực hành, mỗi bài kéo dài 5 tiếng. Đề thi năm nay được đánh giá là hay và khó và đều gắn liền với thực tiễn cuộc sống, chạm đến những ứng dụng của khoa học kỹ thuật hiện đại.

Olympic Vật lí quốc tế được tổ chức ở Iran từ ngày 21/7 đến ngày 29/7/2024 có 197 thí sinh đến từ 46 quốc gia và vùng lãnh thổ tham dự. Để đạt HCV, thí sinh phải lọt vào top 8% thí sinh có điểm cao nhất. Với bản lĩnh thi đấu dày dặn, sự ôn luyện nghiêm túc, quyết tâm cao, cả Công và Hùng đã xuất sắc giành HCV, góp phần đưa thành tích của Việt Nam nằm trong số các nước có kết quả cao nhất tại kỳ thi. Xét về số HCV, đoàn Việt Nam chỉ sau Trung Quốc (5), Nga (4) và Romania (3).

5/5 thành viên đội tuyển quốc gia Việt Nam đều đoạt huy chương tại kỳ thi Olympic Vật lí quốc tế năm 2024, trong đó cả 2 tấm HCV đều của học sinh Bắc Giang.

Nhà giáo Ưu tú Nguyễn Văn Đóa, người đồng hành với Công và Hùng suốt 3 năm ở Trường THPT Chuyên Bắc Giang và các kỳ thi quốc tế, khu vực đánh giá: “Công và Hùng, ngoài tố chất thông minh còn rất cần cù, chịu khó và có khả năng chịu được cường độ học tập cao, ý chí mạnh mẽ, bản lĩnh”.

Cuộc thi Olympic Hóa học quốc tế (IchO) được tổ chức cùng thời gian tại Ả-rập Xê-út (Arabia Saudi). Đây là cuộc thi sau gần 30 năm tái lập tỉnh, Bắc Giang mới vinh dự có học sinh tham dự đội tuyển và xuất sắc đoạt HCV ngay khi trở lại.

Với 327 thí sinh của 89 quốc gia và vùng lãnh thổ tranh tài, IchO được đánh giá khốc liệt nhất từ trước tới nay. Có kinh nghiệm và từng đoạt HCB kỳ thi Olympic Hóa học quốc tế Abu Reikhan Beruniy năm 2023, Giáp Vũ Sơn Hà tự tin bước vào cuộc thi với tâm thế muốn vượt qua chính mình, sẵn sàng chinh phục đỉnh cao mới.

Thầy giáo Vương Trường Sơn (Trường THPT Chuyên Bắc Giang) - người theo sát Sơn Hà cả trong nước và suốt những ngày ôn luyện, thi cử ở Ả-rập Xê-út cho biết: “Hà có ý chí, sự nỗ lực, khả năng tổng hợp, ứng dụng tốt giữa ký thuyết và thực hành nên khi về đích em bứt tốc rất tốt”.

Em Giáp Vũ Sơn Hà cùng thầy giáo Vương Trường Sơn những ngày ở Arabia Saudi.

Kết quả, Giáp Vũ Sơn Hà đã tỏa sáng, mang về tấm HCV danh giá cho đoàn Việt Nam. Thành tích của học sinh Bắc Giang đã giúp đội tuyển Việt Nam có 3/4 tấm HCV, xếp thứ 2/89 quốc gia, vùng lãnh thổ; đồng hạng với đoàn Mỹ, sau Trung Quốc.

Trường “làng” - Thành tích vàng

Trong “bản đồ” các trường đào tạo HSG quốc tế, có thể xếp những trường THPT chuyên ở tỉnh miền núi như Bắc Giang là trường “làng” vì rất khó “đọ” thành tích với các trường có truyền thống như Chuyên Khoa học Tự nhiên, Chuyên Đại học Sư phạm Hà Nội, Chuyên Amsterdam Hà Nội hay các tỉnh có bề dày truyền thống…

Tuy nhiên, giờ đây, với việc một năm có 3 học sinh giành 3 HCV Olympic quốc tế, 1 HCV, 1 HCĐ Olympic khu vực thì THPT Chuyên Bắc Giang đã trở thành hiện tượng của GD cả nước, vươn lên dẫn đầu danh sách các trường đoạt nhiều huy chương quốc tế và khu vực nhất toàn quốc (cả số lượng và chất lượng). Nếu tính riêng HCV, Bắc Giang sở hữu 4/9 tấm, bằng gần một nửa số huy chương của cả nước năm 2024.

Ba chàng trai vàng (từ trái sang phải): Thân Thế Công, Trương Phi Hùng, Giáp Vũ Sơn Hà.

Không chỉ kết quả vượt trội năm nay, bộ ba chàng trai vàng Hà- Công- Hùng cũng làm khuynh đảo đấu trường Olympic quốc tế và khu vực năm 2023 bằng 3 tấm huy chương (2 Bạc, 1 Đồng). Cụ thể, Thân Thế Công giành 3 huy chương (gồm 1 Vàng quốc tế, 1 Vàng và Đồng khu vực châu Á). Trương Phi Hùng giành 3 huy chương, cả Vàng- Bạc- Đồng quốc tế và khu vực châu Âu, châu Á. Giáp Vũ Sơn Hà 2 huy chương (1 Vàng thế giới và 1 Bạc Olympic Hóa học quốc tế Abu Reikhan Beruniy).

Ban Giám hiệu Trường THPT Chuyên Bắc Giang đón em Giáp Vũ Sơn Hà và thầy giáo Vương Trường Sơn tại sân bay.

Thầy giáo Trần Duy Phương- Hiệu trưởng nhà trường thông tin: Từ khi thành lập trường (năm 1991) đến nay, học sinh nhà trường đoạt 15 huy chương Olympic các loại, trong đó có 8 huy chương quốc tế và 7 khu vực. Riêng năm 2024, với thành tích 5 huy chương (4 Vàng, 1 Đồng) thì Chuyên Bắc Giang đã phá kỷ lục của chính mình và của các trường THPT Chuyên toàn quốc; lập nên một kỳ tích chưa từng có, đặc biệt xuất sắc trên đấu trường quốc tế.

Khi hai tiếng VIỆT NAM được vang lên, lá cờ đỏ sao vàng của Việt Nam tung bay đầy kiêu hãnh trước bạn bè quốc tế, em cảm nhận Tổ quốc thật thiêng liêng và thấm thía lời căn dặn của Bác Hồ: “Dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai cùng các cường quốc năm châu được hay không chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các cháu”.

Em Thân Thế Công- HCV Olympic Vật lý quốc tế.

Không còn trường “làng”, Chuyên Bắc Giang giờ đã là ngôi trường "quốc tế" có các thầy giáo "quốc tế" như thầy Nguyễn Văn Đóa, thầy Vương Trường Sơn…; có các học sinh quốc tế như Giáp Vũ Sơn Hà, Thân Thế Công, Trương Phi Hùng, Trịnh Duy Hiếu… Không đơn giản là trường học, Chuyên Bắc Giang giờ là ngôi trường mơ ước, trong lành, là “địa chỉ đỏ” của ngành GD…

Chẳng có huy chương nào tự dưng có được, càng không có vinh quang nào trải sẵn hoa hồng. Kết quả thi HSG quốc tế là thành tích tiếp nối của kỳ thi học sinh giỏi quốc gia, của đào tạo GD mũi nhọn.

Nhiều năm nay, Bắc Giang luôn đứng tốp 10 tỉnh, thành phố trong cả nước về số lượng giải thi HSG quốc gia. Đặc biệt, năm học 2023-2024, với 86 giải quốc gia, Chuyên Bắc Giang đã lập kỷ lục về số giải. Chất lượng giải theo đó cũng tăng. Hai năm liên tiếp (2023, 2024), mỗi năm Bắc Giang đều có 4 giải nhất quốc gia, số giải nhì, ba tăng mạnh cả về số lượng cũng như chất lượng. Đặc biệt, các em đều có phong độ thi đấu ổn định và ngày một “chín”. Đơn cử, bộ ba Hà- Công- Hùng liên tiếp hai năm lớp 11 và 12 đều cơ bản nhất quốc gia, không có đối thủ.

Các bạn Trường THPT Chuyên Bắc Giang chào đón Thân Thế Công và Trương Phi Hùng.

Còn nhiều tổng hợp, đánh giá vàng về ngôi trường “làng” này, như tốp 20 trường có điểm thi đại học cao nhất nước; tốp 5 trường có điểm thi đánh giá năng lực cao nhất năm 2024; tốp 10 trường chuyên có học sinh thi Olympic Toán quốc tế; Quán quân Đường lên đỉnh Olympia năm 2013…

Bấy nhiêu thôi đã đủ cho Trường THPT Chuyên Bắc Giang nói riêng, GD Bắc Giang nói chung trở thành hiện tượng của GD cả nước và rất cần giải mã, tìm câu trả lời để các địa phương, nhà trường tham khảo, rút kinh nghiệm.

(Còn nữa)

Thu Hương - Minh Thu