Hà Nội và bài toán thí điểm mô hình khu phát triển thương mại và văn hóa

Bài 1: Cửa Nam tiên phong tạo dựng không gian “disản sống”

Chủ trương thí điểm xây dựng Khu phát triển thươngmại và văn hóa tại phường Cửa Nam (Hà Nội)là một bước đi chiến lược mang tính tiên phong trong tư duy phát triển đô thị bềnvững. Cũng bởi ý nghĩa này, Chủ trương nhận được sự đồng thuận lớn từ người dân,doanh nghiệp. Song để mô hình này đi vào thực chất và có thể nhân rộng, cần mộthệ sinh thái triển khai đồng bộ, từ quy hoạch đến chính sách đặc thù…

Giữ “hồn” phố cũ, “đánh thức” kinh tế mới…

Tán thành với việc chọn phường Cửa Nam làm thí điểm Khu phát triển thươngmại và văn hóa, ông Lê Hồng Sơn – Chủ cửa hàng Vua Tào Phớ 192 Hàng Bông (Hà Nội)kỳ vọng, đây sẽ là khu vực trung tâm giàu bản sắc, có vị trí giao thông thuận lợi,rất phù hợp để phát huy tiềm năng dịch vụ – du lịch – ẩm thực gắn với văn hoáHà Nội, tăng thời gian phục vụ du khách và phù hợp nhịp sống của người dân cũngnhư nhu cầu kinh doanh của doanh nghiệp.

Ông Lê Hồng Sơn – Chủ cửa hàng Vua Tào Phớ 192 Hàng Bông (Hà Nội)

“Nếu mô hình được triển khai, khu mua sắm quà tặng, ăn uống, hoạt độngvui chơi, hội chợ chính là mô hình lý tưởng mà chúng tôi mong muốn từ lâu. Vơívai trò là một cơ sở kinh doanh nhỏ, chúng tôi sẵn sàng đồng hành, phối hợptrong truyền thông, cải tạo không gian, nâng cao chất lượng dịch vụ. Đặc biệt,chúng tôi đề xuất nên có cơ chế hỗ trợ thiết thực cho các hộ kinh doanh hiện hưũđể cùng tạo ra diện mạo mới mà vẫn giữ được hồn phố cũ đón tiếp khách nâng caotrải nghiệm du lịch”.

Không giấu được sự vui mừng trước chủ trương này của thành phố, bà TrầnThị Thúy – Chủ thương hiệu lụa Việt Nam Threesistersilk tại phường Cửa Nam chiasẻ: “Tôi tán thành với chủ trương này vì phường Cửa Nam nằm ở trung tâm TP.Hà Nội,là khu phố cổ sát gần với bờ hồ Hoàn Kiếm; Là nơi diễn ra nhiều sự kiện vănhóa, chính trị, kinh tế và cũng thu hút nhiều khách du lịch trong và ngoài nước.Nếu triển khai mô hình thí điểm thành công, chúng ta sẽ dần khắc phục được các mặt hạn chếcố hữu của Hà Nội như tắc đường hay tình trạng đỗ xe tràn xuống lòng đường...”.

Bà Trần Thị Thúy – Chủ thương hiệu lụa Việt Nam Threesistersilk tại phường Cửa Nam

Chủ thương hiệu lụa Việt Nam Threesistersilk cũng nhấn mạnh thêm, môhình lý tưởng mà bà mong muốn thành hiện thực là phường Cửa Nam cũng như khu phốcổ có vỉa hè thông thoáng, hạn chế các phương tiện thô sơ lưu thông đi vào cáctuyến đường gây ô nhiễm môi trường. Từ góc độ người dân và doanh nghiệp, bà sẵnsàng đồng hành và ủng hộ chính quyền để triển khai mô hình thí điểm.

Nhằm đẩy nhanh và thực hiện hiệu quả, theo bà Thúy, chính quyền cần mởrộng tuyên truyền về mô hình thí điểm tới người dân, và thực hiện nghiêm các trường hợp viphạm quy định trong quá trình thực hiện. Đồng thuận với chủ trương trên của thành phố, anh Nghiêm Nhật Anh - đạidiện 3 khách sạn trên địa bàn (khách sạn The Legend Hanoi 8 Yết Kiêu, Yen Spa 8Hạ Hồi, Solar Cafe & Bistro 31 Phan Chu Trinh) và cũng là cư dân 32 năm sinh sốngtại phường Cửa Nam cho biết, đây là một hướng đicó tính chiến lược và nhiều tiềm năng, đặc biệt trong bối cảnh khu vực phố cổquanh hồ Hoàn Kiếm hiện đang chịu áp lực quá tải khi trở thành điểm đến gần nhưduy nhất của khách du lịch.

Theo anh Nghiêm Nhật Anh, việc vừa phải bảo tồn kiến trúccổ, vừa đáp ứng nhu cầu phát triển dịch vụ khiến khu vực này khó có thể mở rộngcơ sở hạ tầng hoặc nâng cao chất lượng trải nghiệm cho du khách. Trong khi đó, phường Cửa Nam – với vịtrí cửa ngõ trung tâm Thủ đô, hạ tầng đang từng bước được cải thiện và khônggian văn hóa phong phú – hoàn toàn có thể trở thành một cực tăng trưởng mới, bổtrợ cho khu vực phố cổ, giúp phân bổ lại dòng khách, giảm tải và tạo nên nhữngtrải nghiệm đa dạng hơn cho du lịch Hà Nội.

Cung văn hóa Hữu nghị Việt - Xô

Gỉam phát thải –xuhướng phát triển bền vững

Để có một đô thị văn minh, hiện đại, xanh – sạch – đẹp, việc giảm phát thải là rất cần thiết và phùhợp với xu hướng phát triển bền vững như các nước. Tuy nhiên, theo ông Lê HồngSơn, cần có lộ trình và bước đi phù hợp, đặc biệt là hỗ trợ chuyển đổi phươngtiện, hạ tầng và giải pháp thay thế hợp lý, chứ không nên cấm triệt để. Bởi chỉkhi đảm bảo sinh kế cho người dân, doanh nghiệp, đồng thời cải thiện môi trườngsống, thì chính sách mới phát huy hiệu quả và được ủng hộ, đồng tình cũng nhưhình thành nên văn hóa giao thông, kinh doanh và phục vụ tạo hiệu quả lâu dàicho dự án.

Về vấn đề này, doanh nhân Nghiêm Nhật Anh cho rằng, để mô hình thí điểm đạt được hiệu quả cao và sớm đivào thực tiễn, cần tập trung vào ba yếu tố: 1. Quy hoạch tổng thể có tầm nhìn dài hạn, đảm bảo cân bằng giữa bảotồn giá trị văn hóa và phát triển hạ tầng hiện đại; 2. Cơ chế thu hút các nhà đầu tư có năng lực và cam kết phát triểnbền vững; 3. Mở rộng không gian đôíthoại công – tư, tạo điều kiện để cộng đồng doanh nghiệp cùng đóng góp trí tuệvà nguồn lực cho sự phát triển chung. “Nếu làm được điều này, tôi tin mô hình thí điểm không chỉ là một bước tiến của phường Cửa Nam mà còn là hình mẫu đáng học hỏicho các đô thị khác trong tương lai” – nam doanh nhân khẳng định.

Doanh nhân Nghiêm Nhật Anh

Cũng theo anh Nghiêm Nhật Anh: Việc giảm phát thải và tiến tới giảm ô nhiễm môi trường tạiThủ đô là yêu cầu tất yếu, phù hợp với định hướng phát triển bền vững. Tuynhiên, để triển khai lộ trình này một cách hài hòa, cần xem xét kỹ lưỡng các yêútố về hạ tầng, kinh tế xã hội và đặc điểm thực tiễn của từng khu vực nội đô.

Trước hết,hạ tầng phục vụ phương tiện điện – đặc biệt là hệ thống trạm sạc – cần được quyhoạch đồng bộ và tính toán kỹ về nguồn điện, công suất sử dụng và mức độ ảnh hưởngđến sinh hoạt của người dân. Tránh tình trạng thiếu điện cục bộ hoặc ảnh hưởngđến các hoạt động thương mại và dân sinh hiện có. Bên cạnh đó, việc chuyển đổi từ xe máy xăng – phương tiệnphổ thông đã tồn tại hàng chục năm nay – không chỉ là câu chuyện kỹ thuật màcòn liên quan đến hàng triệu lao động, hộ kinh doanh, doanh nghiệp và chuỗi dịch vụ hậu cầnđi kèm. Nếu triển khai quá nhanh hoặc quá cứng nhắc, dễ dẫn tới hệ quả là giatăng thất nghiệp, đứt gãy chuỗi cung ứng (xe vận chuyển không vào được tận nơi)hoặc chi phí vận hành tăng cao, ảnh hưởng đến đời sống người dân và năng lực cạnhtranh của doanh nghiệp.

Thay vì cấmtuyệt đối, nên áp dụng các tiêu chí môi trường cụ thể như: Chỉ cho phép xe máy xăng mới được sản xuất trong vòng 5 – 7 năm vận hành trong nội đô – tương tựnhư quy định hiện hành với xe taxi có niên hạn sử dụng 7 năm. Như vậy sẽ vừa đảmbảo yếu tố môi trường, vừa tạo điều kiện để thị trường và người dân có thơìgian thích nghi, chuyển đổi phương tiện phù hợp. Không chỉ vậy,cần nhìn vào kinh nghiệm của các quốc gia phát triển: Việc hạn chế xe cá nhân chỉ thực sự hiệu quả khi giaothông công cộng và xe đạp được đầu tư bài bản, thuận tiện và an toàn. Đây là điêùmà Hà Nội cần ưu tiên phát triển song song với lộ trình hạn chế phương tiện cánhân chạy xăng.

Về lâu dài,nêncó chính sách hỗ trợ và khuyến khích người dân chuyển sangphương tiện thân thiện môi trường – như xe điện là rất cần thiết. Tuy nhiên, cầncó hệ thống tiêu chuẩn kỹ thuật rõ ràng để đảm bảo chất lượng xe, tránh tình trạnghàng kém chất lượng, dễ cháy nổ, gây nguy hiểm cho người tham gia giao thông vàgây hại môi trường dưới hình thức khác.

Liên quan đến vấn đề này, chị Trần Thị Thúy chia sẻ, tronglộ trình cấm xe máyxăng cần có chính sách đổi xe phù hợp vì khu phố cổ tập trung đông dân với rấtnhiều nghề lao động tự do liên quan đến xe máy xăng; Tăng mức hỗ trợ tiền đồi xe đối với các trường hợp có hoàncảnh khó khăn (hộ nghèo và cận nghèo) và các nghềđặc thù như xe ôm, xe grab...; Hạ giá thành tiêu thụ điện và ổn định nguồn điện; Phát triển các phương tiện công cộng, vị trí đi xe công cộng…

Anh Nguyễn Hoàng Dương (Ngân hàng TMCP TiênPhong):

Cư dân phường Cửa Nam rất vui khi nghe tin này

“Tôi sinh ra và lớn lên ở phường Cửa Nam nên có rất nhiều kỷ niệm vàtình cảm gắn bó với khu vực này. Khi biết nơi mình sống được chọn để phát triểnthành Khu phát triển thương mại và văn hóa, tôi thấy rất vui và cũng rất kỳ vọngvào chủ trương này. Đây là một khu vực có vị trí đắc địa, nằm giữa trung tâm Hà Nội,gần các tuyến giao thông lớn và nhiều di tích lịch sử, nên việc đầu tư để pháttriển đúng hướng là hoàn toàn hợp lý.

Anh Nguyễn Hoàng Dương (Ngân hàng TMCP Tiên Phong)

Theo tôi, nếu chủ trương được triển khai một cách bài bản, có quy hoạch dàihạn và chú trọng giữ gìn bản sắc khu phố cũ thì Cửa Nam hoàn toàn có thể trởthành một khu vực kiểu mẫu – nơi vừa hiện đại, tiện nghi, vừa không đánh mấtgiá trị truyền thống. Người dân ở đây, đặc biệt là thế hệ trẻ như tôi, rất mongđược thấy sự thay đổi tích cực, miễn là sự phát triển ấy gắn liền với lợi ích cộngđồng và có sự minh bạch trong quá trình thực hiện. Là một người trẻ đang sống ở Hà Nội, tôi luôn mong muốn thành phố sẽngày càng hiện đại, văn minh và bền vững hơn, nhưng vẫn giữ được hồn cốt riêng– điều làm nên nét đặc trưng của Thủ đô. Với tôi, sự phát triển đô thị không chỉlà mở rộng đường sá hay xây thêm nhà cao tầng, mà còn phải chú trọng đến chấtlượng sống, không gian công cộng và cả yếu tố văn hóa. Tôi kỳ vọng chủ trương này không chỉ tập trung vào kinh tế mà còn tạo ra nhữngkhông gian sống thân thiện hơn cho người dân – như công viên, phố đi bộ, khônggian văn hóa cộng đồng. Đặc biệt, tôi mong giới trẻ có thêm nhiều không gian đểtrải nghiệm, kết nối với nhau, đồng thời hiểu hơn về văn hóa truyền thống củakhu vực mình đang sống. Nếu thành phố có cơ chế tiếp thu ý kiến người dân mộtcách thực chất, tôi tin rằng nhiều người trẻ như tôi sẽ sẵn sàng tham gia vàđóng góp để cùng xây dựng một Hà Nội đáng sống hơn!”.

Về văn hóa, phường Cửa Nam hội tụ giá trị văn hóa - lịch sử - cách mạng đặc sắc và phong phú bậc nhất Hà Nội, với số lượng di tích dày đặc, nhiều công trình được xếp hạng Quốc gia, cấp thành phố, gắn với các giai đoạn phát triển lịch sử trọng đại của dân tộc: Nhà hát Lớn và Quảng trường Cách mạng Tháng Tám; Ngôi nhà số 5D Hàm Long; Các tấm bia của chùa Hàm Long; Ngôi nhà số 90 phố Hàng Bông, Thợ Nhuộm… Trên địa bàn phường tập trung hệ thống di sản văn hóa phong phú như: Cung Văn hóa Hữu nghị Việt - Xô được khánh thành năm 1985 là công trình văn hóa - kiến trúc quy mô lớn, biểu tượng của tình hữu nghị quốc tế và tinh thần công đoàn; Rạp Tháng Tám, Nhà hát Lớn; Nhà hát Hồ Gươm... là những địa điểm thu hút dịch vụ tổ chức sự kiện, biểu diễn nghệ thuật hàng đầu của Thủ đô hiện nay. Bên cạnh hệ thống di tích, phường còn nổi bật với những không gian văn hóa đương đại mang dấu ấn riêng, trong đó tiêu biểu là kem Tràng Tiền - một sản phẩm gắn liền với ký ức đô thị và đời sống thường nhật của người Hà Nội. Không chỉ đơn thuần là món ăn quen thuộc, kem Tràng Tiền đã trở thành một phần của văn hóa phố cổ, là biểu tượng ẩm thực gợi nhớ vẻ đẹp thanh lịch, tinh tế của người Hà Nội xưa và nay.

Vân Hương - Đoan Trang

(Còn tiếp)