Giành lại vỉa hè cho người đi bộ: Không thể chậm trễ!

Để làm rõ thực trạng bức tranh vỉa hè Hà Nội, so sánh với kinh nghiệm quản lý của một số nước trên thế giới, đồng thời kiến nghị giải pháp để vỉa hè Hà Nội được khai thác đúng công năng, Báo Hànôịmới giới thiệu loạt bài “Giành lại vỉa hè cho người đi bộ: Không thể chậm trễ!”.

Bài 1: Vỉa hè rộng, người đi bộ vẫn phải... bước xuống đường

"Sứ mệnh" của vỉa hè là dành riêng cho người đi bộ. Thế nhưng tại thành phố Hà Nội, đặc biệt là ở các phường nội thành, không gian này thường xuyên bị chiếm dụng để kinh doanh, đặt đồ dùng hay dừng, đỗ phương tiện tham gia giao thông..., khiến người đi bộ "bất đắc dĩ" phải lưu thông dưới lòng đường. Tình trạng lấn chiếm vỉa hè ở Hà Nội được ví như một bệnh “mạn tính”, đến giờ vẫn chưa có thuốc “đặc trị”.

Vỉa hè phố Trần Đại Nghĩa (phường Bạch Mai) bị chiếm dụng, người dân phải đi bộ dưới lòng đường.

Thực trạng vi phạm đáng báo động

Khảo sát trên nhiều tuyến đường, phố trung tâm thuộc các phường: Cửa Nam, Kim Liên, Hoàn Kiếm, Bạch Mai, Đống Đa, Tây Hồ, Hà Đông, Yên Nghĩa..., phóng viên Báo Hànôịmới ghi nhận, vỉa hè đã và đang bị “bóp nghẹt” bởi vô số hình thức chiếm dụng. Vào giờ cao điểm trưa, chiều tối, thậm chí đêm khuya, hàng loạt quán bia hơi, cà phê, quán ăn ngang nhiên bày bàn ghế, kê tủ, bếp nướng, căng ô, bạt... phủ kín toàn bộ vỉa hè.

Tại các phố Lý Thường Kiệt, Hai Bà Trưng và Hàng Bài (phường Cửa Nam), nhiều cửa hàng chiếm dụng gần như toàn bộ vỉa hè, bất chấp việc người đi bộ không còn lối đi, phải luồn lách trong dòng phương tiện đông nghịt dưới đường. Điển hình, trưa và chiều mỗi ngày, tại các số nhà 55, 55A, 57, 72, 74, 76... phố Hai Bà Trưng, các cửa hàng bún ngan, bún sườn, cà phê... tấp nập khách ra, vào. Nhiều bộ bàn ghế được kê vội ở vỉa hè để khách thưởng thức các món ẩm thực đường phố. Hoặc tại khu vực phố Lý Thường Kiệt, đoạn Trường Trung học phổ thông Việt Đức, các hàng quán ăn vặt, cửa hàng sách... đã biến vỉa hè thành không gian riêng để kinh doanh.

Không chỉ hàng quán, việc dừng, đỗ xe trái phép hay đặt, để đồ dùng tùy tiện cũng góp phần “xóa sổ” công năng thực của nhiều đoạn vỉa hè, gây bức xúc trong nhân dân. Tại phố Hàng Bông (phường Hoàn Kiếm), thường xuyên có nhiều xe máy đỗ kín vỉa hè. Tại phố Đình Ngang, Cửa Nam (phường Cửa Nam), hình ảnh phương tiện xe máy chiếm dụng toàn bộ không gian vỉa hè đã trở nên rất quen thuộc.

Tương tự, những tuyến phố Đào Tấn, Ngọc Hà, Đội Cấn (phường Ngọc Hà) thường xuyên bị chiếm dụng bởi xe máy, biển quảng cáo, chậu cảnh. Đáng buồn hơn, ngay cả vạch kẻ dành cho người khuyết tật trên phố Ngọc Hà cũng bị biến thành nơi đặt bàn ghế...

Phố phường nhếch nhác, người đi bộ mất an toàn

Hệ quả tất yếu của việc chiếm dụng vỉa hè là người đi bộ phải đi vào phần đường dành cho phương tiện tham gia giao thông, dù biết vi phạm quy định và gây nguy hiểm cho bản thân.

Theo quan sát của phóng viên tại đoạn vỉa hè giáp Đại học Kinh tế quốc dân, Trường Đại học Xây dựng, phố Trần Đại Nghĩa (phường Bạch Mai), hằng ngày có nhiều người phải xuống lòng đường đi bộ. Bởi lẽ, không gian dành cho họ đã bị hàng quán chiếm dụng. Điển hình của tình trạng này phải kể đến cửa hàng Circle K đối diện cổng Trường Đại học Xây dựng (phố Trần Đại Nghĩa). Theo phản ánh của người dân, trước cửa quán lúc nào cũng kín xe máy, chỉ chừa ra 1 lối nhỏ cho người vào mua hàng.

Sinh viên Nguyễn Quang Anh, Trường Đại học Xây dựng cho biết: "Do vỉa hè kín hàng quán, tôi bất đắc dĩ phải đi dưới lòng đường, dù biết là hành động không đẹp, còn gây mất an toàn cho bản thân và người khác. Tình trạng này tồn tại đã lâu nhưng việc ra quân xử lý chỉ như "bắt cóc bỏ đĩa"".

Khảo sát tại các tuyến phố trong khu vực hồ Hoàn Kiếm, đặc biệt là những điểm đến yêu thích của du khách trong và ngoài nước, không khó để bắt gặp hình ảnh khách du lịch len lỏi dưới lòng đường khi vỉa hè đã bị tận dụng hết. Đơn cử như các phố Hàng Bạc, Chả Cá, Hàng Phèn, Hàng Quạt, Đinh Liệt, Mã Mây, Thuốc Bắc… vỉa hè rất hẹp lại còn bị người dân chiếm dụng để bán hàng, đỗ phương tiện. Đáng nói, ngay cả lòng đường cũng bị ô tô đỗ kín hai bên.

Cũng do vỉa hè bị biến thành nơi bán hàng nên vào giờ cao điểm, người dân đi bộ trên phố Tôn Đức Thắng (phường Đống Đa) luôn phải nhìn trước, ngó sau và nghiêng mình len lỏi giữa dòng phương tiện ô tô, xe máy đông nghịt dưới lòng đường. Còn tại phố Phương Mai (phường Kim Liên), vỉa hè, lòng đường trước cổng các bệnh viện lớn như: Bạch Mai, Việt Pháp, Lão Khoa... bị hàng rong, xe taxi, xe ôm án ngữ. Bệnh nhân và người dân không còn lựa chọn nào khác ngoài việc đi xuống lòng đường, vốn cũng đã quá tải. Nhiều vụ tai nạn đã xảy ra giữa người đi bộ với xe cơ giới tại tuyến phố này, nhưng vi phạm không được xử lý triệt để.

Chị Phan Thị Thanh, ở tập thể E2 phường Kim Liên, bức xúc: Phố Phương Mai luôn trong tình trạng quá tải phương tiện, trong khi đó người dân lấn chiếm vỉa hè, lòng đường để bán hàng quá nhiều. Rất mong chính quyền sở tại, cơ quan chức năng có biện pháp quản lý, xử lý nghiêm hành vi chiếm dụng vỉa hè, trả lại lối đi thông thoáng, bảo đảm an toàn cho người dân.

Nhìn vào bức tranh vỉa hè khu vực nội đô Hà Nội dễ nhận thấy một nghịch lý: Không gian này đang được khai thác triệt để với nhiều mục đích, trừ quyền đi bộ của người dân. Đáng nói, tình trạng này đã kéo dài hết năm này qua năm khác. Dù có rất nhiều đợt ra quân nhằm giành lại vỉa hè cho người đi bộ nhưng hiệu quả chỉ như “ném đá ao bèo”. Câu hỏi đặt ra là, bao giờ người đi bộ được trả lại quyền tối thiểu của mình - quyền đi bộ trên vỉa hè?

(Còn nữa)

Thu Hằng - Kim Vũ