Giảm nghèo trong giai đoạn 2026-2030 đòi hỏi một chiến lược toàn diện

Việt Nam phấn đấu giảm tỷ lệ hộ nghèo tại vùng dân tộc thiểu số xuống dưới 10% và đảm bảo 100% xã nghèo thoát khỏi tình trạng nghèo trong giai đoạn 2026-2030. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Giai đoạn 2026-2030, Việt Nam đặt ra mục tiêu giảm tỷ lệ nghèo đa chiều từ 1-1,5% mỗi năm, với phấn đấu giảm tỷ lệ hộ nghèo tại vùng dân tộc thiểu số xuống dưới 10% và đảm bảo 100% xã nghèo thoát khỏi tình trạng nghèo. Để đạt được những mục tiêu này, Chính phủ đã đưa ra các giải pháp đồng bộ và toàn diện, nhằm xây dựng nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững và bao trùm.

Trong bối cảnh giai đoạn 2021-2025 đã ghi nhận những kết quả đáng khích lệ, với tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 5,2% xuống khoảng 1% và tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số giảm từ 25,91% xuống dưới 12%, nhưng vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua. Đặc biệt, tính bền vững của sinh kế, chất lượng việc làm và khả năng tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản vẫn còn hạn chế. Do đó, giai đoạn 2026-2030 cần xây dựng một định hướng mới, với tầm nhìn bao trùm và thích ứng tốt hơn trước các biến động xã hội - kinh tế.

Giảm nghèo đa chiều trong giai đoạn tới cần được xây dựng trên nền tảng tiếp cận tổng hợp, trong đó yếu tố dịch vụ xã hội cơ bản, việc làm bền vững, sinh kế thích ứng và chuyển đổi số đóng vai trò trung tâm. Trước tiên, việc hoàn thiện hệ thống dịch vụ xã hội cơ bản cần trở thành trọng tâm, bởi ba trong mười hai chỉ tiêu của giai đoạn trước vẫn chưa đạt, phản ánh sự bất bình đẳng trong việc tiếp cận y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch và thông tin, đặc biệt tại các huyện nghèo và khu vực dân tộc thiểu số.

Để đảm bảo giảm nghèo bao trùm, cần ưu tiên đầu tư vào hạ tầng dịch vụ thiết yếu theo hướng đồng bộ và bền vững. Các trạm y tế phải được nâng cấp theo chuẩn quốc gia, với khả năng cung cấp dịch vụ chăm sóc ban đầu, phòng chống dịch và tư vấn dinh dưỡng cho trẻ em.

Hệ thống giáo dục tại các vùng khó khăn cần được tăng cường thông qua mở rộng trường bán trú, nâng cấp nhà ở cho giáo viên, cải thiện điều kiện học tập và tăng cường hỗ trợ ngôn ngữ cho học sinh dân tộc thiểu số. Ngoài ra, việc cung cấp nước sạch và vệ sinh cần được triển khai theo hướng đảm bảo an toàn nguồn nước và ứng dụng công nghệ xử lý nước phù hợp với từng vùng.

Giải pháp về sinh kế bền vững cũng cần được coi là trụ cột của giảm nghèo đa chiều. Trong giai đoạn 2021-2025, đã có hơn 10.587 mô hình sinh kế được hỗ trợ với hơn 250 nghìn hộ tham gia, nhưng phần lớn vẫn mang tính nhỏ lẻ hoặc phụ thuộc vào thời vụ nông nghiệp. Do đó, giai đoạn tới phải chuyển mạnh sang mô hình sinh kế gắn chuỗi giá trị, liên kết doanh nghiệp-hợp tác xã-hộ nghèo.

Giải pháp về sinh kế bền vững cũng cần được coi là trụ cột của giảm nghèo đa chiều. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Các mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, sản xuất hữu cơ, chế biến nông sản, du lịch cộng đồng và chăn nuôi thích ứng với biến đổi khí hậu sẽ được ưu tiên phát triển. Việc nhân rộng các mô hình thích ứng khí hậu không chỉ giúp người nghèo ổn định sinh kế mà còn giảm nguy cơ tái nghèo trước những biến động thời tiết ngày càng khốc liệt.

Một giải pháp quan trọng khác là nâng cao chất lượng việc làm, bởi mục tiêu bảo đảm mỗi hộ nghèo có một thành viên có việc làm bền vững là chỉ tiêu duy nhất chưa đạt trong giai đoạn 2021-2025. Do đó, giai đoạn tiếp theo cần đẩy mạnh đào tạo nghề gắn với nhu cầu thị trường, đặc biệt là các ngành phi nông nghiệp đang thiếu lao động như cơ khí, điện lạnh, logistics, xây dựng và chăm sóc sức khỏe. Các trung tâm dịch vụ việc làm địa phương phải trở thành đầu mối kết nối hiệu quả giữa doanh nghiệp và lao động nghèo, đồng thời tổ chức tư vấn nghề nghiệp từ sớm cho thanh niên dân tộc thiểu số.

Công tác giảm nghèo đa chiều trong giai đoạn tới không thể tách rời chuyển đổi số. Việc số hóa cơ sở dữ liệu hộ nghèo cần được thực hiện đồng bộ, liên thông với dữ liệu dân cư, bảo hiểm xã hội, y tế, giáo dục và việc làm, giúp quá trình rà soát, cập nhật và xác định đối tượng trở nên chính xác và minh bạch.

Chính quyền cơ sở cần được trang bị công nghệ phân tích dữ liệu để đánh giá rủi ro nghèo hóa, từ đó can thiệp sớm và hiệu quả. Việc đưa các nền tảng giáo dục trực tuyến, tư vấn sức khỏe từ xa và thương mại điện tử đến vùng khó khăn sẽ mở ra cơ hội mới cho người dân tiếp cận dịch vụ chất lượng.

Giai đoạn 2026-2030 đòi hỏi một chiến lược giảm nghèo toàn diện, từ tăng cường dịch vụ cơ bản, nhân rộng sinh kế thích ứng, nâng cao chất lượng việc làm, thúc đẩy chuyển đổi số, đến trao quyền cho địa phương và nâng cao năng lực cộng đồng, hướng tới mục tiêu tạo ra cơ hội bình đẳng cho mọi người dân, bảo đảm giảm nghèo nhanh nhưng không tái nghèo trong bối cảnh chuẩn nghèo ngày càng nâng cao./.

(Vietnam+)