Giải mã bí ẩn của những cồn cát hình sao trên Trái Đất
Việc tìm hiểu cấu trúc bên trong các cồn cát có thể giúp các nhà địa chất xác định thêm tàn tích sa thạch của các cồn cát sao cổ đại.
Các nhà khoa học đã công bố công trình nghiên cứu chuyên sâu đầu tiên về cồn cát hình sao trên sa mạc, hé lộ cấu trúc bên trong và quá trình hình thành của chúng. Cồn cát hình sao, với hình dáng kim tự tháp cao tới 300m, được xem là kỳ quan của sa mạc.
Nghiên cứu tập trung vào cồn cát sao Lala Lallia ở miền Đông Maroc, trên sa mạc Sahara. Cồn cát này nằm ở Erg Chebbi, cách thị trấn Merzouga khoảng 5km và gần biên giới Algeria. Lala Lallia cao khoảng 100m và rộng khoảng 700m, chứa hơn 5 triệu tấn cát.
Các nhà khoa học đã sử dụng radar xuyên đất và phương pháp xác định niên đại phát quang để khám phá bên trong cồn cát. Kết quả cho thấy, quá trình hình thành Lala Lallia kéo dài 900 năm với khoảng 6.400 tấn cát được tích lũy mỗi năm nhờ gió sa mạc. Radar xuyên đất giúp phát hiện cách các lớp cát tích tụ theo thời gian và sự tương đồng với các cồn cát khác.
Charlie Bristow, nhà nghiên cứu trầm tích tại Đại học Birkbeck, London, cho biết cồn cát hình sao hình thành ở những khu vực có hình thái gió phức tạp, với gió thổi từ nhiều hướng khác nhau. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng cồn cát Lala Lallia đang di chuyển về phía Tây với tốc độ 0,5m mỗi năm.
Cồn cát sao chỉ chiếm chưa tới 10% số cồn cát trên các sa mạc trên Trái Đất và là những cồn cát cao nhất, vượt qua cồn cát barchan và cồn cát tuyến tính. Chúng cũng được phát hiện trên Sao Hỏa và mặt trăng Titan của Sao Thổ.
Cồn cát sao lớn nhất Trái Đất được tìm thấy ở sa mạc Badain Jaran, Tây Trung Quốc. Ngoài ra, chúng còn tồn tại ở Biển cát Namib, Namibia, Grand Erg Oriental và Grand Erg Occidental tại Algeria, và Rub' al Khali ở Saudi Arabia.
Dù hiện có nhiều cồn cát được biết đến, chỉ có một cồn cát cổ đại được phát hiện dưới dạng sa thạch, có niên đại khoảng 250 triệu năm, ở Scotland. Việc tìm hiểu cấu trúc bên trong các cồn cát có thể giúp các nhà địa chất xác định thêm tàn tích sa thạch của các cồn cát sao cổ đại.
Nghiên cứu này không chỉ giúp hiểu rõ hơn về sự hình thành và tiến hóa của các cồn cát sao mà còn mở ra hướng mới trong việc khám phá các cấu trúc địa chất cổ đại trên Trái Đất và các hành tinh khác.
Mời quý độc giả xem thêm video: Vật thể ma quái tiết lộ “tương lai” 5 tỉ năm sau của Trái Đất.
