Gặp gỡ Mike Pompeo – Dương Khiết Trì: ai nói nấy nghe, kết thúc vô ích

Cuộc gặp gỡ Mike Pompeo - Dương Khiết Trì tại Hawai không giúp gì cho việc làm dịu bớt căng thẳng giữa hai nước (Ảnh: Xilu).

Ngày 17/6, cuộc gặp gỡ kín giữa Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo và Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ nhiệm Văn phòng Ngoại sự Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc Dương Khiết Trì đã diễn ra tại căn cứ không quân Mỹ ở Trân Châu Cảng, Hawaii. Một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 18/6 nói, Mỹ đã thất vọng với thái độ của Trung Quốc trong cuộc gặp này.

Mỹ bày tỏ thất vọng

Theo trang web tiếng Trung Deutsche Welle (Tiếng nói nước Đức) ngày 19/6, Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao phụ trách khu vực Đông Á và Thái Bình Dương, David Stilwell, nói rằng Trung Quốc "not really forthcoming” (không thực sự chân thành) trong cuộc họp kín này.

Ông Stilwell không muốn nói cụ thể về các vấn đề gây tranh cãi được thảo luận ở Hawaii. Ông nói với các phóng viên tại hội nghị trực tuyến rằng ông hy vọng sẽ để lại "không gian ngoại giao" cho Trung Quốc để điều chỉnh một số vấn đề. Nhưng ông nói rằng những vấn đề này đều xoay quanh sự bất bình lâu dài của Mỹ đối với hành vi của Trung Quốc.

Những vấn đề này bao gồm: phản ứng của Trung Quốc đối với sự bùng phát của dịch bệnh do coronavirus mới, nhân quyền, chính sách của Trung Quốc tại Hồng Kông, tính chất xâm lược ngày càng tăng của Trung Quốc và các hành động mới đây của Trung Quốc ở biên giới với Ấn Độ.

Ông Stilwell cũng nói rằng Ngoại trưởng Pompeo đã nói rõ với Trung Quốc rằng mối quan hệ giữa hai bên cần phải "càng cùng có lợi hơn" và đề nghị thế giới hãy quan sát hành động của Bắc Kinh trong vài tuần tới để xem họ có hiểu thông điệp này hay không.

Cuộc gặp Mike Pompeo - Dương Khiết Trì chỉ mang ý nghĩa hai bên duy trì tiếp xúc (Ảnh: Reuters).

Trong vấn đề đại dịch bệnh COVID-19, ông Stilwell nói, ông Pompeo đã nhấn mạnh rằng Mỹ rất coi trọng việc Trung Quốc mở tất cả dữ liệu và thông tin để hiểu về dịch bệnh bắt nguồn từ Vũ Hán này. Stilwell nói: "Chúng tôi kiên trì yêu cầu Trung Quốc tiết lộ tất cả thông tin mà họ biết về việc dịch bệnh đã bắt đầu như thế nào".

Ông Mike Pompeo cũng nhắc lại với Trung Quốc rằng Tổng thống Donald Trump không sẵn sàng tiếp tục duy trì một Hiệp nghị về giải trừ hạt nhân quan trọng với Nga đã hết hạn trừ khi Trung Quốc cũng tham gia vào đàm phán lại. Cho đến nay, Trung Quốc vẫn luôn từ chối tham gia.

Ông Stilwell nói: "Chúng tôi đang tích cực tìm kiếm cơ hội tham gia các cuộc đàm phán cấp cao về vũ khí ... Chúng tôi hy vọng rằng họ sẽ tham gia vào các cuộc đàm phán này để ngăn chặn kết quả đáng tiếc”.

Ông nói: "Trong tất cả những vấn đề này, Trung Quốc không thể nói là thực sự thành thật với nhau”. Ông có ý kiến khác với sự mô tả cuộc gặp này của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, nói phía Trung Quốc "rất phiến diện ... khắt khe và ... không thực tế”.

Stilwell cũng chỉ ra rằng việc tổ chức cuộc họp này là "để giúp Trung Quốc hiểu rằng hành động của họ là phản tác dụng và họ cần đánh giá lại hướng đi của mình”.

Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ David Stilwell cho rằng Trung Quốc không thực sự chân thành trong cuộc họp kín này (Ảnh: Đông Phương).

Trung Quốc tuyên bố mập mờ

Theo trang tin Hoa ngữ Đa Chiều, tờ Nhân dân Nhật báo, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc ngày 18/6 đưa tin ông Dương Khiết Trì, Ủy viên Bộ Chính trị và Chủ nhiệm Văn phòng Ủy ban Công tác Đối ngoại Trung ương, đã gặp Ngoại trưởng Mike Pompeo trong một cuộc họp kéo dài hai ngày.

Trong một bản thông báo chính thức chỉ có một đoạn trong toàn văn 150 chữ, Trung Quốc đưa tin về kết quả của cuộc họp đã sử dụng ngôn từ ngoại giao quen thuộc của Bộ Ngoại giao Trung Quốc để ám chỉ rằng cuộc họp không đạt được kết quả rõ ràng nào và sự bất đồng nghiêm trọng đạt đến mức ai nói người nấy nghe. Toàn văn thông báo của Trung Quốc như sau:

“Trong các ngày 16 đến 17/6, giờ địa phương, Dương Khiết Trì, Ủy viên của Bộ Chính trị Trung ương và Chủ nhiệm Văn phòng Ủy ban Công tác Đối ngoại Trung ương, đã nhận lời tham dự một cuộc đối thoại với Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo tại Hawaii. Hai bên đã trao đổi quan điểm sâu sắc về quan hệ Trung-Mỹ và các vấn đề quốc tế và khu vực mà hai bên cùng quan tâm. Hai bên đã nói rõ lập trường của nhau và cho rằng đây là một cuộc đối thoại có tính xây dựng. Hai bên đồng ý hành động để thực hiện nghiêm túc sự đồng thuận mà hai nguyên thủ quốc gia đạt được. Cả hai bên đồng ý tiếp tục duy trì tiếp xúc và liên lạc”.

Đa Chiều phân tích, thực sự chỉ có ba cụm "từ then chốt" trong bản thông báo chính thức này: "Trao đổi ý kiến sâu sắc", ý nghĩa đằng sau là tranh cãi rất kịch liệt; "hai bên đã nói rõ lập trường của nhau" nghĩa là hai bên đã nói những điều của họ gần như trong suốt quá trình mà không đạt được bất kỳ sự đồng thuận nào; cụm từ tích cực duy nhất có thể là "đây là một cuộc đối thoại mang tính xây dựng", nhưng ngay cả khi đó hàm ý chỉ là về hình thức tiếp xúc còn nội dung của cuộc nói chuyện là không có sự đồng thuận, vì vậy nó chỉ có thể "tiếp tục duy trì tiếp xúc và liên lạc”.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên: cuộc gặp đã làm rõ thái độ cơ bản của Trung Quốc đối với sự phát triển quan hệ Trung-Mỹ và lập trường về các vấn đề nhạy cảm quan trọng như Đài Loan, Hồng Kông và Tân Cương (Ảnh: AP).

Sau đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên đã tiết lộ nội dung của các cuộc đàm phán, thực tế đã chứng minh phán đoán trên đây. Theo Triệu Lập Kiên, ông Dương Khiết Trì trong cuộc đối thoại đã làm rõ về thái độ cơ bản của Trung Quốc đối với sự phát triển quan hệ Trung-Mỹ và lập trường về các vấn đề nhạy cảm quan trọng như Đài Loan, Hồng Kông và Tân Cương.

Về quan hệ Trung-Mỹ, Dương Khiết Trì nói rằng sẽ bảo vệ vững chắc an ninh chủ quyền và lợi ích phát triển. Về vấn đề Đài Loan, ông yêu cầu Hoa Kỳ "xử lý thận trọng và ổn thỏa các vấn đề liên quan đến Đài Loan" và cảnh cáo Hoa Kỳ “chấm dứt can dự vào vấn đề nội bộ liên quan đến Hồng Kông dưới mọi hình thức”. Cuối cùng, ông bày tỏ bất bình mạnh mẽ với việc Mỹ ký "Đạo luật chính sách nhân quyền của người Duy Ngô Nhĩ" trong vấn đề liên quan đến Tân Cương. Đặc biệt, Triệu Lập Kiên không nói bất kỳ phản hồi nào từ ông Pompeo trong suốt quá trình họp báo.

Mọi vấn đề vẫn còn nguyên

Đương nhiên, bên ngoài có thể không ngạc nhiên với kết quả này. Mặc dù không có cuộc đối thoại trực tiếp nào được tổ chức kể từ khi Trung Quốc và Hoa Kỳ ký Hiệp nghị thương mại giai đoạn đầu, giới quan sát rất hy vọng vào cuộc gặp hiếm hoi này giữa Mike Pompeo và Dương Khiết Trì, thậm chí nghĩ rằng nó có thể gây ra bước ngoặt trong quan hệ Trung-Mỹ để trở lại trạng thái "đấu nhưng không phá" ban đầu để tránh trượt vào cục diện tan vỡ; nhưng ngay cả ai lạc quan nhất cũng không nghĩ rằng nó có thể giải quyết mâu thuẫn giữa Trung Quốc và Mỹ một lần nữa và ngừng tranh cãi chỉ sau một đêm.

Ngay ít giờ sau cuộc gặp giữa Trung Quốc và Mỹ kết thúc, Tân Hoa Xã đã đưa tin Ủy ban Thường vụ Quốc hội Nhân dân toàn quốc khóa 13 đã bắt đầu xem xét nội dung của "Luật An ninh Quốc gia Hồng Kông".

Trong khi đó, ngày 18/6, theo giờ Washington, ông Donald Trump đã bày tỏ, “tách khỏi Trung Quốc luôn là một trong những sự lựa chọn của Mỹ”. Ông Trump phát biểu như trên để đáp lại ý kiến của ông Robert Lighthizer, Đại diện đàm phán thương mại Mỹ nói trước Ủy ban Ngân sách Hạ nghị viện hôm 17, cho rằng Mỹ - Trung tách khỏi nhau là vấn đề rất phức tạp. Robert Lighthizer nói: “Tôi cho rằng lẽ nào mọi người ngồi một chỗ là có thể khiến quan hệ Mỹ - Trung tách khỏi nhau sao? Không, tôi cho rằng trong mấy năm tới có thể xem xét chính sách này, nhưng hiện nay và vào lúc này, tôi không cho rằng đó là chính sách hợp lý”.

Ông Donald Trump nói: “Đây không phải là sai sót của Robert Lighthizer. Có lẽ do tôi biểu đạt không rõ ràng, nhưng quả thật Mỹ luôn có sự lựa chọn chính sách này, dưới một số tiền đề, Mỹ có thể hoàn toàn tách khỏi Trung Quốc”.

Tất cả những điều trên cho thấy, cuộc gặp đối thoại Mike Pompeo – Dương Khiết Trì chỉ duy nhất mang ý nghĩa hai bên đã ngồi lại đối thoại với nhau mà không đạt được bất cứ sự đồng thuận nào. Mọi vấn đề trong quan hệ hai bên vẫn còn nguyên.

Thu Thủy