Dylan Field và hành trình từ bỏ đại học đến tỷ phú gợi nhớ Mark Zuckerberg

Mark Zuckerberg là cái tên điển hình nhất cho hình mẫu tỷ phú công nghệ bỏ học đại học (Harvard)để khởi nghiệp. Dylan Field, đồng sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Figma, đã theo chân Mark Zuckerberg và giúp công ty thiết kế phần mềm của anh có màn chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) rực rỡ trên Sàn giao dịch Chứng khoán New York (Mỹ) tuần qua, với mức định giá vượt 71 tỉ USD.

Dylan Field ký vào sổ lưu bút trên Sàn giao dịch chứng khoán New York vào ngày 31.7 - Ảnh: Getty Images

Điểm chung của Dylan Field và Mark Zuckerberg

Ngoài việc bỏ học, điểm chung giữa Dylan Field (33 tuổi) và Mark Zuckerberg (40 tuổi) nằm ở chỗ cả hai đều nhận được sự hậu thuẫn từ Peter Thiel - nhà đầu tư mạo hiểm có ảnh hưởng lớn ở Thung lũng Silicon (Mỹ).

Peter Thiel là người đã đầu tư cổ phần đầu tiên vào Facebook vào năm 2004 (khoảng 500.000 USD đổi 10% cổ phần) và đóng vai trò cố vấn cho Mark Zuckerberg từ rất sớm.

Trong khi đó, Dylan Field là thành viên của Thiel Fellowship đợt hai, một nhóm gồm 20 doanh nhân, mỗi người nhận được 100.000 USD.

Thiel Fellowship là chương trình gây nhiều tranh cãi do Peter Thiel thành lập vào năm 2011. Mục tiêu chính của Thiel Fellowship là khuyến khích những người trẻ tài năng dưới 23 tuổi bỏ học đại học để theo đuổi các ý tưởng đột phá của mình. Mỗi năm Thiel Fellowship sẽ chọn một nhóm khoảng 20-30 người và hỗ trợ họ bằng cách cung cấp 100.000 USD để phát triển ý tưởng, hai năm để làm việc toàn thời gian cho dự án của mình, mạng lưới cố vấn là các nhà khoa học, nhà công nghệ và doanh nhân thành công.

Dù có nhiều ý kiến trái chiều, chương trình này đã tạo ra một số nhân vật thành công đáng chú ý, điển hình là Dylan Field, Vitalik Buterin (đồng sáng lập Ethereum) hay Austin Russell (sáng lập Luminar Technologies).

Bước ngoặt từ học bổng của Peter Thiel

Dylan Field theo học ngành Khoa học máy tính tại Đại học Brown. Đại học Brown thuộc nhóm gồm 8 trường đại học danh giá nhất nước Mỹ, nổi tiếng toàn cầu về chất lượng học thuật, đầu vào khắt khe và mạng lưới cựu sinh viên quyền lực.

Cuối năm 2011, trong kỳ nghỉ năm mới, Dylan Field tình cờ đọc được bài viết về Thiel Fellowship. Chỉ hai tiếng trước khi hết hạn nộp đơn, Dylan Field gửi hồ sơ khi còn là sinh viên năm ba tại Đại học Brown nhưng không khai báo điểm thi SAT vì cho rằng kỳ thi này “không phản ánh đúng năng lực con người và dễ bị thao túng”.

Trong bài luận được yêu cầu đưa ra một quan điểm gây tranh cãi, Dylan Field viết: “Socola thật kinh tởm. Ngửi thôi đã muốn nôn rồi”.

Với câu hỏi “Bạn sẽ thay đổi thế giới như thế nào?”, Dylan Field trả lời muốn xây dựng phần mềm điều khiển drone (máy bay không người lái) cùng Evan Wallace, “lập trình viên thông minh nhất mà anh biết và có thể giải quyết vấn đề này”.

Có biệt danh Computer Jesus, Evan Wallace là trợ giảng của Dylan Field tại Đại học Brown và quá tuổi để được nhận Thiel Fellowship. Với số tiền 100.000 USD nhận được từ chương trình, Dylan Field thuyết phục Evan Wallace bỏ học cao học để cùng khởi nghiệp tại thành phố Palo Alto (bang California, Mỹ). Họ thuê một căn hộ nhỏ và bắt đầu hành trình khởi nghiệp.

Dylan Field và Evan Wallace (phải), đồng sáng lập Figma - Ảnh: Getty Images

“Bất kỳ ai cũng có thể sáng tạo”

Tuy nhiên, dự án drone của cả hai đã sớm bị gác lại. Evan Wallace quan tâm đến WebGL – công nghệ đồ họa 3D trong trình duyệt. Dylan Field và Evan Wallace tạo ra một bản demo mô phỏng quả bóng lăn trong vũng nước để giới thiệu cho các nhà đầu tư. Đối tượng cạnh tranh mà cả hai nhắm đến là Adobe – công ty ngừng phát triển ứng dụng thiết kế Fireworks từ năm 2005.

Ngay từ đầu, họ định hướng xây dựng công cụ sáng tạo miễn phí, đơn giản, chạy trực tiếp trên trình duyệt với triết lý “ai cũng có thể sáng tạo”. Đó là nền móng đầu tiên của Figma, ra đời năm 2012.

Đến năm 2013, Dylan Field và Evan Wallace bắt đầu gọi vốn hạt giống. Nhà đầu tư John Lilly của Greylock Partners, cựu giám đốc điều hành Mozilla, đơn vị đã góp phần phát triển WebGL, xem bản demo và ấn tượng, nhưng chưa thấy tiềm năng kinh tế rõ ràng. Tuy vậy, Figma vẫn được các quỹ Index Ventures, Greylock và sau này là Sequoia Capital rót vốn.

Thay đổi phong cách quản lý

Giai đoạn đầu, Figma phát triển chậm, sản phẩm chưa thuyết phục được người dùng. Dylan Field bị chê là còn quá khắt khe trong việc quản lý, can thiệp quá nhiều vào công việc nhóm. Nhân viên than phiền, khiến các nhà đầu tư như Danny Rimer (đối tác của Index Ventures) và John Lilly buộc phải gặp riêng Dylan Field để nói chuyện.

Điều đáng chú ý là Dylan Field đã tiếp thu, điều chỉnh cách lãnh đạo, học cách lắng nghe nhóm và thuê thêm nhân sự giàu kinh nghiệm, đặc biệt là Sho Kuwamoto. Từng là chuyên gia kỳ cựu của hãng Adobe và Macromedia, việc Sho Kuwamoto gia nhập Figma đã giúp cải thiện đáng kể sản phẩm.

Cuối năm 2015, Figma phát hành bản preview miễn phí đầu tiên. Đến tháng 9.2016, sản phẩm chính thức ra mắt công chúng, với tính năng nổi bật là cho phép nhiều người chỉnh sửa cùng lúc trên một file - đột phá trong thiết kế phần mềm.

Khách hàng lớn, mô hình kinh doanh và định hình thương hiệu

Các công ty như Uber, Coda nhanh chóng trở thành khách hàng lớn của Figma. Sự tiện lợi trong việc chia sẻ tài liệu thiết kế qua URL thay vì dùng file nặng nề giúp Figma trở nên nổi bật. Nhờ chạy trên nền tảng đám mây, người dùng Figma không cần máy tính cấu hình mạnh.

Figma bắt đầu được chú ý trong nội bộ Microsoft. Thế nhưng, Microsoft lo ngại Figma có thể “chết yểu” vì thiếu một mô hình kinh doanh rõ ràng. Jon Friedman, Giám đốc thiết kế Microsoft, đã đến thăm trụ sở của Figma tại thành phố San Francisco (Mỹ) để truyền đạt thông điệp này, Dylan Field kể với CNBC vào năm 2022.

Dylan Field nhớ lại Jon Friedman nói với anh rằng: “Này, chúng tôi đều lo lắng công ty của anh sẽ phá sản”. Năm sau, Figma giới thiệu gói trả phí đầu tiên.

Vào thời điểm quỹ đầu tư mạo hiểm Sequoia Capital tham gia vòng gọi vốn Series C của Figma vào năm 2019, công ty này là cái tên gây sốt trên thị trường với mức định giá 440 triệu USD.

Andrew Reed, đối tác của Sequoia Capital, cho biết một số công ty trong danh mục đầu tư của họ đã bắt đầu chuyển sang Figma và các nhà sáng lập đang sử dụng nền tảng này để thuyết trình.

Thương vụ Adobe mua lại Figma bị hủy bỏ

Năm 2020, Adobe, với ứng dụng XD của mình, liệt Figma vào danh sách đối thủ. Cùng năm đó, Figma gọi vốn từ quỹ đầu tư mạo hiểm Andreessen Horowitz với định giá 2 tỉ USD. Khi đại dịch COVID-19 bùng phát, mô hình làm việc từ xa càng khiến nhu cầu dùng Figma tăng vọt.

Figma phản ứng nhanh và cho ra mắt FigJam - bảng trắng kỹ thuật số giúp các nhóm làm việc trực tuyến hiệu quả, mở rộng khỏi mảng thiết kế UI/UX.

Năm 2021, Adobe ngỏ ý muốn mua lại Figma, nhưng Dylan Field từ chối và khẳng định: “Chúng tôi muốn là Figma, không phải Adobe”. Song đến 2022, khi lãi suất tăng, thị trường khởi nghiệp hạ nhiệt và AI bùng nổ, Dylan Field bắt đầu cân nhắc lại. Anh nhận thấy sự trỗi dậy của AI có thể phá vỡ toàn bộ ngành sáng tạo.

Cuối năm 2022, Adobe chính thức đề nghị mua lại Figma với giá 20 tỉ USD. Thỏa thuận đạt được, Dylan Field sẽ tiếp tục điều hành công ty dưới quyền Adobe.

Tuy nhiên, giới chức quản lý cạnh tranh tại Anh, Mỹ và châu Âu lo ngại thương vụ sẽ “kìm hãm đổi mới” và gây hại cho người dùng. Cuộc điều tra kéo dài nhiều tháng. Dù Adobe và Figma nỗ lực thuyết phục, các biện pháp khắc phục được đề xuất không khả thi.

Tháng 12.2023, Dylan Field họp với hội đồng quản trị và tuyên bố thương vụ bị hủy bỏ. Adobe vẫn phải trả 1 tỉ USD phí phá vỡ hợp đồng cho Figma.

Figma trở lại mạnh mẽ, Dylan Field trở thành tỷ phú

Sau khi vụ mua bán đổ vỡ, Dylan Field khôi phục lại Figma dưới dạng độc lập. Để động viên nhân viên, anh trao thêm cổ phần cho những ai được thăng chức hoặc gia nhập từ sau ngày công bố thỏa thuận với Adobbe. Những ai muốn rời đi được hỗ trợ ba tháng lương và chỉ 5% nhân viên Figma chọn nghỉ việc.

Thế nhưng, Figma vẫn đối mặt thách thức: Tỷ lệ giữ chân khách hàng giảm mạnh từ 159% đầu 2023 xuống 122% cuối năm, do kinh tế khó khăn và hiệu ứng FigJam năm trước quá lớn. Đến quý 1/2025, tỷ lệ này phục hồi lên 132%.

Dylan Field tiếp tục định hướng Figma theo chiến lược “đi một mình”, tập trung vào sản phẩm AI. Tại hội nghị Config 2025 với hơn 8.500 người tham dự, anh trình làng Figma Make – công cụ thiết kế bằng lời nhắc, tích hợp mô hình ngôn ngữ lớn Claude 3.7 của Anthropic.

Dylan Field phát biểu tại hội nghị Config của Figma - Ảnh: Getty Images

Màn trình diễn ban đầu chưa hoàn hảo, sản phẩm đôi lúc lỗi, khiến khán giả im lặng. Tuy nhiên, đó là bước đi chiến lược của Figma trong cuộc cạnh tranh với các đối thủ như Lovable, Uizard và v0 của Vercel. Một số chuyên gia nhận xét Figma chưa bắt kịp các sản phẩm AI tạo sinh, dù vẫn “áp đảo hoàn toàn” ở mảng thiết kế truyền thống.

Dylan Field không hề nghỉ ngơi, trực tiếp đọc phản hồi trên mạng xã hội X, trả lời từng người dùng dù là ngày IPO. Với đội ngũ của Figma, anh không chỉ là giám đốc điều hành mà còn là người truyền cảm hứng, luôn học hỏi và cải tiến không ngừng.

Dylan Field hiện có tài sản ròng ước tính khoảng 6,1 – 6,6 tỉ USD sau khi Figma lên sàn chứng khoán thành công vào ngày 31.7 vừa qua.

Sơn Vân