Du lịch xanh: Khi hạnh phúc của cộng đồng và môi trường phải là bài toán sinh tồn

Câu hỏi, nói đúng hơn là vấn đề, này được ông Nguyễn Ngọc Bích, chuyên gia dự án “Du lịch Thụy Sỹ vì sự phát triển bền vững tại Việt Nam” (gọi tắt là ST4SD), nêu ra tại Hội nghị “Du lịch xanh Đà Nẵng 2025 – Từ nền tảng đến tương lai” diễn ra ngày hôm nay (23-12) tại thành phố Đà Nẵng. Sự kiện cũng đánh dấu 5 năm Bộ tiêu chí du lịch xanh Quảng Nam (nay là Đà Nẵng) được triển khai. ST4SD hiện là đơn vị tư vấn, hỗ trợ Đà Nẵng thực hiện quá trình chuyển đổi xanh trong du lịch.

Du lịch xanh phải đảm bảo lợi ích và sự tham gia của tất cả các bên, bao gồm cộng động địa phương, doanh nghiệp, chuyên gia và cơ quan chức năng, theo chuyên gia. Ảnh: Nhân Tâm

Theo ông Bích, hành trình chuyển đổi xanh của ngành du lịch hiện đang có góc khuất trong cách tiếp cận hiện nay khi quá mải mê quản lý số lượng khách mà quên mất cảm xúc của chủ thể điểm đến. Ông chia sẻ: “Liệu người dân có hạnh phúc khi đông khách không? Môi trường có đang hạnh phúc không?”.

Đây có thể nói không chỉ là câu hỏi về xu hướng kinh doanh mà là cảnh báo về sức chịu tải của tự nhiên trước áp lực phát triển nóng.

Chia sẻ về góc nhìn này, ông Văn Bá Sơn, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Đà Nẵng, cũng cho hay phát triển xanh phải lấy cộng đồng làm trung tâm và lấy quản trị làm thước đo để đảm bảo sự hài hòa giữa môi trường và kinh tế. Ông Cao Trí Dũng, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Đà Nẵng, cũng đồng tình và chia sẻ “Xanh” nay đã là bài toán sinh tồn. “Không xanh, khách họ sẽ không tới”, ông nói và giải thích khi sự hài lòng của du khách gắn liền với sự an lành của môi trường và niềm hạnh phúc của người dân bản địa, du lịch xanh không còn là lớp vỏ bọc mà trở thành tài sản vô hình của điểm đến.

Tuy nhiên, để chuyển hóa tư duy này thành hiện thực, ông Phan Xuân Thanh, Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Du lịch Đà Nẵng và cũng là chủ doanh nghiệp tiên phong du lịch xanh trong những năm qua tại Đà Nẵng, chỉ ra một bất cập mang tính hệ thống. khoảng cách giữa bộ tiêu chí lý thuyết và thực hành tại doanh nghiệp còn quá xa. Theo ông Thanh, nỗ lực đơn độc của một vài “ốc đảo xanh” là không đủ để tạo nên sự thay đổi, mà cần một chiến lược cung ứng của cả điểm đến cùng sự tham gia đồng bộ của chuỗi giá trị cộng đồng để biến những tiêu chuẩn khắt khe thành lợi ích thực chứng.

Chia sẻ về cách làm tại doanh nghiệp mình, bà Hà Thị Diệu Viên, Tổng quản lý Silk Sense Hoi An River Resort – một đơn vị điển hình trong việc thực hành không rác thải nhựa – đã chia sẻ một cách tiếp cận đầy thực tế. Bà cho rằng doanh nghiệp chỉ thực sự mặn mà với du lịch xanh khi họ nhìn thấy hiệu quả kinh tế rõ ràng. Thông qua việc khảo sát chi tiết các thiết bị và đo lường dựa trên số liệu thực tế, doanh nghiệp có thể tối ưu hóa vận hành, cắt giảm lãng phí. “Việc quản trị dựa trên dữ liệu có thể giúp doanh nghiệp giảm tới 20% chi phí vận hành”, bà Viên khẳng định. Đây chính là động lực tự thân mạnh mẽ nhất để doanh nghiệp tự nguyện bước vào lộ trình xanh hóa mà không cần sự cưỡng ép.

Về khía cạnh “buộc làm xanh”, ông Nguyễn Ngọc Bích đề xuất Đà Nẵng nên áp dụng mô hình tiếp cận phân cấp Swisstainable của Thụy Sĩ. Đó là, thay vì buộc mọi doanh nghiệp phải đạt ngay những chứng chỉ quốc tế khắt khe, thành phố cần tạo ra một lộ trình nhiều cấp độ để các đơn vị nhỏ nhất cũng có thể tham gia và tự xác minh nỗ lực của mình.

Tại hội nghị, đại diện Sở Du lịch Văn hóa, Thể thao và Du lịch Đà Nẵng cũng tổng kết chặng đường 5 năm triển khai Bộ tiêu chí du lịch xanh. Cụ thể, đến nay đã có 33 doanh nghiệp, cơ sở lưu trú tiên phong đạt Bộ tiêu chí Du lịch xanh.

Thành phố dự kiến ban hành Bộ tiêu chí du lịch xanh mới (tiệm cận chuẩn quốc tế) trong hai năm 2026 và 207 và triển khai kế hoạch thí điểm đánh giá cho 100 cơ sở lưu trú, từ mô hình homestay đến khách sạn 5 sao. Với cách tiếp cận lấy quản trị làm thước đo và hạnh phúc cộng đồng làm mục tiêu, Đà Nẵng kỳ vọng sẽ biến du lịch xanh trở thành bản sắc riêng biệt, khẳng định uy tín của một điểm đến có trách nhiệm trên bản đồ quốc tế.

Nhân Tâm