Dinh dưỡng '1 ngàn ngày vàng': Chìa khóa quyết định tương lai
Khái niệm '1 ngàn ngày vàng' là khoảng thời gian bắt đầu từ lúc trẻ được thụ thai cho đến khi trẻ tròn 2 tuổi. Đây là khoảng thời gian mà các cơ quan và hệ thống trong cơ thể trẻ phát triển vượt bậc, đặc biệt là não bộ. Trưởng khoa Dinh dưỡng tiết chế, Bệnh viện Hoàn Mỹ Đồng Nai Nguyễn Thị Hường cho biết: 'Trọng lượng trung bình của não trẻ sơ sinh là 333gram, nhưng đến 2 tuổi đã tăng lên 999gram. Đây là minh chứng rõ ràng nhất cho thấy sự phát triển nhanh chóng của trẻ trong giai đoạn này. Dinh dưỡng trong 1 ngàn ngày đầu đời là một trong những yếu tố quan trọng và được ưu tiên hàng đầu, được xem là 'chìa khóa' quyết định thể lực, trí tuệ và sức khỏe của trẻ'.
Theo đó, dinh dưỡng trong giai đoạn này ảnh hưởng trực tiếp đến sự tăng trưởng tối ưu, giúp trẻ đạt được chiều cao và cân nặng chuẩn. Chăm sóc dinh dưỡng tốt trong giai đoạn vàng này cũng giúp chỉ số IQ của trẻ cao hơn và có hiệu suất học tập tốt hơn; đồng thời, giúp tăng cường hệ miễn dịch, giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng như: tiêu chảy, sởi, nhiễm khuẩn hô hấp… và làm giảm nguy cơ mắc các bệnh mạn tính không lây khi trưởng thành.
Ngược lại, nếu không được chăm sóc dinh dưỡng tốt trong 1 ngàn ngày đầu đời, trẻ sẽ phải đối mặt với nhiều hậu quả nghiêm trọng và lâu dài: suy dinh dưỡng thể thấp còi (đây là một trong những nguy cơ hàng đầu và là nguyên nhân gây ra 45% trường hợp tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi), làm chỉ số IQ của trẻ thấp hơn và giảm hiệu suất trí tuệ suốt đời, giảm khả năng miễn dịch… Dinh dưỡng không hợp lý của người mẹ trong thai kỳ làm tăng nguy cơ sinh non, sinh con nhỏ. Thậm chí, những nguy cơ do suy dinh dưỡng gây ra không chỉ dừng lại ở một cá thể mà có thể truyền sang thế hệ tiếp theo.
Theo Trưởng khoa Dinh dưỡng tiết chế, Bệnh viện Hoàn Mỹ Đồng Nai Nguyễn Thị Hường, để đảm bảo trẻ phát triển tối ưu trong 1 ngàn ngày vàng, các bà mẹ cần tuân thủ một chế độ dinh dưỡng khoa học và toàn diện, cả trước, trong và sau thai kỳ (bao gồm cả dinh dưỡng cho mẹ và bé).
Theo đó, dinh dưỡng đầy đủ cho phụ nữ mang thai và cho con bú là vô cùng quan trọng. Thai phụ cần chú ý bổ sung các vi chất thiết yếu như: sắt, folic acid, canxi, kẽm. Ở giai đoạn sơ sinh (0-6 tháng), trẻ cần được nuôi hoàn toàn bằng sữa mẹ, trong đó khuyến khích cho trẻ bú sữa mẹ ngay trong vòng 1 giờ đầu sau sinh. Ở giai đoạn ăn dặm (sau 6 tháng), trẻ cần được đảm bảo chế độ ăn đa dạng các loại thực phẩm từ 8 nhóm chính: lương thực, hạt, sữa, thịt, trứng, rau củ quả màu vàng - đỏ, rau củ quả khác, dầu mỡ. Mỗi ngày nên ăn tối thiểu 15 loại thực phẩm từ 8 nhóm và 5 loại màu sắc khác nhau.
Bên cạnh đó, cần cung cấp đủ các vitamin A, D, K, B9 (folic Acid); bổ sung vi chất khoáng như: canxi, sắt, kẽm... Những vi chất này rất cần thiết cho sự phát triển của não và võng mạc. Cùng với đó là hạn chế sử dụng thực phẩm chế biến sẵn, thực phẩm có chứa đường, muối, chất béo không lành mạnh.
“Việc đầu tư vào dinh dưỡng cho trẻ trong giai đoạn 1 ngàn ngày đầu đời chính là một sự đầu tư hiệu quả và bền vững nhất cho tương lai của cả cá nhân và toàn xã hội” - Trưởng khoa Dinh dưỡng tiết chế, Bệnh viện Hoàn Mỹ Đồng Nai Nguyễn Thị Hường nhấn mạnh.
