Điều không thể không nghĩ sau 10 năm Hà Nội mở rộng

Trong quá trình điều hành đất nước, Đảng, Nhà nước thường xuyên ban hành các chủ trương, chính sách, quyết định để thúc đẩy đất nước phát triển là lẽ đương nhiên. Có những quyết định “đụng chạm” đến đông đảo người dân, hay có những quyết định chỉ triển khai trong phạm vi một địa phương nhưng lại được người dân cả nước quan tâm, đơn cử như quyết định mở rộng Thủ đô Hà Nội thông qua việc sáp nhập Hà Tây với Hà Nội cách đây 10 năm trước (2008).

Ngay ở thời điểm đó, khi các cơ quan chức năng xem xét việc mở rộng địa giới hành chính Thủ đô Hà Nội đã có không ít ý kiến tranh luận, phản biện hay đồng thuận trên các phương tiện truyền thông hay trên nghị trường.

Bài viết này không bàn tới chuyện những tranh luận ở thời điểm đó. Những ngày này, Hà Nội đang kỷ niệm 10 năm mở rộng địa giới hành chính.10 năm đã trôi qua, quãng thời gian phần nào đủ để chúng ta đánh giá trên thực tế hiệu quả của quyết định lịch sử ấy ngõ hầu rút ra bài học kinh nghiệm cho các quyết sách trong tương lai.

Hà Nội đã mang một tầm vóc mới sau mở rộng nhưng vẫn còn nhiều việc lớn phải giải quyết như tắc đường, ngập úng (Trong ảnh: Người dân ở Chương Mỹ chung sống với ngập- ảnh: Nguyên Phong)

Sau 10 năm,những vùng đất rộng lớn, những cánh đồng trù phú nay biến thành đất vàng, thành cao ốc, những huyết mạch giao thông vành đai 2,5, vành đai 3, đường sắt trên cao… đã thành hình hài. Diện mạo Thủ đô thay đổi. Các công trình như cầu Thanh Trì, cầu Nhật Tân, cao tốc Hà Nội - Lào Cai, cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên, tuyến đường Nhật Tân - Nội Bài… đã tạo nên tầm vóc cho một Hà Nội mới, giúp rút ngắn khoảng cách địa lý, mức sống giữa ngoại thành và nội thành.

Tuy nhiên, 10 năm sau khi được khoác lên “chiếc áo rộng”, Hà Nội vẫn đang đối mặt với hàng loạt vấn đề lớn tưởng chừng sẽ được giải quyết rốt ráo khi mở rộng, đó là lộn xộn, chật hẹp và ùn tắc.

Các khu đô thị vệ tinh như Hòa Lạc, Xuân Mai, Phú Xuyên để giãn dân trong nội đô vẫn nằm trên giấy. Không gian trong đô thị lõi Hà Nội xưa ngày càng quá tải. Các vấn đề bức xúc dân sinh như tắc đường, ô nhiễm môi trường, hễ mưa là ngập chẳng những không được giải quyết mà còn có xu hướng nghiêm trọng hơn. Thậm chí có những địa điểm 10 năm trước, trong trận “đại hồng thủy” vào tháng 10/2008 không hề ngập thì nay, chỉ cần mưa trong 1 giờ đồng hồ nước đã lưng bánh xe. Và ngay trong những ngày tưng bừng kỷ niệm 10 năm mở rộng, người dân một số xã của huyện Chương Mỹ đang phải sống trong biển nước, làng xã thành ốc đảo.

10 năm, nhiều trường đại học, bệnh viện tiếp tục được “mở mang” bằng cách đập đi xây cao hàng chục tầng để đón bệnh nhân ngay trong nội đô; Nhiều nhà máy, xí nghiệp đã được chuyển ra khỏi nội thành và thay vào đó là những chung cư chọc trời, nghèo cây xanh và sân chơi, trường học…, bất chấp chủ trương kéo dãn dân cư.

10 năm sau mở rộng, người ta cũng được tận mắt thấy những “khu đô thị ma”, không giao dịch, không hạ tầng, những biệt thự tiền tỷ bỏ không bên bờ xôi ruộng mật một thời, hậu quả việc đầu cơ, bong bóng bất động sản vùng ngoại thành.

Những bất cập ấy đã được Thành ủy Hà Nội thừa nhận trong báo cáo tổng kết 10 năm mở rộng địa giới hành chính: công tác quy hoạch còn hạn chế; dân số nội đô ngày càng tăng cao; việc thực hiện các khu chức năng, đô thị vệ tinh còn chậm. Ngoài ra, Hà Nội chưa thu hút được dân ra khỏi vùng lõi đô thị.

10 năm sau mở rộng, những biệt thự tiền tỷ bỏ hoang ở các khu đô thị mới là hình ảnh rất dễ bắt gặp (ảnh: Minh Khánh)

Một thập kỷ mở rộng, đón đầu cho sự phát triển bền vững, lâu dài của một thủ đô 10 triệu dân, với những tranh luận, băn khoăn là lẽ đương nhiên. 10 năm, từ những ước vọng ban đầu, từ những mong muốn tốt đẹp mà những nhà làm chính sách muốn dành cho Hà Nội, nhìn từ thực tế hôm nay, cái quý giá nhất mà chúng ta có đó là những bài học, đó là việc nhận diện được những lỗ hổng, sự chắp vá để từ đó điều chỉnh kế hoạch phát triển Hà Nội trong giai đoạn sắp tới. Và đặc biệt, từ những bài học kinh nghiệm này để tương lai, những quyết sách lớn hơn, mang tầm vóc đất nước thì chúng ta đã có những bài học của hôm nay, ngõ hầu tránh sai sót mà con cháu chúng ta có thể phải “gánh” trong tương lai.

Nguyên Phong