Điểm hấp dẫn nhất của ngành Kỹ thuật hóa học là thị trường nhu cầu nhân lực lớn

.t1 { text-align: justify; }

Thông qua Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 17/11/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Chương trình hành động của Chính phủ tại Nghị quyết số 111/NQ-CP ngày 22/7/2024 có thể thấy các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đang rất chú trọng phát triển công nghiệp theo hướng bền vững dựa trên ứng dụng khoa học và công nghệ.

Cụ thể, tới năm 2030 Việt Nam đạt mục tiêu giá trị sản lượng công nghiệp đạt trên 40% GDP; trong đó riêng nhóm ngành công nghiệp chế biến, chế tạo đạt trên 30%.

Trong bối cảnh ấy, ngày càng nhiều các khu công nghiệp, đặc biệt là công nghiệp công nghệ cao, khu công nghiệp FDI ở nhiều địa phương trên cả nước. Các khu công nghiệp đang thu hút rất nhiều lao động, góp phần trong việc phát triển đời sống kinh tế - xã hội ở nhiều khu vực trên toàn quốc.

Kỹ thuật hóa học với nền tảng là ứng dụng thành tựu của khoa học trong chế biến, sản xuất các sản phẩm có giá trị phục vụ con người hay sản xuất công nghiệp, là ngành có vai trò trung tâm trong phát triển công nghiệp.

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Mai Xuân Dũng - Phó Trưởng khoa, Khoa Hóa học (Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2) chỉ ra: “Tại Việt Nam, một số ngành công nghiệp ưu tiên phát triển như luyện kim; hóa chất; chế biến nông, lâm, thủy sản; dệt may; da giầy; năng lượng mới và năng lượng tái tạo… đều dựa trên kỹ thuật hóa học. Hầu hết các khâu quan trọng trong một nhà máy sản xuất, chế biến như: kiểm tra, phân tích nguyên liệu; vận hành, tối ưu hóa sản xuất; kiểm định chất lượng sản phẩm; tái chế, tái sử dụng, xử lý sản phẩm phụ hay chất thải nhà máy… đều liên quan trực tiếp tới kỹ thuật hóa học.

Như vậy, ngành kỹ thuật hóa học tiếp tục đóng vai trò căn cốt ở Việt Nam trong thời gian tới khi Việt Nam hướng tới Net Zero trước năm 2050; phát triển nhanh và bền vững công nghiệp chế biến, chế tạo gắn với ứng dụng khoa học - công nghệ”.

Vị phó giáo sư nhấn mạnh: “Các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đang chú trọng phát triển các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo theo hướng công nghệ cao và phát triển bền vững.

Sự xuất hiện ngày càng nhiều các khu công nghiệp, các nhà máy chế biến, các khu công nghệ cao ở nhiều khu vực khác nhau trên toàn quốc là minh chứng rõ nét cho quyết tâm của Việt Nam.

Để phục vụ cho định hướng phát triển này, không chỉ cần lao động phổ thông, mà cần nhiều lao động đã qua đào tạo; đặc biệt là lực lượng lao động trình độ đại học. Bên cạnh đó, rất nhiều ngành công nghiệp, sản xuất, chế biến quan trọng như: dầu khí, hóa chất, dược phẩm, đồ uống, cao su, luyện kim, thực phẩm, chế biến khoáng sản... gắn liền với kỹ thuật hóa học.

Chính vì vậy, tôi cho rằng, điểm hấp dẫn nhất của ngành Kỹ thuật hóa học là có nhu cầu nhân lực rất lớn. Ngoài ra, đây cũng là một trong những ngành có tính quốc tế cao; những người làm việc trong lĩnh vực này có nhiều cơ hội để có thể làm việc trong môi trường năng động, sáng tạo, đa văn hóa, và thu nhập cao”.

Ngành Kỹ thuật hóa học gắn liền với sản xuất, chế biến công nghiệp. Đây là khối ngành đang rất “khát” nhân lực, đặc biệt là nhân lực chất lượng cao. Người học sau khi tốt nghiệp, có thể làm việc tại các nhà máy, xí nghiệp thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau như: Sản xuất hóa chất (phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, hóa chất cơ bản); Dầu khí - hóa dầu và các sản phẩm hữu cơ (sơn, nhựa, cao su, thuốc nhuộm, polymer…); Thực phẩm - đồ uống; Chế biến nông, lâm, thủy sản; Mạ điện, ăn mòn; Xử lý chất thải, kiểm soát môi trường… Tại mỗi nhà máy, xí nghiệp, người có trình độ đại học ngành kỹ thuật hóa học có thể làm việc tại các vị trí như phân tích kiểm soát nguyên liệu, sản phẩm; nghiên cứu thiết kế, cải tiến, vận hành quy trình sản xuất; R&D; kiểm soát môi trường...

Ngoài ra, với kiến thức nền tảng về hóa học và kỹ thuật sản xuất; người học có thể làm việc tại các trung tâm R&D, viện nghiên cứu, hay các cơ sở giáo dục.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Mai Xuân Dũng cũng chỉ ra, sinh viên khi học tập tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 có nhiều ưu thế khi so sánh với các trường đại học ở khu vực trung tâm, có thể kể đến như: Chi phí sinh hoạt thấp; học phí thấp; đặc biệt môi trường đào tạo rất “sư phạm”.

Sinh viên học tập ngành Kỹ thuật hóa học chủ yếu sẽ được học tập, làm việc với các cán bộ, giảng viên của Khoa Hóa học với đội ngũ cán bộ, giảng viên trẻ trình độ cao, 95% giảng viên có trình độ tiến sĩ. Các thầy cô không chỉ có trình độ chuyên môn cao, mà còn rất nhiệt tình, tận tụy.

Nhằm hướng tới mục tiêu “sinh viên ra trường có thể làm việc được ngay”, Khoa Hóa học và nhà trường đã chuẩn bị đầy đủ cơ sở vật chất, sách, tài liệu, trang thiết bị dạy học, thực hành, thí nghiệm và những vấn đề khác đảm bảo thực hiện chương trình đào tạo.

“Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 ứng dụng công nghệ thông tin nói chung và công nghệ số vào công tác đào tạo ở nhiều vấn đề khác nhau như tài nguyên số, tài liệu số; học tập, thi học phần kết hợp giữa trực tiếp và trực tuyến; học tập thảo luận về ứng dụng AI trong nghề nghiệp...

Qua quá trình đào tạo, chúng tôi nhận thấy rằng, việc ứng dụng công nghệ trong đào tạo giúp ích cho sinh viên trong việc tự học, tự đào tạo; nâng cao năng lực, kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin trong công việc” - thầy Dũng bày tỏ.

Đặc biệt, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 cũng như Khoa Hóa học nói riêng luôn luôn đề cao việc hợp tác với doanh nghiệp trong đào tạo sao cho người học có cơ hội việc làm tốt nhất sau khi tốt nghiệp. Việc hợp tác với doanh nghiệp có nhiều nội dung khác nhau nhưng có thể phân chia thành 3 nhóm chính, bao gồm:

Thứ nhất, hợp tác trong xây dựng, chỉnh sửa chương trình đào tạo đảm bảo tính thực tiễn của chương trình.

Thứ hai, hợp tác trong thực hành, thực nghiệp. Người học có cơ hội được học tập, trải nghiệm, làm việc thực tiễn tại doanh nghiệp trong quá trình đào tạo.

Thứ ba, hợp tác trong giới thiệu, tiếp nhận người học sau khi tốt nghiệp.

Từ góc độ đơn vị sử dụng lao động, ông Nguyễn Văn Nhị - Phòng Điều hành trung tâm (Công ty Cổ phần Vissai Ninh Bình) chia sẻ: “Hiện tại, Công ty cần nhân lực ngành Kỹ thuật hóa học cho các vị trí của phòng Quản lý chất lượng với yêu cầu thao tác được trên các thiết bị máy phân tích, máy kiểm tra chất lượng sản phẩm. Hiểu biết về hóa và làm các thí nghiệm phân tích thành phần hóa nguyên liệu đầu vào cũng như sản phẩm đầu ra.

Nhờ ưu thế vừa biết về kỹ thuật máy móc và phân tích hóa học, nên nhà tuyển dụng sẽ ưu tiên chọn nhân sự học ngành Kỹ thuật hóa học hơn là tuyển người học chuyên về hóa hay học chuyên về kỹ thuật.

Mặc dù nhu cầu nhân lực ngành Kỹ thuật hóa học cho ngành xi măng như tại Công ty không nhiều, chỉ khoảng 5% trên tổng 300 công nhân viên; tuy nhiên, nhu cầu xã hội đối với nhân lực ngành này hiện nay lại khá cao. Sinh viên ra trường có thể ứng tuyển vào các ngành Chế biến nông, lâm, thủy sản, Kỹ thuật y và dược…”.

Đồng thời, vị này cũng khẳng định, Công ty Cổ phần Vissai Ninh Bình luôn sẵn sàng đón sinh viên của Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 về công ty thực tập, để hiểu hơn về nhu cầu cũng như công việc phải làm, để đào tạo bám sát hơn với yêu cầu thực tiễn.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Mai Xuân Dũng, kỹ thuật hóa học có thể coi là “xương sống” của ngành công nghiệp mỗi quốc gia.

“Mặc dù, tại Việt Nam đang có nhu cầu rất lớn về nhân lực kỹ thuật hóa học, đặc biệt là nhân lực trình độ cao, nhưng có nhiều phụ huynh và học sinh chưa có nhìn nhận thực sự chuẩn xác về ngành này.

Bên cạnh đó, một số môn học như Hóa học, Vật lý, Sinh học hiện là các môn tự chọn ở cấp trung học phổ thông, nên số lượng thí sinh có nền tảng về hóa học không nhiều, gây khó khăn cho việc tuyển sinh đầu vào cho các ngành hóa nói chung và ngành Kỹ thuật hóa học nói riêng.

Để nâng cao chất lượng đào tạo, qua đó, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ sự phát triển công nghiệp Việt Nam trong thời gian tới, theo tôi, cần nâng cao nhận thức của học sinh, thầy cô giáo, đặc biệt là những người làm công tác tư vấn - hướng nghiệp về vai trò, vị trí quan trọng của môn Hóa học. Gia đình và thí sinh khi lựa chọn ngành học trình độ đại học cần tìm hiểu rõ định hướng của bản thân, khả năng việc làm và mức thu nhập của ngành đó trong tương lai, học phí và chi phí sinh hoạt thực tiễn” - thầy Dũng phân tích.

Nữ sinh Nguyễn Trịnh Diệu Linh - Trường Trung học phổ thông Đại An (Nam Định). Ảnh: NVCC.

Nữ sinh Nguyễn Trịnh Diệu Linh (sinh năm 2007), hiện là học sinh lớp 12 tại Trường Trung học phổ thông Đại An (Nam Định) chia sẻ: “Qua tìm hiểu từ thông tin tuyển sinh, em thấy ngành Kỹ thuật hóa học gắn liền với đời sống, với những vấn đề như thực phẩm, thuốc men, những nhu cầu thiết yếu của cuộc sống…

Vì vậy, cơ hội việc làm đối với ngành này chắc chắn sẽ rất rộng mở.

Đặc biệt, học tập tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2, lại có những ưu thế về học phí, chi phí sinh hoạt…, vì thế, Khoa Hóa học chắc chắn sẽ trở thành “nguyện vọng ưu tiên” của em.

Em cũng mong sẽ được trang bị đầy đủ kiến thức cả lý thuyết lẫn thực hành để đáp ứng được yêu cầu công việc ngay khi tốt nghiệp”.

Thông qua các buổi giới thiệu, tư vấn tuyển sinh mà bản thân từng tham gia hỗ trợ, nam sinh Cao Đức Nam - sinh viên năm 3, lớp K48 SPHTA, ngành Sư phạm Hóa học (Khoa Hóa học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2) đã được tìm hiểu thông tin về ngành Kỹ thuật hóa học và nhận thấy đây là một ngành học rất tiềm năng.

Đức Nam bày tỏ: “Qua tìm hiểu, em thấy, ngành Kỹ thuật hóa học tập trung vào việc nghiên cứu, thiết kế, vận hành các quy trình, hệ thống sản xuất hóa chất, vật liệu, thực phẩm, dược phẩm,…

Nam sinh Cao Đức Nam - sinh viên lớp K48 SPHTA, ngành Sư phạm Hóa học (Khoa Hóa học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2). Ảnh: NVCC.

Đây là ngành học có sự kết hợp chặt chẽ giữa lý thuyết hóa học và ứng dụng công nghệ - kỹ thuật vào thực tiễn sản xuất, có thể đáp ứng tốt nhu cầu nhân lực chất lượng cao trong các lĩnh vực công nghiệp và nghiên cứu.

Nếu có cơ hội, em rất muốn được thử sức với ngành Kỹ thuật hóa học - có thể là học song ngành hoặc học tiếp sau khi hoàn thành chương trình Sư phạm Hóa học.

Em mong muốn sẽ được trang bị thêm những kiến thức chuyên sâu về hóa công nghiệp, kỹ thuật phản ứng, thiết kế hệ thống xử lý và vận hành thiết bị, cũng như các phần mềm mô phỏng hiện đại phục vụ cho kỹ thuật hóa học.

Những kiến thức và kỹ năng đó không chỉ mở rộng cơ hội nghề nghiệp, mà còn có thể giúp em có cái nhìn toàn diện hơn về ứng dụng của hóa học trong đời sống và sản xuất”.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Mai Xuân Dũng, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 luôn khuyến khích, tạo mọi điều kiện để sinh viên phát triển bản thân.

“Trong quá trình các em học tập, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 có Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ để tài trợ sinh viên thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học; tham gia các giải thưởng dành cho sinh viên; dự án khởi nghiệp…

Nhà trường giới thiệu tới sinh viên qua nhiều kênh thông tin khác nhau về các học bổng du học, các chương trình trao đổi sinh viên…

Sinh viên tốt nghiệp ngành Kỹ thuật hóa học nếu có nhu cầu, có đủ năng lực chuyên môn và ngoại ngữ, có thể được giới thiệu đi du học nâng cao trình độ tại các trường đại học là đối tác của Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 hoặc thông qua các chương trình khác nhau như học bổng Chính phủ, học bổng giáo sư...” - thầy Dũng thông tin thêm.

Ngành Kỹ thuật hóa học gắn liền với sản xuất, chế biến, với nhà máy, xí nghiệp, với sản xuất công nghiệp. Do đó, người học khi tốt nghiệp, cần sẵn sàng “làm việc được ngay”. Để đạt được tiêu chí này, người học cần: Có kiến thức nền tảng tốt; Có ý thức tổ chức kỷ luật tốt; Có kỹ năng thực hành, thực nghiệp tốt.

Năm 2025, ngành Kỹ thuật hóa học dự kiến tuyển 50 chỉ tiêu, áp dụng tất cả các phương thức xét tuyển của Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2, chi tiết tại: https://tuyensinh.hpu2.edu.vn/.

Các phương thức bao gồm: Xét tuyển thẳng; Xét tuyển sử dụng kết quả thi tốt nghiệp trung học phổ thông; Xét tuyển sử dụng kết quả học tập ở cấp trung học phổ thông (học bạ lớp 12); Xét tuyển sử dụng kết quả bài thi đánh giá năng lực; và Xét tuyển sử dụng kết quả kỳ thi độc lập của Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2.

Về các tổ hợp xét tuyển, ngành Kỹ thuật hóa học sử dụng 4 tổ hợp, bao gồm:

(1) Toán học - Vật lý - Hóa học;

(2) Toán học - Sinh học - Hóa học;

(3) Toán học - Tiếng Anh - Hóa học;

(4) Toán học - Tin học - Hóa học.

Mộc Trà