Đẩy mạnh khắc phục hậu quả, phòng tránh tai nạn do bom, mìn gây ra

Từ năm 2016 đến nay, BCĐ 701 đã tham mưu với Ban Bí thư Trung ương Đảng, Chính phủ ban hành nhiều chỉ thị, nghị định, thông tư nhằm nâng cao hiệu lực quản lý và thực hiện hoạt động KPHQBM, vật nổ sau chiến tranh.

Theo Thiếu tướng, PGS, TS Ngô Văn Giao, Cục trưởng Cục Khoa học Quân sự, Ủy viên Thường trực CQTT BCĐ 701, 5 năm qua, Bộ Quốc phòng (BQP) phối hợp với các bộ, ngành liên quan tham mưu với Chính phủ kiện toàn cơ cấu tổ chức, thống nhất sự chỉ đạo, điều hành từ Trung ương đến địa phương, phát huy sức mạnh tổng hợp trong triển khai công tác KPHQBM sau chiến tranh ở Việt Nam. Nhờ đó, công tác này trên địa bàn cả nước đã đạt được những kết quả tích cực. Các cơ quan, đơn vị, tổ chức được giao nhiệm vụ đã thành lập nhiều đoàn điều tra, khảo sát, lập bản đồ ô nhiễm bom, mìn, vật nổ trên phạm vi toàn quốc. Hiện nay, tổng diện tích đất bị ô nhiễm bom, mìn sau chiến tranh của nước ta chiếm gần 20%. Từ nguồn số liệu này, CQTT BCĐ 701 đã hoạch định chiến lược, định hướng ưu tiên sử dụng các nguồn lực thực hiện công tác KPHQBM, vật nổ sau chiến tranh.

Tuyên truyền về tác hại của bom, mìn cho học sinh huyện Sa Thầy (Kon Tum). Ảnh: MINH THÀNH

Với chức năng, nhiệm vụ của mình, CQTT BCĐ 701 đã phối hợp với các bộ, ngành, địa phương triển khai công tác KPHQBM. Thống kê cho thấy, trong giai đoạn 2010-2020, các đơn vị đã khảo sát, rà phá 485.000ha đất nhiễm bom, mìn; trung bình mỗi năm, rà phá 30.000-50.000ha đất bị ô nhiễm bom, mìn, vật nổ trong khuôn khổ các dự án. Để hỗ trợ các nạn nhân bị ảnh hưởng bởi bom, mìn, vật nổ sau chiến tranh, BCĐ 701 phối hợp với các cơ quan, đơn vị, tổ chức xã hội xây dựng thí điểm các mô hình trợ giúp sinh kế cho nạn nhân bom, mìn hòa nhập cộng đồng tại tỉnh Thanh Hóa, TP Đà Nẵng. Hiện nay, mô hình này đang được chia sẻ, nhân rộng tại các địa phương. Cả nước đã có khoảng 100 cơ sở phục hồi chức năng cho người khuyết tật, nạn nhân bom, mìn và chất độc hóa học. Số lượng nạn nhân bom, mìn và đối tượng khác được thụ hưởng là 5.800 lượt người.

Thiếu tướng, PGS, TS Ngô Văn Giao cho biết thêm, hiệu quả nổi bật trong hoạt động của BCĐ 701 là công tác hợp tác quốc tế, vận động tài trợ cho lĩnh vực KPHQBM và CĐHH. Nội dung này được đưa vào Chương trình quốc gia xúc tiến vận động viện trợ phi chính phủ nước ngoài giai đoạn 2013-2017 và Chương trình quốc gia về tăng cường hợp tác và vận động viện trợ phi Chính phủ nước ngoài giai đoạn 2019-2025. Nhờ đó, nội dung hợp tác KPHQBM, CĐHH sau chiến tranh ở Việt Nam chính thức được đưa vào các tuyên bố chung giữa Việt Nam với Hoa Kỳ, Nhật Bản, Úc... nhằm tăng cường hợp tác để đẩy nhanh tiến độ thực hiện công tác này.

Trong 5 năm qua, số lượng đối tác quốc tế tham gia vào lĩnh vực KPHQBM đã tăng lên, làm cho nguồn vốn tài trợ đa dạng hơn. Ngoài các đối tác chính là Hoa Kỳ, Nhật Bản, hiện nay, chúng ta đã có thêm sự tham gia hỗ trợ của Chính phủ Hàn Quốc; sự hoạt động tích cực của các tổ chức quốc tế như: Trung tâm quốc tế Geneva về KPHQBM nhân đạo; Tổ chức Viện trợ nhân dân Na Uy; Nhóm Tư vấn bom mìn (MAG)... Năm 2016, Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với Trung tâm Hành động bom, mìn quốc gia Việt Nam và một số cơ quan khác thành lập nhóm đối tác KPHQBM sau chiến tranh tại Việt Nam (MAPG). Qua đó tạo cơ chế đối thoại cởi mở giữa Việt Nam và các đối tác quốc tế về chiến lược, chính sách và biện pháp liên quan đến KPHQBM sau chiến tranh ở nước ta.

Định hướng hoạt động trong thời gian tới, CQTT BCĐ 701 xác định sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác KPHQBM, CĐHH sau chiến tranh, bảo đảm an toàn đối với con người, môi trường, phục vụ phát triển kinh tế-xã hội. Phấn đấu đến năm 2025 sẽ điều tra bổ sung, hoàn thiện được bản đồ tồn lưu bom, mìn trên phạm vi toàn quốc; tăng cường hợp tác quốc tế, khuyến khích các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước tham gia thực hiện để đẩy nhanh tiến độ, chất lượng, hiệu quả, sớm hoàn thành công tác KPHQBM.

Để thực hiện được mục tiêu trên, BQP sẽ chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan xây dựng, trình Chính phủ ban hành kế hoạch quốc gia giai đoạn 2021-2030 về KPHQBM và CĐHH sau chiến tranh ở Việt Nam. Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm trong thực hiện công tác KPHQBM; nâng cao nhận thức của người dân để chủ động phòng tránh tai nạn bom, mìn; đổi mới hình thức, nội dung, biện pháp tuyên truyền, khuyến khích các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước tham gia thực hiện để đẩy nhanh tiến độ, bảo đảm chất lượng, hiệu quả. Cùng với đó, BQP sẽ chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương, các tổ chức trong nước, quốc tế xây dựng và tổ chức thực hiện các chương trình, đề tài, dự án, nhiệm vụ, tăng cường tiềm lực nghiên cứu khoa học, phân tích, đánh giá, quan trắc, nghiên cứu làm chủ công nghệ xử lý bom, mìn, CĐHH sau chiến tranh.

BQP sẽ phối hợp với các cơ quan, tổ chức liên quan đẩy nhanh thực hiện các chương trình, dự án KPHQBM từ nguồn vốn trong nước và vốn viện trợ ODA, bảo đảm hiệu quả, đúng tiến độ; xây dựng và thực hiện đề án tăng cường năng lực của Trung tâm Hành động bom, mìn quốc gia Việt Nam. Ngoài ra, sẽ chỉ đạo các đơn vị, lực lượng xây dựng cơ sở dữ liệu, thông tin về bom, mìn; khảo sát kỹ thuật, khoanh vùng khu vực ô nhiễm; nâng cấp bảo tàng, khu chứng tích về hậu quả và tiến trình KPHQBM ở Việt Nam. Thực hiện tốt các nhiệm vụ trên, chắc chắn, công tác KPHQBM, vật nổ sau chiến tranh ở Việt Nam sẽ thu được kết quả tích cực, góp phần giảm thiểu tai nạn, rủi ro đáng tiếc do bom, mìn, vật nổ gây ra.

VĂN CHIỂN