Đảng bộ TP Hà Nội quyết giải bài toán úng ngập nội đô ngay trong nhiệm kỳ 2025-2030

Hơn 20 năm qua, câu hỏi “Bao giờ Hà Nội hết ngập?” vẫn là trăn trở của chính quyền và người dân Thủ đô. Dù thành phố đã đầu tư hàng chục ngàn tỉ đồng để nâng cấp hệ thống thoát nước, nhưng với tốc độ đô thị hóa nhanh và những biến động thời tiết cực đoan ngày càng lớn, bài toán úng ngập vẫn chưa có lời giải trọn vẹn.

Bài toán nan giải suốt 2 thập niên

2 trận mưa cực đoan do hoàn lưu bão số 10 và bão số 11 cuối tháng 9, đầu tháng 10 vừa qua là minh chứng rõ nhất.

Lượng mưa vượt xa khả năng thiết kế của hệ thống cống hiện nay (310 mm/2 ngày), khiến nhiều tuyến phố ngập sâu, giao thông tê liệt, đời sống người dân đảo lộn. Có nơi như Ô Chợ Dừa ghi nhận lượng mưa hơn 527 mm, gấp gần 1,7 lần năng lực thoát nước của khu vực.

Bên cạnh lượng mưa kỷ lục, việc lũ thượng nguồn dồn về khiến mực nước sông trên địa bàn TP dâng cao, một số khu vực ngoại thành bị ngập, đồng thời làm giảm hiệu quả thoát nước của hệ thống thoát nước đô thị.

Đại hội Đảng bộ TP Hà Nội đặt mục tiêu và đưa ra hướng giải quyết tình trạng úng ngập khi mưa lớn tại khu vực đô thị ngay trong nhiệm kỳ 2025-2030.

Cụ thể, theo Sở Xây dựng Hà Nội, sau nhiều năm đầu tư, đến nay hệ thống thoát nước đô thị của TP có hơn 3.100 km cống rãnh, gần 220 km kênh mương, 57 trạm bơm thoát nước, chia làm 4 lưu vực. Hệ thống này cơ bản đáp ứng nhu cầu thoát nước cho khu vực trung tâm như Ba Đình, Hoàn Kiếm, Đống Đa, Hai Bà Trưng và Hoàng Mai.

Còn lại vùng ven trung tâm và các khu vực khác vẫn thường xuyên bị ngập cục bộ khi mưa lớn. Trong đó, tình trạng ngập nghiêm trọng nhất thường xảy ra ở lưu vực sông Nhuệ, khi tuyến kênh La Khê dẫn nước về trạm bơm Yên Nghĩa chưa hoàn thành, khiến trạm bơm có công suất lớn nhất TP Hà Nội (120 m3/s) không phát huy được hiệu quả.

Đối khu vực ngoại thành, một số xã thuộc lưu vực sông Nhuệ - Đáy, hay sông Cầu, sông Cà Lồ… vẫn xuất hiện tình trạng ngập khi có lũ từ thượng nguồn đổ về. Điển hình là trận lũ sông Cầu, sông Cà Lồ dâng cao lịch sử những ngày qua đã gây ngập hàng nghìn hộ dân ở các xã Đa Phúc, Trung Giã.

Hành động để thích ứng với biến đổi khí hậu

Biến đổi khí hậu với hiện tượng thời tiết cực đoan ngày một nhiều, cộng thêm áp lực gia tăng dân số cơ học, quá trình đô thị hóa mạnh mẽ đã khiến hạ tầng tiêu thoát nước ở cả khu vực nội thành và ngoại thành của Thủ đô quá tải, dẫn đến cứ mưa lớn kéo dài là lại xảy ra ngập.

Thực trạng này được chỉ rõ trong Báo cáo Chính trị trình Đại hội Đảng bộ TP Hà Nội lần thứ XVIII: “Chưa có biện pháp đồng bộ, tổng thể để khắc phục tình trạng ngập úng ở khu vực nội đô”.

Để giải quyết tình trạng này, Đảng bộ TP Hà Nội đặt mục tiêu trong nhiệm kỳ 2025-2030, sẽ tập trung đầu tư cải tạo, nâng cấp đồng bộ các tuyến đê, các hệ thống công trình chuyển nước...; phấn đấu “cơ bản giải quyết tình trạng ngập úng trong nội đô”; “tăng cường năng lực, chủ động phòng chống thiên tai… thích ứng với biến đổi khí hậu”.

TP Hà Nội quyết giải bài toán úng ngập nội đô mỗi khi có mưa lớn ngay trong nhiệm kỳ 2025-2030.

Bên cạnh đó, TP Hà Nội cũng dự tính rà soát, nghiên cứu, xây dựng phương án di dân và tái định cư cho người dân ở các khu vực thường xuyên chịu ảnh hưởng bởi thiên tai, mưa lũ, ngập lụt…

Đánh giá cao các giải pháp chống úng ngập của Hà Nội đề ra cho nhiệm kỳ tới, GS.TS Vũ Trọng Hồng, nguyên Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đề xuất TP xây dựng bản đồ ngập lụt số hóa riêng, cập nhật thường xuyên để xác định khu vực có nguy cơ cao. Khi đó, từng phường, xã sẽ chủ động phương án phòng chống, sơ tán khi cần thiết.

“Hà Nội đã có đủ dữ liệu địa hình và bản đồ địa chính để làm điều này, chỉ cần tích hợp và cập nhật liên tục,” ông Hồng nói.

Ông cũng gợi ý, TP Hà Nội cần tận dụng hệ thống hồ chứa hiện có để điều tiết nước, vì TP hiện có hơn 10 hồ chứa lớn ở thượng nguồn và hàng chục hồ nhỏ trong nội đô, nếu được vận hành hợp lý, đây sẽ là “tấm đệm tự nhiên” cực kỳ hiệu quả trong giảm ngập, chống úng cho cả khu vực đô thị lẫn ngoại thành.

“Công tác phòng, chống ngập úng không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà còn là chỉ số năng lực quản trị đô thị. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, Hà Nội xác định nhiệm vụ này là một trong những trụ cột của phát triển bền vững, cùng với chuyển đổi xanh và tăng trưởng kinh tế tuần hoàn”, chuyên gia này nhấn mạnh.

Dự và phát biểu chỉ đạo tại phiên khai mạc Đại hội đại biểu Đảng bộ TP Hà Nội khóa XVIII, nhiệm kỳ 2025-2030 vào sáng ngày 16-10, Tổng Bí thư Tô Lâm tán đồng với đánh giá của TP Hà Nội về 6 nhóm hạn chế, yếu kém cần được khắc phục, trong đó có “điểm nghẽn” về tình trạng úng ngập ở nội thành và vùng ven khi có mưa lớn.

TRỌNG PHÚ