Đại sứ EU mục sở thị nơi trồng cacao ngon nhất thế giới tại Việt Nam

Vừa mua giá cao vừa hỗ trợ

Từ năm 2007, EU triển khai “Chương trình SWITCH - châu Á” nhằm thúc đẩy các mô hình về sản xuất và tiêu dùng bền vững ở châu Á. Tại Việt Nam, ngành cacao được chọn làm mô hình tiên phong. Bằng nguồn hỗ trợ của chương trình, Tổ chức phát triển Thụy Sĩ Helvetas đang phối hợp với Trung tâm phát triển Cộng đồng (CDC) và các đối tác khác để triển khai dự án ở 2 tỉnh Đắk Lắk và Đắk Nông.

Trong chuyến thăm từ ngày 12-14/3, Đại sứ Julien Guerrier tận mắt chứng kiến việc triển khai các mô hình tuần hoàn trong khuôn khổ dự án.

Đại sứ EU Julien Guerrier nghe đại diện Helvetas giải thích về mô hình hỗ trợ nông dân trồng cacao ở Đắk Lắk. Ảnh: Thu Loan.

Huyện Ea Kar, tỉnh Đắk Lắk, hiện có khoảng 750ha cacao. HTX Nhất Tâm nằm ở xã Ea Đar là nơi thu mua hạt cacao tươi của các nông dân với cam kết về giá tối thiểu, để nông dân trồng cacao yên tâm phát triển cây trồng này.

Mang túi hạt cacao tươi đến bán ở HTX Nhất Tâm để bán, anh Nguyễn Đức Thành cho biết anh rất vui vì năm nay cacao được giá, cao gấp đôi gấp ba so với những năm trước. Mấy năm trước, giá hạt cacao tươi chỉ 30.000 40.000/kg, năm nay tăng lên 80.000/kg. Người nông dân 36 tuổi khoe mới mua được chiếc xe máy mới sau 2 đợt thu hoạch.

Vườn nhà anh có 500 cây, trồng xen với cà phê và vải. Chỉ riêng cacao, mỗi năm anh thu hoạch được 2 đợt, mỗi đợt được khoảng 15 triệu đồng. Khi bán cho HTX Nhất Tâm, anh Thành bán cacao với mức cao hơn 4-5 giá so với bên ngoài.

Đại sứ Julien Guerrier nghe giới thiệu về chiếc lò đốt phụ phẩm nông nghiệp thành than sinh học phù hợp với quy mô gia đình. Ảnh: Thu Loan.

Được sự hỗ trợ của dự án, HTX Nhất Tâm không chỉ thu mua hạt cacao để bán cho Puratos Grand Place, hãng chuyên cung cấp nguyên liệu trong ngành sô-cô-la, bánh mì, bánh ngọt, mà còn trộn thức ăn gia súc từ vỏ cacao và bã mắc ca. Đây cũng là nơi đang thử nghiệm lò đốt các loại phụ phẩm nông nghiệp như vỏ, thân, lá của cây và quả cacao, mắc ca… để làm than sinh học (biochar) và dấm gỗ bằng phương pháp nhiệt phân, không phát thải ra môi trường.

Than sinh học được dùng để chôn xuống đất, có tác dụng giữ nước và phân bón trong đất rồi nhả dần để nuôi cây, giúp cải thiện hiệu quả bón phân và tưới nước. Dấm gỗ được pha với nước tưới cây để xua đuổi côn trùng, có thể dùng thay thuốc trừ sâu.

Các công nhân làm việc trong vườn ươm cây cacao của trang trại hữu cơ Nhất Thống. Ảnh: Thu Loan.

Đại sứ Julien Guerrier cũng đến thăm trang trại hữu cơ Nhất Thống, nơi đang trồng xen cây cacao cùng các loại cây trồng khác trên diện tích 300 ha theo mô hình tuần hoàn.

Nông trại này nằm ở thôn 8, xã Cư Bao, thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk, được dự án của EU hỗ trợ về kỹ thuật canh tác cacao, thiết lập vườn ươm giống, công thức thức ăn chăn nuôi, xây dựng mô hình nuôi trùn quế, ruồi lính đen để hình thành hệ thống canh tác tuần hoàn, tạo ra các sản phẩm hữu cơ đạt chuẩn quốc tế.

Còn nhiều dư địa

Puratos đang áp dụng sáng kiến Cacao Trace, nghĩa là không chỉ thu mua nguyên liệu của người nông dân với giá bảo đảm và cao hơn thị trường, mà còn trích một phần lợi nhuận thu được để trả thưởng cho nông dân.

Đại diện Puratos cho biết, họ cần thu mua khoảng 10.000 tấn mỗi năm, nhưng chỉ mua được 3.000 tấn ở Việt Nam, còn lại phải nhập khẩu từ các nước khác để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng trên thị trường thế giới.

Ông Nguyễn Kim Đình (72 tuổi) là một trong những người đầu tiên trồng cacao ở tỉnh Đắk Nông, từ năm 2012. Ông cho biết, khi đó cả xã Đắk Wil, huyện Cư Jut đã trồng cả trăm héc ta cacao nhưng vài năm sau phá gần hết, chỉ còn khoảng 6 ha do giá bán cacao xuống thấp, khiến bà con chán chuyển sang trồng cây khác.

Nông dân Nguyễn Kim Đình rất vui mừng khi giá cacao tăng cao. Ảnh: Thu Loan.

Cách đây vài năm, nông dân ở xã này bắt đầu trồng lại, từ khi HTX Thiên Lộc Phát thành lập và cam kết thu mua cacao của bà con với giá cao hơn thị trường.

HTX thu mua cacao của bà con rồi lên men, phơi khô và bán cho hãng sô-cô-la Marou, với giá 260.000 đồng/kg hạt khô. Vườn nhà ông Phúc hiện có 3.000 cây cacao. Ông định trồng thêm 1.000 cây nữa vì thấy rất yên tâm về đầu ra. Ông cho biết với giá cacao năm nay lên cao, ông thu được 200 triệu đồng/ha.

HTX Thiên Lộc Phát phối hợp với CDC và Helvetat để tập huấn cho nông dân cách ủ vỏ làm phân hữu cơ, làm than sinh học, nuôi thiên địch ở vườn cacao để giảm sử dụng thuốc trừ sâu.

Hình mẫu cho các nước

Ông Bạch Thanh Tuấn - Giám đốc CDC - cho biết dự án hỗ trợ của EU giúp đánh thức tiềm năng của địa phương, cần mở rộng mô hình này với những cây trồng khác, như mắc ca, cà phê, sầu riêng và mở rộng ra nhiều địa phương trên cả nước.

Các giàn phơi hạt cacao ở HTX Thiên Lộc Phát. Ảnh: Thu Loan.

Phát biểu với báo chí sau khi tham quan các mô hình nông nghiệp tuần hoàn, Đại sứ Julien Guerrier bày tỏ ấn tượng khi thấy rằng với sự hỗ trợ của EU, nông dân có thể phát triển chuỗi sản xuất khép kín, chất lượng cao và bền vững. Điều này giúp họ có thể bán cacao hữu cơ chất lượng cao cho các hãng sản xuất sô-cô-la hàng đầu thế giới.

Đại sứ nhận thấy rằng các doanh nghiệp và nông trại ở Việt Nam đang thích nghi với Quy định của EU về chống phá rừng. Được cấp chứng nhận bền vững không chỉ từ EU mà còn từ Nhật Bản và các thị trường phát triển khác, nông sản Việt Nam có thể xuất khẩu với giá cao vào những phân khúc thị trường hàng đầu.

Đại sứ Julien Guerrier cho biết, từ khi EU công bố quy định này, Việt Nam đã đi đầu trong các nỗ lực để đảm bảo rằng có thể đáp ứng kịp thời hạn vào cuối năm ngoái. Tuy nhiên, EU hoãn thực hiện quy định vì các quốc gia khác chưa sẵn sàng.

Một nông dân ở Đắk Lắk cuốc rãnh trong vườn cacao để vùi than sinh học. Ảnh: Thu Loan.

Đại sứ cho biết, ông cũng đã đến thăm mô hình kinh tế tuần hoàn đang phát triển trong ngành nuôi tôm ở Đồng bằng sông Cửu Long. Ông cho rằng Việt Nam thực sự đang đi đầu và có thể trở thành hình mẫu cho các quốc gia khác.

Việt Nam có thêm 1 năm trong khi các quốc gia khác vẫn đang chậm trễ. Các bạn hãy tận dụng thời gian để hoàn tất công đoạn cuối cùng, để sẵn sàng tiếp cận thị trường EU đúng thời hạn, trong khi các nước khác có thể vẫn chưa sẵn sàng.

Thu Loan