Đại biểu Quốc hội: Chương trình mục tiêu quốc gia quá đồ sộ, nên giao 2 bộ chủ quản

Quốc hội chiều nay thảo luận tại tổ về quyết định chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2026-2035.

Chương trình gồm 2 hợp phần. Hợp phần thứ nhất là các nội dung chung thực hiện trên địa bàn cả nước; những nội dung chung nhằm xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Hợp phần thứ hai là các nội dung đặc thù phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Hợp phần này gồm 5 nhóm nội dung. Đây là những chính sách đặc thù riêng, được đầu tư bổ sung cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, các đối tượng liên quan đến đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Phát biểu vấn đề trên tại tổ Tuyên Quang, đại biểu Tráng A Dương (ủy viên chuyên trách tại Hội đồng Dân tộc) đề nghị hợp phần về phát triển vùng dân tộc thiểu số và miền núi phải được thực hiện đầy đủ theo đúng Nghị quyết 88 và Nghị quyết 120, đồng thời ưu tiên tập trung nguồn lực, tránh dàn trải.

Đại biểu Tráng A Dương

Ông Dương nêu quan điểm rằng riêng hợp phần về đặc thù phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi nên được kế thừa trong giai đoạn đã triển khai. Tuy nhiên, theo ông, trong tờ trình về quyết định chủ trương không nói gì đến Bộ Dân tộc và Tôn giáo mà chỉ nói Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp các cơ quan bộ và ngang bộ.

Sau khi nghiên cứu, ông Dương đề nghị cơ quan tham mưu thực hiện đúng theo ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại Thông báo số 4665/TB-VPQH ngày 27/11, giao từng hợp phần cho từng bộ cụ thể để triển khai có hiệu quả.

"Bộ Nông nghiệp và Môi trường làm đầu mối chủ của chương trình theo quy định của Luật Đầu tư công, ban hành cơ chế quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia. Bộ Dân tộc và Tôn giáo chủ trì phối hợp với các cơ quan chức năng quản lý, tổ chức thực hiện hợp phần hai phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi" - đại biểu đề xuất.

Đề nghị giao 2 bộ chủ quản

Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2026-2035 được hợp nhất từ 3 chương trình mục tiêu quốc gia: xây dựng nông thôn mới; giảm nghèo bền vững; phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Đại biểu Vũ Xuân Hùng (Thanh Hóa) cũng băn khoăn khi 3 chương trình trước đây quá đồ sộ, có sự khác nhau.

“Nếu giao toàn bộ chương trình hợp nhất cho 1 bộ chủ quản duy nhất, nhất là Bộ Nông nghiệp và Môi trường, thì tôi e rằng với bộ máy mới và con người mới, việc triển khai đồng thời 2 hợp phần lớn như vậy sẽ rất khó khăn, dễ phát sinh vướng mắc mới” - đại biểu nêu quan điểm.

Ông đề xuất trong nghị quyết của Quốc hội gộp lại thành một chương trình chung nhưng chia thành 2 hợp phần rõ ràng và giao 2 bộ chủ quản khác nhau. Hợp phần thứ nhất giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì. Hợp phần thứ hai giao Bộ Dân tộc và Tôn giáo như hiện nay sẽ thuận lợi hơn, bảo đảm tiến độ và đáp ứng tốt hơn nguyện vọng chính đáng của đồng bào.

Đại biểu Vũ Xuân Hùng phát biểu

Về vốn, đại biểu dẫn từ tờ trình của Chính phủ: tổng nhu cầu vốn 2 giai đoạn khoảng 2,8 triệu tỷ đồng; bố trí giai đoạn 2026-2030 là trên 1,2 triệu tỷ đồng. Hiện nay, Bộ Tài chính mới bố trí được khoảng 100 nghìn tỷ đồng. Mức này, theo ông Hùng là quá thấp, không bảo đảm để phân bổ, đặc biệt là tập trung trọng điểm cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Đại biểu băn khoăn khi bố trí tới 33% nguồn vốn ngân sách địa phương đối ứng. Theo ông, việc này vô cùng khó khăn cho các tỉnh chưa tự cân đối được ngân sách, đang phải nhận bổ sung hàng năm từ Trung ương.

Tại tổ Hà Nội, đại biểu Nguyễn Hải Trung - Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo - cho rằng để đảm bảo rõ người, rõ việc thì hợp phần thứ nhất giao cho Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì chung; hợp phần thứ hai đề nghị giao cho Bộ Dân tộc và Tôn giáo chủ trì.

Đại biểu cho biết việc giao như trên là phù hợp với Thông báo số 4665/TB-VPQH; phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của ngành dân tộc và tôn giáo.

Đại biểu Nguyễn Hải Trung phát biểu

"Theo Nghị định của Chính phủ, Bộ Dân tộc và Tôn giáo có chức năng tham mưu về những chính sách đặc thù với đồng bào dân tộc thiểu số; tham mưu phân định các vùng dân tộc thiểu số và miền núi. Như vậy, Bộ Dân tộc và Tôn giáo hiểu sâu nhất những chủ trương, chính sách cũng như thực tế triển khai và đặc điểm, đặc thù của đồng bào dân tộc thiểu số, các vùng" - ông phân tích.

Thứ trưởng Nguyễn Hải Trung cho biết trong giai đoạn 2021-2025, chương trình về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số do Ủy ban Dân tộc (trước đây) chủ trì, và từ ngày 1/3 năm nay thì Bộ Dân tộc và Tôn giáo chủ trì. Theo Thứ trưởng, qua tổng kết đã đánh giá chương trình đạt những thành tựu, kết quả tích cực. Vì vậy, Bộ Dân tộc và Tôn giáo đã có những kinh nghiệm trong quản lý, lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành thực hiện.

Ngoài ra, hệ thống công tác quản lý nhà nước về dân tộc tôn giáo đã có đầy đủ - ở Trung ương có Bộ Dân tộc và Tôn giáo; các tỉnh, thành có Sở Dân tộc và Tôn giáo; xã, phường có cán bộ làm công tác dân tộc, tôn giáo - nên có thể đáp ứng được yêu cầu chủ trì thực hiện chương trình.

"Nếu làm tốt chính sách với đồng bào dân tộc và miền núi cũng sẽ hỗ trợ tốt cho công tác tôn giáo, vì Bộ Dân tộc và Tôn giáo có chức năng tham mưu, quản lý nhà nước về tôn giáo. Thực tế, vùng dân tộc thiểu số đan xen với tôn giáo. Khi giải quyết tốt vấn đề nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho đồng bào dân tộc thì cũng góp phần quan trọng vào đảm bảo ổn định tôn giáo" - Thứ trưởng khẳng định.

Vì vậy, Thứ trưởng Nguyễn Hải Trung nhấn mạnh, Bộ Dân tộc và Tôn giáo chủ trì hợp phần hai là hợp lý.

Trần Thường

Thành Huế

Hoàng Hà