Đa phần kính râm hiện nay đều không an toàn vì đánh lừa thị giác

Chỉ dùng máy quang phổ mới biết kính râm chặn được bước sóng chính xác là bao nhiêu

Bức xạ cực tím (UV) từ mặt trời góp phần gây ra nhiều bệnh về mắt, đặc biệt là đục thủy tinh thể và viêm giác mạc do ánh sáng (một loại viêm giác mạc). Bảo vệ khỏi tia UV, chủ yếu thông qua kính râm, có thể giúp trì hoãn hoặc ngăn ngừa các tình trạng này. Tuy nhiên, một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Nghiên cứu về Kỹ thuật Y sinh học đã nêu bật những thiếu sót đáng kể trong khả năng bảo vệ khỏi tia UV của kính râm.

Hiểu về bức xạ UV và các tiêu chuẩn an toàn

Nghiên cứu đã đánh giá 12 mẫu kính râm khác nhau và phát hiện ra rằng chỉ có một mẫu đạt giới hạn an toàn của Ủy ban Quốc tế về Bảo vệ Bức xạ Không ion hóa (ICNIRP) đối với việc tiếp xúc với tia UV.

Các nhà nghiên cứu từ Phòng thí nghiệm Thiết bị Nhãn khoa tại Trường Kỹ thuật Sao Carlos, Đại học Sao Paulo (EESC-USP) ở Brazil, đã phát hiện ra rằng hầu hết các loại tròng kính đều không đáp ứng được ít nhất một trong các tiêu chuẩn an toàn bắt buộc. Hơn nữa, khả năng chặn bức xạ UV của chúng giảm dần theo thời gian, làm tăng nguy cơ gây tổn thương mắt.

Chỉ có loại kính được chứng minh là “tối ưu” vì nó chặn hoàn toàn bức xạ ngay cả sau thử nghiệm mô phỏng 2.500 giờ tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Nghiên cứu không đề cập đến các thương hiệu kính.

Để đảm bảo bảo vệ thị lực hiệu quả và toàn diện, các nhà khoa học đề xuất rằng ngành công nghiệp áp dụng các giới hạn của ICNIRP làm thông lệ chuẩn, để từ đó cải thiện chất lượng sản phẩm.

Các tiêu chuẩn chứng nhận kính râm và bảo vệ mắt đặt ra các giới hạn cho bộ lọc bức xạ mặt trời ở bước sóng từ 280 đến 380 nanomet (nm). Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và ICNIRP đặt ra các giới hạn này từ 280 đến 400 nm. Bức xạ UV được chia thành ba dải - UVC (100 đến 280 nm), UVB (280 đến 315 nm) và UVA (315 đến 400 nm).

Giáo sư Liliane Ventura từ Khoa Kỹ thuật Điện và Máy tính EESC-USP, tác giả liên hệ của công trình cho biết: “Chúng tôi đã nghiên cứu điều này trong phòng thí nghiệm của mình từ những năm 1990. Chúng tôi đã phát triển một bước khoa học có thể được sử dụng làm cơ sở để thiết lập các tiêu chuẩn và chuẩn mực an toàn. Ngày nay, chúng tôi được giới trong nghề công nhận”.

Ventura đang điều phối một dự án được FAPESP hỗ trợ, đông thời cũng đang nộp đơn xin cấp bằng sáng chế cho hai nguyên mẫu. Một để đo mức độ tiếp xúc bức xạ của mắt với bức xạ trực tiếp, khuếch tán và phản xạ từ bên trong tròng kính râm. Và một để thử nghiệm khả năng chặn bức xạ cực tím trong kính râm bán cho công chúng. Cả hai đều đang được Cơ quan Đổi mới USP xử lý để nộp lên Viện Sở hữu Công nghiệp Quốc gia (INPI).

Ventura gần đây đã được cấp bằng sáng chế cho một công nghệ đánh giá tình trạng của kính râm khi lái xe bằng cách đo độ truyền ánh sáng ở các bước sóng khác nhau, chẳng hạn như xanh lá cây, vàng và đỏ.

Con người thay đổi tiêu chuẩn liên tục

Nhà nghiên cứu Mauro Masili, tác giả đầu tiên của công trình và là thành viên của phòng thí nghiệm, đã nêu bật một nghiên cứu khác của nhóm. Công trình được công bố vào tháng 3.2024 trên tạp chí Scientific Reports, cho thấy rằng bất kể loại tròng kính nào dù sáng hơn hay tối hơn, cũng phải đảm bảo khả năng bảo vệ khỏi tia UVA trên 86%. Tròng kính được phân loại từ 0 (sáng nhất) đến 4. Mức 0 được khuyến nghị cho những tình huống có ít hoặc không có ánh sáng mặt trời rõ ràng. Mức 4 rất tối, không được khuyến nghị để lái xe.

Kết quả cho thấy khả năng bảo vệ dưới 86% thực sự có thể làm tăng nguy cơ cho sức khỏe của mắt vì tròng kính cho phép nhiều bức xạ UV hơn đi vào mắt. Tuy nhiên, trái ngược với những gì đã được lập luận trong các tài liệu khoa học trước đây, sự gia tăng này không phải do sự giãn nở của đồng tử do kính râm gây ra, mà là do thị trường quang học (tầm nhìn) rộng hơn.

Masili giải thích: “Chúng tôi đã lập một bảng tính toán khả năng bảo vệ mắt khỏi tia UV, UVA và UVB. Về mặt giãn nở của đồng tử, không có loại kính nào tệ. Tất cả đều có khả năng bảo vệ. Nhưng khi chúng ta tính tới cả độ phóng đại thị trường quan học, thì điều đó thay đổi. Trong môi trường ngoài trời sáng, phản xạ tự nhiên là cố nheo mắt để giảm ánh sáng. Đeo kính râm tạo ra môi trường tối hơn đã ngăn chặn phản ứng nheo mắt tự nhiên và tăng thị trường quang học của mắt. Từ đó có thể dẫn đến việc mắt còn tiếp xúc với tia UV nhiều hơn nếu tròng kính không bảo vệ đầy đủ".

Do đó, theo các nhà nghiên cứu, việc mở rộng phạm vi bảo vệ lên đến 400 nm có thể giảm thiểu nguy cơ tiếp xúc tia UV không cần thiết.

Kể từ cuối những năm 1990, khi Brazil chưa có tiêu chuẩn nào về yêu cầu bảo vệ kính râm, Ventura và Masili đã giúp các cơ quan quản lý thiết lập các hướng dẫn này. Các hướng dẫn gồm cả các phân tích đầu tiên về đặc điểm quang học mà giáo sư đã thực hiện cho Viện Đo lường, Chất lượng và Công nghệ Quốc gia (INMETRO) vào năm 1997, dựa trên các tiêu chuẩn quốc tế.

Năm 2003, Hiệp hội Tiêu chuẩn Kỹ thuật Brazil (ABNT) đã công bố tiểu chuẩn NBR 15111, trong đó thiết lập các đặc điểm vật lý của kính râm dùng chung, chẳng hạn như khi lái xe và đi lại, với các thông số tương tự như ở Châu Âu. Tiêu chuẩn này quy định rằng kính bảo vệ ở Brazil phải có bộ lọc từ 280 đến 380 nm.

Tiêu chuẩn này đã được thông qua vào năm 2013, sau khi nhóm nghiên cứu kêu gọi mở rộng khả năng bảo vệ tia UV lên 280-400 nm và tăng thử nghiệm khả năng chống bức xạ từ 25 giờ lên 50 giờ. Tuy nhiên, vào năm 2015, tiêu chuẩn này đã bị thu hồi và thay thế bằng ISO 12312-1, khôi phục các thông số của bộ lọc bảo vệ tia UV từ 280 đến 380 nm.

Anh Tú