Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu: Hướng đi bền vững cho hàng Việt

Điểm đáng chú ý trước hết là trong bối cảnh thương mại thế giới nhiều biến động, xu hướng bảo hộ gia tăng và các biện pháp phòng vệ thương mại được áp dụng ngày càng dày đặc, đặc biệt từ Hoa Kỳ, xuất khẩu của Việt Nam vẫn duy trì được đà tăng trưởng mạnh mẽ. Điều này cho thấy hàng hóa Việt Nam đang dần đáp ứng tốt hơn các tiêu chuẩn khắt khe của một trong những thị trường khó tính nhất thế giới. Các ngành chủ lực như điện tử, dệt may, da giày, đồ gỗ, thủy sản hay nông sản chế biến đã chứng minh được khả năng đứng vững và mở rộng thị phần.

Việc chinh phục thành công thị trường Hoa Kỳ giúp hàng hóa Việt Nam nâng cao uy tín, tạo “giấy thông hành” để tiếp cận các thị trường cao cấp khác. Thực tế tại Đồng Nai - một trong những địa phương có kim ngạch xuất khẩu lớn nhất cả nước cho thấy rõ điều đó. Khi hơn 1/3 giá trị xuất khẩu của tỉnh hướng vào Hoa Kỳ, thị trường này đã trở thành trụ cột quan trọng, góp phần duy trì tăng trưởng ổn định cho kinh tế của địa phương, đồng thời thúc đẩy doanh nghiệp đổi mới công nghệ và phương thức sản xuất.

Tuy nhiên, những kết quả ấn tượng cũng đặt ra yêu cầu mới cho giai đoạn phát triển tiếp theo. Dư địa xuất khẩu sang Hoa Kỳ còn rất lớn, nhưng không đồng nghĩa với việc con đường phía trước dễ dàng. Các rào cản kỹ thuật, thuế quan, yêu cầu về truy xuất nguồn gốc và phát triển bền vững sẽ ngày càng chặt chẽ. Nếu doanh nghiệp Việt Nam vẫn chủ yếu dựa vào gia công, giá trị gia tăng thấp và phụ thuộc nhiều vào nguyên liệu nhập khẩu, lợi thế cạnh tranh sẽ khó duy trì lâu dài.

Trong bối cảnh Việt Nam và Hoa Kỳ đã nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược toàn diện, cơ hội hợp tác sâu rộng hơn đang mở ra, song song với đó là áp lực nâng cấp nội lực. Chuyển dịch từ tăng trưởng theo chiều rộng sang chiều sâu không còn là lựa chọn mà là yêu cầu tất yếu. Vì thế, doanh nghiệp cần đầu tư mạnh hơn cho đổi mới sáng tạo, nâng cao hàm lượng công nghệ, tăng tỷ lệ nội địa hóa và xây dựng thương hiệu riêng thay vì chỉ tham gia vào các khâu giá trị thấp trong chuỗi cung ứng.

Bên cạnh đó, việc đa dạng hóa thị trường xuất khẩu cũng cần được nhìn nhận như một chiến lược dài hạn. Sự phụ thuộc quá lớn vào một thị trường có thể khiến nền kinh tế dễ bị tổn thương trước những thay đổi chính sách đột ngột. Do đó, song song với việc khai thác hiệu quả thị trường Hoa Kỳ, các doanh nghiệp Việt Nam cần tận dụng tốt các hiệp định thương mại tự do đã ký kết, mở rộng thị phần tại châu Âu, Đông Bắc Á, Trung Đông và các thị trường mới nổi, qua đó góp phần giảm thiểu rủi ro, chủ động thích nghi với những thay đổi của thị trường quốc tế và xây dựng cơ sở vững chắc cho tăng trưởng xuất khẩu ổn định, lâu dài.

Quyên Anh