'Cơn sốt' thuế quan làm chao đảo toàn cầu

Số lượng lớn container lưu thông tại cảng Los Angeles trước thời điểm sắc lệnh áp thuế của Mỹ có hiệu lực. Ảnh: GETTY

Nhà Trắng ngày 1.8 đã đăng tải sắc lệnh của Tổng thống Donald Trump về việc điều chỉnh mức thuế đối ứng, theo đó Mỹ quyết định công bố mức thuế đối ứng cho 69 quốc gia và vùng lãnh thổ được liệt kê trong Phụ lục I.

Theo bảng thuế mới, có 26 đối tác chịu mức thuế cao hơn mức sàn, dao động từ 18% - 41%, trong đó cao nhất là Syria chịu 41%. Các đối tác nhận được mức thuế 10% gồm Australia, Brazil, Vương quốc Anh và quần đảo Falkland.

Thụy Sỹ cũng là một trong số các quốc gia chịu mức thuế cao 39%. Hay Canada, một trong những đồng minh thân cận nhất của Mỹ, cũng chịu mức thuế tăng từ 25% lên 35%, thậm chí lên đến 40% với một số mặt hàng đặc biệt.

Ấn Độ được công bố với mức thuế 25%. Nam Phi đang đối mặt với mức thuế 30%. Trong khi đó, New Zealand và Đài Loan (Trung Quốc) cũng không nằm ngoài ảnh hưởng, lần lượt chịu mức thuế 15% và 20%...

Đối với đa số đối tác, thuế quan mới được điều chỉnh giảm đáng kể so với thuế đối ứng công bố vào đầu tháng 4, cụ thể là Campuchia (từ 49% xuống 19%), Sri Lanka (từ 44% xuống 20%), Thái Lan (từ 36% xuống 19%), Hàn Quốc (từ 30% xuống 15%).

Nhật Bản và Liên minh châu Âu (EU) đều nhận mức thuế chung 15%. Để đạt được điều này, EU thỏa thuận mua 750 tỉ USD năng lượng từ Mỹ, trong khi Nhật Bản cam kết đầu tư 550 tỉ USD vào các lĩnh vực như AI, bán dẫn và năng lượng, đồng thời tăng nhập khẩu nông sản Mỹ.

Về phía Việt Nam, mức thuế đối ứng dành cho chúng ta giảm từ 46% xuống còn 20%. Dù mức thuế 20% cho hàng hóa Việt Nam, cao hơn so với một số nước trong khu vực Đông Nam Á như Thái Lan, Campuchia, Indonesia, Malaysia, Philippines là 19% nhưng một số chuyên gia cho rằng, đây vẫn là mức thuế “tương đối phù hợp” trong bối cảnh Việt Nam là quốc gia đứng đầu Đông Nam Á về xuất khẩu vào Mỹ và có mức thâm hụt thương mại lớn thứ tư với Mỹ. Đây cũng được xem là cơ hội để Việt Nam đổi mới các động lực tăng trưởng.

Giới quan sát nhận định chính sách thuế quan mới của Mỹ không phải là “biện pháp trừng phạt đồng loạt”, mà là kết quả đàm phán giữa các nước với Mỹ trong nhiều tháng qua. Dù là ở mối quan hệ đồng minh hay hợp tác lịch sử, thì chính sách thuế quan của Washington lần này đang và sẽ tác động mạnh mẽ đến nhiều quốc gia.

Ngay sau khi Nhà Trắng công bố biểu thuế mới, thị trường tài chính toàn cầu đã có những phản ứng thận trọng. Dù phản ứng không quá mạnh mẽ như đợt tháng 4 năm nay, nhưng phần lớn thị trường vẫn chìm trong sắc đỏ. Đồng tiền châu Á giảm so với USD, trong khi giá vàng thế giới tăng nhẹ do nhà đầu tư chuyển hướng sang tài sản trú ẩn.

Chứng khoán toàn cầu sụt điểm. Giữa lúc các nước đang nỗ lực đàm phán để tránh thuế cao, quyết định của Washington hiện đặt nền kinh tế toàn cầu vào trạng thái bấp bênh, khó đoán định hơn bao giờ hết.

Về phía Mỹ, chính sách thuế quan cũng đẩy mức thuế nhập khẩu trung bình của nước này lên mức cao nhất trong gần một thế kỷ. Các doanh nghiệp Mỹ nhập hàng hóa từ nước ngoài sẽ phải chi trả các khoản thuế này. Cuối cùng, người tiêu dùng và doanh nghiệp là những đối tượng chịu ảnh hưởng trực tiếp khi giá cả tăng, chuỗi cung ứng gián đoạn và tăng trưởng suy giảm.

Kể từ khi nhậm chức, dù Tổng thống Trump vẫn xem chính sách thuế quan là đòn bẩy mang lại “ngày vĩ đại cho nước Mỹ” nhưng các đối tác hiện bày tỏ hoang mang bởi vẫn còn quá nhiều rủi ro chưa thể lường hết được. Các chuyên gia nhận định việc áp thuế đơn phương trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều biến động được ví như “con dao hai lưỡi”, tác động đến Mỹ nói riêng và các nước nói chung.

Sự thiếu ổn định trong chiến lược thương mại không chỉ làm giảm đi lòng tin, mà còn đe dọa vai trò của Mỹ trong các cấu trúc thương mại đa phương. Và khi rào cản thương mại vẫn tiếp tục thì các nước sẽ khó tránh khỏi những thiệt hại về mặt kinh tế.

Từ nay đến ngày 7.8, các nước vẫn hy vọng có cơ hội tiếp tục đàm phán với Mỹ để hạ thêm mức thuế quan đánh vào hàng hóa xuất khẩu.

HỒNG NHUNG