Cơn chấn động mang tên 'nghe lén'

Theo Hiến pháp Mỹ, nghe lén điện thoại của các phóng viên là xâm phạm nghiêm trọng quyền tự do báo chí. Ảnh: AP

Trong bức thư gửi tới Bộ trưởng Tư pháp Mỹ E-rích Hâu-đơ, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc điều hành của hãng tin AP, ông Ga-ri Pru-ít, đã cáo buộc chính quyền của Tổng thống Ba-rắc Ô-ba-ma vi phạm quyền tự do báo chí, khi bí mật tịch thu nhiều cuốn băng ghi âm điện thoại của các phóng viên hãng AP, ở nhiều nơi trên lãnh thổ Mỹ. Theo ông Pru-ít, trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 5-2012, Bộ Tư pháp Mỹ đã bí mật tịch thu các cuốn băng ghi âm hơn 20 đường điện thoại của các phóng viên AP từ các văn phòng đại diện của hãng ở thành phố Niu Y-oóc, Thủ đô Oa-sinh-tơn, thành phố Hát-phót, bang Con-nếch-ti-cớt và cả đường dây điện thoại chính của hãng tại Phòng Báo chí của Hạ viện. Hãng tin AP đã gọi đây là vụ "xâm nhập chưa từng có" từ trước tới nay. Bức thư yêu cầu Bộ Tư pháp trả lại toàn bộ các cuộn băng ghi âm điện thoại và phá hủy tất cả những bản sao chụp từ những cuốn băng gốc.

Tuy nhiên, trong cuộc họp báo ngày 15-5, ông Hâu-đơ lên tiếng bênh vực hành động của Bộ Tư pháp, nói rằng, Bộ đã làm đúng luật nhằm bảo đảm an ninh quốc gia, đồng thời bác bỏ yêu sách của AP đòi trả lại cho hãng toàn bộ bản lưu nội dung các cuộc gọi điện thoại và hủy các bản sao. Người phát ngôn Nhà Trắng Giây Các-ni cho biết, Tổng thống Ô-ba-ma ủng hộ quyền tự do báo chí, song nói thêm rằng cần có "sự cân bằng" giữa quyền tự do báo chí và lợi ích an ninh quốc gia.

Bất chấp việc Nhà Trắng tuyên bố không can dự vào vụ việc này, nhiều nghị sỹ của hai đảng Cộng hòa và Dân chủ đều đã lên tiếng chỉ trích Bộ Tư pháp đã vi phạm nghiêm trọng điều khoản bổ sung thứ nhất trong Hiến pháp Mỹ là xâm phạm nghiêm trọng quyền tự do báo chí. Do đó, sự bao biện của cơ quan tư pháp là "không chấp nhận được". Trong khi đó, Trưởng ban tổ chức của đảng Cộng hòa tại Hạ viện, Hạ nghị sỹ Ke-vin Mác-ca-thi, mô tả việc làm trên của Bộ Tư pháp là một hành động sai lầm tiếp theo của chính quyền Tổng thống Ô-ba-ma, sau việc cố tình giấu giếm vụ người biểu tình Li-bi tấn công sát hại Đại sứ Cri-xtô-phơ Xti-vân và 3 nhân viên ngoại giao khác của Mỹ, hồi tháng 9-2012.

Bê bối "nghe lén" không phải là điều mới lạ ở Mỹ, đất nước luôn tự cho mình là "tự do dân chủ nhân quyền, tự do báo chí nhất thế giới". Kể từ sau bê bối "Oa-tơ-ghết" năm 1972, một loạt vụ "nghe lén" khác của Mỹ đã bị phanh phui. Năm 2004, khi còn là Tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA), ông En Ba-ra-đây đã tố cáo quan chức Mỹ nghe lén các cuộc điện thoại giữa ông và các quan chức I-ran để lấy thông tin về những sai phạm, điều đó khiến ông bị loại khỏi vị trí Tổng giám đốc IAEA.

Năm ngoái, với lý do tăng hiệu quả ngăn chặn các cuộc tấn công khủng bố chuẩn bị từ nước ngoài nhằm vào nước Mỹ, Tổng thống B. Ô-ba-ma đã phê chuẩn đạo luật cho phép Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) nghe trộm các cuộc đàm thoại và đọc lén thư điện tử của công dân nước ngoài bị tình nghi hoạt động gián điệp và khủng bố. Thượng nghị sĩ Đi-an-nơ Phên-xtên, Chủ tịch Ủy ban Tình báo Thượng viện cho biết, trong 4 năm qua đã có 100 đối tượng là nghi phạm liên quan tới các vụ khủng bố bị bắt giữ, chương trình giám sát này đóng góp một phần lớn trong nỗ lực bảo vệ an ninh quốc gia. Tuy nhiên, đạo luật này đã bị chỉ trích là xâm phạm quyền riêng tư cá nhân của người dân.

Bảo vệ an ninh quốc gia là nhiệm vụ hàng đầu của bất cứ chính quyền nào trên thế giới. Tuy nhiên, việc Bộ Tư pháp Mỹ nghe lén các cuộc điện thoại của phóng viên AP xem ra không được "đàng hoàng" cho lắm. Cùng với hàng loạt bê bối khác gần đây, vụ nghe lén trên giống như một "cơn sóng thần" đang tấn công vào Nhà Trắng, trở thành thách thức không nhỏ đối với chính quyền của Tổng thống Ô-ba-ma trong nhiệm kỳ hai.

Phương Châu