Có thể xem nguyệt thực từ mọi nơi ở Việt Nam tối nay

Hiện tượng siêu trăng trên cánh đồng đậu nành đang thu hoạch tại một trang trại ở Monroe, Wisconsin (Mỹ), tháng 9/2024. Ảnh: Ross Harried/NurPhoto.

Theo NASA, nguyệt thực sẽ diễn ra vào ngày 7/9, có thể quan sát được tại châu Âu, châu Phi, châu Á và Australia. Đêm 7-8/9, Mặt Trăng sẽ tiến vào vùng bóng của Trái Đất, tối dần và chuyển từ màu bạc sang màu đỏ (còn gọi là "trăng máu") trong hiện tượng nguyệt thực toàn phần.

Theo EarthSky, sự kiện bắt đầu lúc 23h28 ngày 7/9 (giờ Hà Nội) và kết thúc lúc 16h55 ngày 8/9. Giai đoạn toàn phần, khi Mặt Trăng bị che khuất hoàn toàn, diễn ra từ 1h30 đến gần 3h sáng, kéo dài khoảng 1 giờ 23 phút.

"Điểm đặc biệt của nguyệt thực là diễn biến từ từ. Khác với nhật thực xảy ra rất nhanh và chỉ quan sát được ở một số vị trí nhất định, nguyệt thực có thể theo dõi thoải mái hơn, chỉ cần ở đúng bán cầu", Noah Petro, Trưởng phòng thí nghiệm địa chất hành tinh của NASA, cho biết.

Nguyệt thực lần này trùng với kỳ trăng tròn tháng 9, thường được gọi là "trăng ngô" vì gắn với mùa thu hoạch, theo Farmer’s Almanac. Dù cực điểm rơi đúng ngày diễn ra nguyệt thực, nhưng trong mắt người quan sát, Mặt Trăng vẫn tròn đầy từ một ngày trước đến một ngày sau, vì vậy có thể chiêm ngưỡng trăng sáng suốt cả cuối tuần.

Mặt Trăng đi qua bóng của Trái Đất trong hiện tượng nguyệt thực toàn phần ngày 28/8/2007, được quan sát từ dãy núi Siskiyou và núi Shasta ở miền nam Oregon. Ảnh: Science Photo Library.

Các chuyên gia khuyên nên chọn nơi ít ánh sáng nhân tạo để quan sát rõ Mặt Trăng và các giai đoạn nguyệt thực. Người dân không cần kính thiên văn hay kính chuyên dụng như nhật thực, song ống nhòm hoặc kính thiên văn sẽ giúp trải nghiệm thêm ấn tượng.

Ngoài sắc đỏ cam đặc trưng khi toàn phần, đôi lúc ngay trước và sau giai đoạn này, Mặt Trăng còn xuất hiện vệt sáng xanh tím mờ. Hiện tượng này do ánh sáng Mặt Trời xuyên qua tầng ozone của Trái Đất, theo nhà khoa học Sara Russell thuộc Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên London.

Theo National Geographic, dù không thể quan sát từ châu Mỹ, gần 6 tỷ người (chiếm hơn 70% dân số toàn cầu) ở những khu vực địa lý đông dân nhất thuộc Đông bán cầu có cơ hội chiêm ngưỡng trọn vẹn màn trình diễn hiếm có trên bầu trời. Đây là lần nguyệt thực thứ 2 trong năm 2025.

Tại Việt Nam, theo Câu lạc bộ Thiên văn nghiệp dư TP HCM (HAAC), đêm 7/9 rạng sáng 8/9, người yêu thiên văn có cơ hội quan sát trọn vẹn nguyệt thực toàn phần.

Người dân tập trung bên cạnh kính viễn vọng để quan sát "trăng máu" tại Caracas (phía bắc Venezuela), ngày 14/3/2025. Ảnh: Juan Barreto.

Thời gian các pha nguyệt thực (giờ Việt Nam):

22h28 (ngày 7/9): Pha nửa tối bắt đầu, Mặt Trăng hơi mờ hơn bình thường.
23h28 (ngày 7/9): Pha một phần, bóng Trái Đất che khuất rõ rệt bề mặt Mặt Trăng.
0h30 (ngày 8/9): Bắt đầu pha toàn phần, Mặt Trăng ngả dần sang đỏ.
01h11 (ngày 8/9): Nguyệt thực cực đại.
01h52 (ngày 8/9): Kết thúc pha toàn phần.
02h56 (ngày 8/9): Pha một phần kết thúc.
03h55 (ngày 8/9): Nguyệt thực kết thúc hoàn toàn.

Pha toàn phần kéo dài 1 giờ 22 phút, có thể quan sát từ mọi địa phương ở Việt Nam, khoảnh khắc đẹp nhất là khi Mặt Trăng chuyển sang màu đỏ máu huyền ảo.

Mặt Trăng trong pha nguyệt thực toàn phần phát sáng đỏ rực vào tháng 11/2022, nổi bật trên nền các vì sao thuộc chòm Bạch Dương. Ảnh: National Geographic.

Theo Farmer’s Almanac, ba kỳ trăng tròn còn lại trong năm 2025 đều là siêu trăng - thời điểm Mặt Trăng ở gần Trái Đất nhất, trông lớn và sáng hơn bình thường:

Ngày 6/10: Trăng mùa gặt (Harvest Moon)
Ngày 5/11: Trăng hải ly (Beaver Moon)
Ngày 4/12: Trăng lạnh (Cold Moon)

Ngoài ra, chỉ hai tuần sau nguyệt thực, tức ngày 21/9, một phần nhật thực sẽ xuất hiện ở Australia, Đại Tây Dương, Thái Bình Dương và Nam Cực. Nhiều trận mưa sao băng cũng sẽ điểm xuyết bầu trời trong những tháng cuối năm.

"Dù có nguyệt thực hay không, tôi luôn hạnh phúc khi ngắm trăng tròn. Đó là nhân chứng của hơn 4,5 tỷ năm lịch sử Trái Đất và những hố va chạm trên bề mặt chính là minh chứng sống động", Sara Russell chia sẻ.

Châu Sa