Chuyện ít biết về lá cờ Chủ tịch Fidel Castro tặng Anh hùng Núp

Với Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, đất nước Việt Nam nhỏ bé đã được nhiều quốc gia trên thế giới biết đến, trong đó có Cuba. Cộng hòa Cuba đã đẩy mạnh việc tìm hiểu cuộc kháng chiến chống Pháp và bọn can thiệp Mỹ của Nhân dân Việt Nam, thông qua các tài liệu sách báo. Cuba đã cho dịch hàng loạt cuốn sách từ tiếng Việt sang tiếng Tây Ban Nha, trong đó có sách “Đất nước đứng lên” của nhà văn Nguyên Ngọc viết về cuộc đời Anh hùng Núp.

Lá cờ Chủ tịch Fidel Castro tặng Anh hùng Núp năm 1964. Ảnh: Nguyễn Anh Minh

Bản dịch cuốn sách “Đất nước đứng lên” được phát hành rộng rãi ở Cuba và các nước Mỹ La tinh lập tức làm lay động nhân dân Cuba và Chủ tịch Fidel Castro. Chủ tịch Fidel Castro có ý định mời Anh hùng Núp sang thăm Cuba. Từ ngày 15 đến 23-7-1964, nhân dịp kỷ niệm 10 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, Cuba tổ chức nhiều hoạt động thể hiện tình đoàn kết giữa 2 dân tộc. Trong đó có một hoạt động hết sức đặc biệt là Đảng, Nhà nước Cuba mời Anh hùng Núp-người con của núi rừng Tây Nguyên sang thăm Cuba. Đây chính là mong muốn của Chủ tịch Fidel Castro và của toàn thể nhân dân Cuba muốn tận mắt thấy Anh hùng Núp, người đã cùng dân làng Stơr chỉ dùng vũ khí thô sơ mà đánh đuổi giặc Pháp.

Khi đặt chân đến Cuba, Anh hùng Núp đã được đích thân Chủ tịch Fidel Castro cùng người em trai Raul Castro và người chiến sĩ Mác xít huyền thoại Che Guevara tiếp đón nồng hậu. Chủ tịch Fidel Castro đã nhận Anh hùng Núp là anh kết nghĩa vì Anh hùng Núp lớn tuổi hơn Chủ tịch Fidel Castro. Họ đã trao đổi với nhau nhiều câu chuyện về buôn làng Tây Nguyên, về cách đánh Pháp bằng bẫy đá, hầm chông, giáo mác, cung tên...

Anh hùng Núp không ngờ câu chuyện đánh Pháp của buôn làng mình lại được nhân dân ở một nước xa xôi biết đến. Những ngày Anh hùng Núp ở Cuba, Chủ tịch Fidel Castro vì bận nhiều việc nên đã giao nhiệm vụ cho đồng chí Raul Castro và Che Guevara đưa đi thăm các đơn vị quân đội, các nhà máy, xí nghiệp và nông trường. Tới đâu Anh hùng Núp cũng được nhân dân Cuba reo hò chào đón nồng nhiệt.

Khi biết tin Mỹ leo thang ném bom bắn phá miền Bắc, cuộc kháng chiến chống Mỹ trở nên ác liệt, Anh hùng Núp đề nghị Chủ tịch Fidel Castro cho mình trở về nước sớm hơn dự định để tham gia kháng chiến. Khi chia tay, Chủ tịch Fidel Castro nhờ Anh hùng Núp mang về gửi tặng Bác Hồ một hộp xì gà (đặc sản của Cuba). Chủ tịch Fidel Castro cũng tặng rất nhiều quà cho Anh hùng Núp, trong đó có một lá cờ biểu tượng cho phong trào cách mạng 26-7 của Cuba. Cán bộ sưu tầm của bảo tàng đặt tên cho hiện vật là “Cờ Fidel Castro”.

“Cờ Fidel Castro” hình ngũ giác, bằng vải, bên trái in hình lá cờ đỏ sao vàng (tượng trưng cho đất nước Việt Nam), bên phải in hình chân dung Chủ tịch Fidel Castro màu xanh, đen. Bên dưới là dãy số từ 1 đến 11 và hàng chữ “ANIVERSARIO 26 de JULIO”, theo tiếng Tây Ban Nha nghĩa là “dịp kỷ niệm ngày 26-7”. Dưới cùng in biểu tượng quả địa cầu với ba cánh tay đưa lên thể hiện sự đoàn kết Á-Phi-Mỹ La tinh. Phong trào kỷ niệm ngày 26-7 bắt nguồn từ cuộc tấn công vào trại lính Moncada, ở TP. Santiago de Cuba, ngày 26-7-1953. Cuộc tấn công này do Fidel Castro chỉ huy nhằm lật đổ chế độ độc tài Batista, tuy thất bại nhưng đã để lại tiếng vang lớn trong lòng nhân dân Cuba.

Về Việt Nam, mặc dù ở trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt nhưng Anh hùng Núp vẫn giữ gìn cẩn thận lá cờ do Chủ tịch Fidel Castro tặng như một báu vật. Năm 1995, Anh hùng Núp trao lại “Cờ Fidel Castro” cho Bảo tàng tỉnh bảo quản và sử dụng trong công tác tuyên truyền, giới thiệu đến khách tham quan.

NGUYỄN ANH MINH