Chuyển đổi số nâng tầm hợp tác xã Hà Nội

Không chỉ nâng cao năng suất, minh bạch quy trình sản xuất, chuyển đổi số còn tạo dựng niềm tin với doanh nghiệp, người tiêu dùng, giúp các hợp tác xã bứt phá, góp phần hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu...

Thu hoạch rau tại Hợp tác xã Rau, củ, quả sạch Chúc Sơn (phường Chương Mỹ). Ảnh: Nguyễn Quang

Bứt phá nhờ công nghệ

Hợp tác xã Rau, củ, quả sạch Chúc Sơn thể hiện sinh động cho hiệu quả của chuyển đổi số trong nông nghiệp ở Hà Nội. Thành lập từ năm 2016 với 5ha trồng rau truyền thống, đến nay, hợp tác xã mở rộng lên gần 18ha, trong đó hơn 12ha đạt chuẩn VietGAP, 5ha đạt chuẩn GlobalGAP.

Toàn bộ quy trình sản xuất được số hóa thông qua phần mềm FACEFARM, giúp quản lý từ khâu gieo trồng, chăm sóc, thu hoạch đến đóng gói, truy xuất nguồn gốc bằng mã QR. Hệ thống tưới nhỏ giọt tự động, nhà màng thông minh và trạm quan trắc iMentos 3.3 A-G cho phép kiểm soát thời tiết, độ ẩm, nhiệt độ theo thời gian thực, giúp nông dân điều chỉnh quy trình canh tác chính xác, tiết kiệm chi phí, nâng cao năng suất.

Theo Giám đốc Hợp tác xã Rau, củ, quả sạch Chúc Sơn Hoàng Văn Thám, nhờ chuyển đổi số, sản phẩm rau Chúc Sơn đáp ứng tiêu chuẩn của các siêu thị lớn tại Hà Nội, duy trì sản lượng 3 tấn/ngày, doanh thu 10-13 tỷ đồng/năm. Mô hình của hợp tác xã tạo sinh kế ổn định cho hàng trăm hộ dân, góp phần hình thành tư duy sản xuất xanh - sạch...

Tương tự, nhiều hợp tác xã trên địa bàn Hà Nội cũng đang khẳng định bước tiến mạnh mẽ nhờ chuyển đổi số. Tiêu biểu như Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Sông Hồng - mô hình kiểu mới chuyển từ sản xuất truyền thống sang chế biến sâu. Sau nhiều năm nghiên cứu, hợp tác xã đã chế tạo thành công ống hút bằng tinh bột rau, củ, ứng dụng công nghệ cao với nhà màng phủ Israel, sản phẩm không dùng chất bảo quản và được công nhận là OCOP (Chương trình mỗi xã một sản phẩm) tiềm năng 5 sao, mở rộng đầu ra bền vững cho nông sản địa phương.

Còn Hợp tác xã Rau hữu cơ Thanh Xuân là điển hình cho liên kết chuỗi giá trị, sản xuất theo tiêu chuẩn PGS, hợp tác với 12 doanh nghiệp và 45 điểm bán hàng tại Hà Nội, sản phẩm tiêu thụ mạnh, xuất khẩu sang Pháp, Đức...

Hướng tới nông nghiệp xanh

Theo Liên minh Hợp tác xã Hà Nội, những mô hình trên cho thấy chuyển đổi số và công nghệ cao không chỉ giúp tăng hiệu quả kinh tế, mà còn mở rộng không gian phát triển bền vững cho khu vực kinh tế tập thể Thủ đô...

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả tích cực, mức độ ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong khu vực kinh tế tập thể của Hà Nội vẫn khiêm tốn. Năm 2024, toàn thành phố mới chỉ có 50 hợp tác xã nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, chiếm tỷ lệ rất nhỏ so với tổng số 1.297 hợp tác xã nông nghiệp đang hoạt động. Trong lĩnh vực kinh doanh và liên kết tiêu thụ sản phẩm, tỷ lệ ứng dụng công nghệ còn thấp, khoảng 1,84% hợp tác xã nông nghiệp có website riêng, phần lớn chưa tham gia các nền tảng thương mại điện tử lớn như: Shopee, Sendo, Lazada...

Theo Trưởng ban Điều hành liên nhóm rau hữu cơ Thanh Xuân Đỗ Đức Thuận, dù hạ tầng công nghệ của Hà Nội tương đối hoàn thiện, phủ rộng... song rào cản lớn nhất lại đến từ năng lực và nhận thức của con người, đặc biệt là đội ngũ lãnh đạo và thành viên hợp tác xã. Thực tế này cho thấy, muốn chuyển đổi số thành công, cùng với đầu tư hạ tầng, cần chú trọng đào tạo kỹ năng số và tư duy quản trị hiện đại...

Để chuyển đổi số thực sự trở thành động lực phát triển của khu vực kinh tế tập thể, Phó Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Hà Nội Nguyễn Tiến Phong cho rằng, cần triển khai đồng bộ các nhóm giải pháp về chính sách, hạ tầng công nghệ, nguồn nhân lực. Các chính sách hỗ trợ cần được thiết kế linh hoạt, dễ tiếp cận hơn. Đặc biệt là với những gói hỗ trợ chuyển đổi số quy mô nhỏ, thủ tục cần đơn giản, tập trung cho các hợp tác xã nông nghiệp. Về công nghệ, Liên minh Hợp tác xã Hà Nội đề xuất xây dựng nền tảng số hóa dùng chung cho toàn bộ hệ thống hợp tác xã, bao gồm phần mềm quản lý sản xuất - kho bãi, nền tảng truy xuất nguồn gốc minh bạch và sàn thương mại điện tử chuyên biệt cho sản phẩm OCOP, nông sản Hà Nội. Các nền tảng này cần được mở và miễn phí để khuyến khích các hợp tác xã tham gia.

Theo ông Nguyễn Tiến Phong, phát triển nguồn nhân lực số là yếu tố quyết định. Thay vì đào tạo lý thuyết, cần mở các lớp tập huấn “thực chiến” giúp thành viên hợp tác xã nắm vững kỹ năng sử dụng phần mềm, tiếp thị số và quản trị tài chính trực tuyến. Khi chính sách, công nghệ và con người được gắn kết, chuyển đổi số trong hợp tác xã sẽ không còn là khẩu hiệu, mà trở thành sức mạnh thực sự cho nông nghiệp đô thị hiện đại...

Thành phố cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách hỗ trợ riêng cho khu vực kinh tế tập thể, nhất là về đào tạo nhân lực số, tiếp cận vốn vay ưu đãi, hỗ trợ hạ tầng công nghệ thông tin; tăng cường kết nối hợp tác xã với doanh nghiệp công nghệ, sàn thương mại điện tử, truy xuất nguồn gốc, quảng bá, tiêu thụ... Việc xây dựng trung tâm dữ liệu dùng chung cho các hợp tác xã cùng hệ thống tư vấn, chuyển giao công nghệ phù hợp từng ngành nghề cũng rất cần thiết, giúp các đơn vị giảm chi phí và rủi ro khi tự triển khai...

Bạch Thanh