Chủ động bứt phá, sẵn sàng xây dựng Hải quan số

Chỉ đạo quyết liệt, hành động đồng bộ

Triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, cùng các chương trình hành động của Cục Hải quan, Chi cục Hải quan khu vực I đang từng bước khẳng định vai trò đi đầu trong xây dựng Hải quan số, Hải quan thông minh. Riêng trong tháng 11/2025, đơn vị ghi nhận nhiều kết quả nổi bật, tạo đà quan trọng cho giai đoạn phát triển tiếp theo.

Chi cục Hải quan khu vực I đẩy mạnh cải cách hiện đại hóa, ứng dụng công nghệ thông tin, ứng dụng chuyển đổi số trong tất cả các khâu nghiệp vụ.

Bám sát chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính và Cục Hải quan, Chi cục đã chủ động đổi mới công tác lãnh đạo, điều hành, triển khai đồng bộ các nhiệm vụ ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số. Nội dung Nghị quyết 57-NQ/TW được quán triệt sâu rộng thông qua các hội nghị, giao ban và tập huấn chuyên đề, giúp nâng cao nhận thức, tạo sự thống nhất và quyết tâm cao trong toàn thể cán bộ, công chức, người lao động về vai trò then chốt của khoa học công nghệ và chuyển đổi số trong giai đoạn mới.

Trong tháng 11, Chi cục đã tích cực phối hợp khảo sát, lập dự án xây dựng hệ thống công nghệ thông tin (CNTT) phục vụ Hải quan số tại Cảng hàng không quốc tế Nội Bài và Hải quan chuyển phát nhanh; thực hiện biệt phái công chức tham gia Ban Công nghệ thông tin và Thống kê Hải quan; tổ chức kiểm tra nội bộ hoạt động ứng dụng CNTT theo đúng kế hoạch năm 2025.

Chi cục Hải quan khu vực I đã triển khai chức năng tự động phân công công chức kiểm tra hồ sơ trên hệ thống VNACC/VCIS, qua đó nâng cao chất lượng phân tích, đánh giá rủi ro, tăng tính minh bạch.

Song song với đó, công tác rà soát, đánh giá hạ tầng CNTT được triển khai nghiêm túc nhằm đề xuất đầu tư, sửa chữa, nâng cấp trang thiết bị, từng bước đáp ứng yêu cầu vận hành trong bối cảnh mới. Các hệ thống nghiệp vụ trọng yếu như VNACCS/VCIS, Ecus6, AVP-ECOM, CCES… tiếp tục được duy trì ổn định, thông suốt, góp phần nâng cao hiệu quả thông quan và quản lý hải quan.

Đối với triển khai các hệ thống CNTT trọng điểm, năm 2025, Chi cục Hải quan khu vực I là một trong những đơn vị đi đầu trong triển khai thí điểm toàn diện các hệ thống CNTT mới của Ngành. Chi cục đã tổ chức triển khai Hệ thống quản lý văn bản và điều hành tập trung CCES, bảo đảm việc tiếp nhận, xử lý, ban hành văn bản được thực hiện hoàn toàn trên môi trường điện tử, góp phần nâng cao hiệu quả công tác chỉ đạo, điều hành.

Bên cạnh đó, Chi cục đã triển khai chức năng tự động phân công công chức kiểm tra hồ sơ trên hệ thống VNACC/VCIS, qua đó nâng cao chất lượng phân tích, đánh giá rủi ro, tăng tính minh bạch, khách quan trong xử lý hồ sơ, góp phần rút ngắn thời gian thông quan và nâng cao mức độ hài lòng của cộng đồng doanh nghiệp.

Chi cục cũng đã tích cực triển khai hệ thống thông quan điện tử phiên bản 6 (Ecus 6) theo hướng dẫn của Cục Hải quan; đồng thời duy trì, vận hành ổn định các hệ thống nghiệp vụ trọng yếu như VNACC/VCIS, Hệ thống một cửa quốc gia đường hàng không API và các hệ thống vệ tinh, bảo đảm hoạt động thông quan hàng hóa thông suốt 24/7. Đặc biệt, Chi cục đã triển khai Hệ thống quản lý tờ khai trị giá thấp AVP-ECOM áp dụng cho các doanh nghiệp đại lý chuyển phát nhanh tại Hải quan chuyển phát nhanh và Hải quan Gia Thụy.

Hệ thống AVP-ECOM hiện đang hoạt động ổn định, tốc độ xử lý nhanh, đáp ứng tốt yêu cầu quản lý nhà nước về hải quan, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong việc nộp thuế tự động, tiết kiệm thời gian và chi phí, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý đối với hàng hóa thương mại điện tử và chuyển phát nhanh.

Chi cục Hải quan khu vực I thành lập các tổ giải đáp vướng mắc giúp các doanh nghiệp thông quan hàng hóa nhanh chóng, đúng quy định pháp luật.

Nhằm nâng cao hiệu quả ứng dụng phần mềm nghiệp vụ, Chi cục Hải quan khu vực I tiếp tục triển khai Phần mềm Quản lý địa điểm kiểm tra tập trung, phục vụ công tác chỉ đạo điều hành, báo cáo, phân tích dữ liệu cho các lĩnh vực kiểm tra sau thông quan, giám sát, thuế và phối hợp liên ngành.

Bên cạnh đó, Chi cục đã nâng cao hiệu quả Phần mềm hỗ trợ khai thác thông tin hành khách, hành lý xuất nhập cảnh tại Hải quan Cảng hàng không quốc tế Nội Bài phục vụ cán bộ, công chức trong quản lý, khai thác thông tin hành khách, hành lý xuất nhập cảnh; theo dõi, cảnh báo các đối tượng trọng điểm trên các chuyến bay xuất cảnh, nhập cảnh.

Đồng thời, Chi cục triển khai hiệu quả Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN và Hệ thống quản lý giám sát hải quan tự động tại Cảng Hàng không quốc tế Nội Bài; tăng cường kiểm tra, giám sát việc vận hành hệ thống tại các ICD, địa điểm kiểm tra tập trung, kho ngoại quan, qua đó nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý giám sát hải quan.

Chi cục Hải quan khu vực I xác định phát triển nguồn nhân lực số là yếu tố then chốt trong quá trình chuyển đổi số. Năm 2025, Chi cục đã cử cán bộ, công chức tham gia các lớp đào tạo về chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), tối ưu hóa quy trình nghiệp vụ, tự động hóa công việc trên nền tảng điện toán đám mây; đồng thời tổ chức các hoạt động đào tạo nội bộ nhằm nâng cao năng lực số, từng bước hình thành đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu triển khai Hải quan số.

Đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, lấy dữ liệu làm trung tâm điều hành

Thực hiện Kế hoạch phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số năm 2025, định hướng 2026–2030, Chi cục Hải quan khu vực I đã triển khai nhiều nhiệm vụ thiết thực, tạo dấu ấn rõ nét trong đổi mới phương thức quản lý. Nổi bật là việc xây dựng Hệ thống Dashboard quản lý tiến trình xử lý tờ khai hải quan – công cụ điều hành trực quan, hiện đại, hỗ trợ lãnh đạo và công chức theo dõi tức thời tiến độ xử lý, so sánh hiệu quả giữa các đơn vị, kịp thời phát hiện điểm nghẽn và rủi ro để chủ động điều hành.

Năm 2025 đánh dấu bước phát triển mạnh mẽ của Chi cục Hải quan Khu vực I với kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 94,4 tỷ USD, tăng tới 123,7% so với năm 2024; hơn 1,85 triệu tờ khai được xử lý và thu ngân sách đạt 37,3 tỷ đồng.

Đồng thời, các chức năng tra cứu phân công kiểm tra và tiến trình xử lý tờ khai cũng hỗ trợ hiệu quả cho doanh nghiệp, góp phần đổi mới phương thức quản trị từ “cảm tính” sang “quản trị bằng dữ liệu”. Bên cạnh đó, Chi cục cũng nghiên cứu, đề xuất các chương trình nâng cao năng lực số cho cán bộ, công chức theo ba nhóm năng lực: chung, chuyên môn và lãnh đạo – quản lý, hướng tới xây dựng khung năng lực số đáp ứng yêu cầu phát triển Hải quan số.

Hệ thống hiển thị các biểu đồ, số liệu quản lý được cập nhật từ cơ sở dữ liệu của Cục Hải quan theo chu kỳ 15 phút/lần, giúp nâng cao khả năng phân tích, dự báo và ra quyết định trong hoạt động xuất nhập khẩu. Cùng với đó, các chức năng tra cứu phân công kiểm tra và theo dõi tiến trình xử lý tờ khai được xây dựng nhằm hỗ trợ tối đa cho doanh nghiệp, đồng thời đổi mới phương thức cung cấp thông tin trên môi trường số.

Song song với ứng dụng công nghệ, Chi cục Hải quan khu vực I chú trọng nghiên cứu, đề xuất các sáng kiến nâng cao năng lực số cho cán bộ, công chức, tập trung vào ba nhóm năng lực: năng lực số chung cho mọi vị trí việc làm; năng lực chuyên môn gắn với từng lĩnh vực nghiệp vụ trong môi trường số; và năng lực lãnh đạo, quản lý với tầm nhìn, quyết tâm dẫn dắt chuyển đổi số. Đây là nền tảng quan trọng để từng bước hình thành khung năng lực số cho đội ngũ cán bộ ngành Hải quan, đáp ứng yêu cầu xây dựng Hải quan số trong giai đoạn mới.

Tháng 12/2025, Chi cục Hải quan khu vực I bước vào giai đoạn tăng tốc, vừa tổng kết chặng đường 2020–2025, vừa hoạch định chiến lược phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số cho giai đoạn 2026–2030. Nhiều nhiệm vụ trọng tâm được triển khai đồng loạt như thử nghiệm hệ thống Dashboard, hoàn thiện hạ tầng CNTT theo mô hình hải quan mới và tham gia các chương trình đào tạo chuyên sâu.

Với tinh thần chủ động, quyết liệt và đổi mới, Chi cục Hải quan khu vực I đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu xây dựng Hải quan số, Hải quan thông minh, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong bối cảnh chuyển đổi số.

Phát huy đà bứt phá năm 2025, năm 2026 được xác định là năm tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong trong phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, góp phần xây dựng Hải quan số, Hải quan thông minh. Trọng tâm là triển khai đồng bộ Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, đổi mới tư duy quản lý, phương thức điều hành, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong toàn bộ hoạt động hải quan.

Chi cục chủ động chuẩn bị nguồn lực, sẵn sàng triển khai các nhiệm vụ xây dựng Hải quan số; kết nối hệ thống với doanh nghiệp kho, bãi theo Nghị định 68; tăng cường giám sát tại Cảng hàng không quốc tế Nội Bài; bảo đảm các hệ thống CNTT vận hành an toàn, thông suốt 24/7. Song song đó, công tác đào tạo được đặt ở vị trí then chốt, tập trung vào công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, phân tích dữ liệu và IoT, qua đó xây dựng đội ngũ nhân lực số vững mạnh, tạo nền tảng cho chuyển đổi số bền vững và dài hạn.

Lưu Hiệp