Cha mẹ cần biết bạn của con là ai

Tác giả: Lydia Denworth/Bách Việt Books-NXB Lao Động

Lược sử về tình bạn - Khám phá bản năng gắn kết của loài người

Cuốn sách là hành trình khám phá khoa học sâu sắc về vai trò quan trọng của tình bạn đối với con người và động vật. Qua các nghiên cứu thực địa và các kết quả phòng thí nghiệm, Lydia Denworth đã chỉ ra rằng những mối liên kết tích cực giúp tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện tim mạch và não bộ, trong khi sự cô đơn có thể gây ra những tác hại nghiêm trọng. Đây là bằng chứng rõ ràng rằng con người được lập trình để kết nối xã hội suốt đời.

Cha mẹ cần biết bạn của con là ai

Cha mẹ không nên lo lắng về áp lực hoặc ảnh hưởng của hiệu ứng bạn bè cùng trang lứa. Họ nên lo lắng xem con họ đang chơi cùng với ai.

Việc ai là người bạn bên cạnh trở nên rất quan trọng. Steinberg nói: “Cha mẹ không nên lo lắng về áp lực hoặc ảnh hưởng của hiệu ứng bạn bè cùng trang lứa. Họ nên lo lắng xem con họ đang chơi cùng ai.”

Khi những đứa trẻ chơi với những học sinh học giỏi, điểm số của chúng sẽ tăng lên theo thời gian. Thanh thiếu niên cũng có thể gây áp lực lẫn nhau để không sử dụng ma túy. Tất nhiên, điều ngược lại cũng đúng. Steinberg nói: “Hầu như tất cả trẻ em, do bản chất của tuổi vị thành niên, sẽ dễ bị ảnh hưởng bởi bạn bè và áp lực từ bạn bè cùng trang lứa.” Steinberg nói. “Câu hỏi thực sự là họ bị ảnh hưởng bởi ai và họ bị ảnh hưởng nên làm gì?”

Không chỉ hệ thống khen thưởng của não bộ hoạt động quá mức ở tuổi thiếu niên. Tuổi dậy thì cũng có ảnh hưởng đến “bộ não xã hội”. Chỉ cần yêu cầu một thiếu niên nghĩ về bạn bè của mình hoặc cho họ xem bức ảnh của một người đang tức giận là đủ để kích hoạt bộ não xã hội.

Ai đang là bạn với con bạn là điều rất quan trọng. Ảnh: RDNE Stock project/Pexels.

Làm cho một thiếu niên cảm thấy được chấp nhận hoặc bị từ chối - các nhà khoa học có cách điều khiển điều này trong phòng thí nghiệm - và bạn cũng sẽ kích hoạt bộ não xã hội. Steinberg viết: “Đó là cơn bão sinh học thần kinh hoàn hảo, ít nhất là nếu bạn muốn khiến ai đó phải tự ý thức một cách đau đớn: Sự cải thiện chức năng não ở những khu vực quan trọng để tìm hiểu xem người khác đang nghĩ gì, sự hưng phấn cao độ ở những khu vực nhạy cảm. Trước sự chấp nhận của xã hội và sự từ chối của xã hội, cũng như khả năng phản ứng nhanh hơn với các tín hiệu cảm xúc của người khác, chẳng hạn như nét mặt.”

Nói cách khác, việc bị từ chối ở tuổi vị thành niên thực sự gây tổn thương nhiều hơn bất kỳ độ tuổi nào khác - dù thực tế là bị từ chối chẳng dễ chịu ở bất kỳ tuổi nào. Khác với người lớn, điểm mấu chốt là tuổi bị thiếu niên phản ứng với sự hiện diện của bạn bè cùng trang lứa.

Không có gì ngạc nhiên khi các nhà nghiên cứu hiện tượng được gọi là vùng đệm xã hội đã tìm ra một số kết quả khó hiểu khi họ nghiên cứu về độ tuổi thanh thiếu niên. Vùng đệm xã hội là một cách mô tả tác động tích cực, bảo vệ của một cá nhân đối với người khác. Nó mô tả sức mạnh của một người trong việc giảm bớt căng thẳng đối với người khác.

Hiện tượng này không chỉ giới hạn ở con người. Tôi đã đề cập ngay từ đầu rằng loài cá ngựa vằn giảm bớt mức độ sợ hãi - chúng ít đứng hình hơn - khi chúng có thể ngửi thấy sự hiện diện từ “bạn bè” của mình, thậm chí mức độ ấy còn thấp hơn nếu chúng có thể nhìn thấy bạn chúng.

Điều này cho thấy rằng hiện tượng vùng đệm xã hội rất quan trọng đối với sự sinh tồn, đến nỗi nó có nguồn gốc tiến hóa xa xôi được chia sẻ bởi nhiều loài khác nhau. Hơn nữa, não bộ loài cá ngựa vằn có thể nắm giữ manh mối về việc khả năng tình bạn làm giảm bớt căng thẳng ở con người. Với ở cùng một bầy, loài cá thể hiện các mô hình kích hoạt não giống như những gì được thấy ở động vật có vú khi có bạn bè.

Lydia Denworth/Bách Việt Books-NXB Lao Động