'Cánh tay nối dài' trên tuyến đầu chống dịch

Lực lượng y tế lưu động TP Cà Mau (tỉnh Cà Mau) khám sàng lọc, tiêm vắc-xin ngừa Covid-19 cho người dân. Ảnh: HỮU TÙNG

Sau hơn hai tuần các tỉnh, thành phố vùng ÐBSCL chuyển trạng thái bình thường mới, mở lại các hoạt động kinh tế - xã hội, số ca mắc Covid-19 ở nhiều nơi tăng nhanh gây áp lực lớn đến công tác phòng, chống dịch bệnh. Việc trạm y tế lưu động ra đời đã phần nào đáp ứng yêu cầu phòng, chống dịch bệnh ở cơ sở.

Vượt mọi khó khăn

Từ cuối tháng 9, tỉnh An Giang nâng cấp hơn 200 xe cấp cứu làm trạm y tế lưu động để bố trí ở tất cả 156 xã, phường, thị trấn; phát huy hiệu quả trong công tác phòng, chống dịch bệnh. Trong những ngày qua, tại các xã vùng nông thôn như xã Thạnh Mỹ Tây, Ô Long Vĩ, Bình Phú, Khánh Hòa... thuộc huyện Châu Phú; xã Chi Lăng, thị trấn Cô Tô, thị trấn Ba Chúc thuộc huyện Tri Tôn, người dân đã quen với cảnh các trạm y tế lưu động thường xuyên xuất hiện để tư vấn sức khỏe và cách phòng Covid-19 cho người dân.

Chủ tịch UBND huyện Phú Tân, Lê Nguyên Châu cho biết, khi địa phương xảy ra các ổ dịch tại thị trấn Phú Mỹ, thị trấn Chợ Vàm và các xã Tân Trung, Phú Thọ, Phú Thạnh, Phú Lâm, huyện đã triển khai sáu trạm y tế lưu động hoạt động 24 giờ mỗi ngày. Mô hình này được đánh giá hiệu quả và thiết thực khi người dân trong khu vực có dịch phải hạn chế đi lại. Khi các y, bác sĩ xét nghiệm phát hiện dương tính sẽ đưa người bệnh đi điều trị ngay; các trường hợp nghi nhiễm được tư vấn cách phòng trị, người già có bệnh hoặc cần thuốc sẽ được y, bác sĩ cấp thuốc hoặc cấp cứu ban đầu rồi chuyển đến cơ sở y tế. Theo ông Châu, trong điều kiện bình thường mới, huyện tiếp tục duy trì trạm y tế lưu động tại 18 xã, thị trấn để điều trị F0 không triệu chứng hay triệu chứng nhẹ tại nhà.

Tại tỉnh Cà Mau, Trạm Y tế lưu động số 1, phường 8, TP Cà Mau, thành lập vào cuối tháng 9. Ðây là địa bàn có đông dân cư nông thôn lên lao động, làm việc tại các nhà máy chế biến thủy sản. Do yêu cầu cần kích hoạt nhanh, Chủ tịch UBND phường 8 đã ưu tiên luôn căn nhà của mình gần UBND phường để bảy thành viên của trạm làm việc, nghỉ ngơi… Bà Cao Thị Bảy, người dân ở gần Trạm Y tế lưu động số 1 nói: "Tôi thấy các cán bộ ở trạm lưu động đi suốt, ban đêm nhà lúc nào cũng sáng đèn, không đi điều tra dịch tễ thì đi lấy mẫu PCR, test nhanh, tư vấn sức khỏe… cho người dân trong khóm".

Ðến nay, cả chín huyện, thành phố trong tỉnh Cà Mau đã tổ chức 96 trạm y tế lưu động. Sở Y tế Cà Mau huy động nguồn nhân lực y tế hơn 500 người (bình quân mỗi trạm lưu động năm người, có ba người chuyên môn) cùng hàng loạt trang thiết bị cần thiết và xây dựng, triển khai quy chế hoạt động, đề xuất chính sách cho các cá nhân và tổ chức tham gia. Trong điều kiện dịch bệnh ở cấp độ 3, cấp độ 4, các trạm lưu động sẽ được "kích hoạt" tức thời để hỗ trợ phòng, chống dịch tại địa phương và hỗ trợ điều trị F0 tại nhà.

Trong khi đó, TP Cần Thơ thành lập trạm y tế lưu động ở 83 xã, phường, thị trấn của chín quận, huyện trên cơ sở nguồn lực từ trạm y tế sẵn có, bổ sung lực lượng thanh niên tình nguyện, cán bộ y tế nghỉ hưu. Trạm chuẩn bị sẵn bình ô-xy, máy thở, test nhanh, túi thuốc… cho nhiệm vụ phòng, chống dịch trong cộng đồng. Bác sĩ Võ Ngọc Ánh, Trưởng Trạm Y tế lưu động phường An Phú, quận Ninh Kiều cho biết: "Nhân viên trạm y tế lưu động thay phiên trực 24 giờ trong ngày để chủ động xử lý mọi tình huống. Trạm y tế sẽ phối hợp truy vết dịch tễ khi phát hiện F0, xét nghiệm sàng lọc cộng đồng, quản lý F2 cách ly tại nhà, tổ chức khai báo y tế những người về từ vùng dịch và người ngoài tỉnh đến. Công việc nhiều nhưng cả hai trạm y tế cố định và lưu động chỉ có bảy người, nên lúc nào cũng căng thẳng. Chúng tôi nỗ lực vượt qua khó khăn, áp lực vì sự an toàn của người dân".

Củng cố y tế cơ sở để thích ứng lâu dài

Tuy nhiên, các trạm y tế lưu động nói riêng, y tế cơ sở nói chung ở các địa phương trong vùng ÐBSCL còn nhiều khó khăn, thiếu về nhân lực, cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện...

Theo Sở Y tế TP Cần Thơ, do cùng lúc triển khai quá nhiều công việc (khám, chữa bệnh, truy vết, xét nghiệm cộng đồng, thành lập trạm y tế lưu động…), hầu hết các trạm y tế không đủ nhân lực để bố trí, phân công nhiệm vụ. Bên cạnh đó, hầu hết cơ sở vật chất, trang thiết bị tại các trạm còn thiếu, xuống cấp, chưa được sửa chữa, thay thế kịp thời.

Nhân viên Trạm Y tế lưu động phường Hưng Lợi, quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ lấy mẫu xét nghiệm sàng lọc Covid-19 tại nhà dân.

Chẳng hạn như Ninh Kiều là quận trung tâm TP Cần Thơ với gần 300 nghìn dân nhưng không có bệnh viện của quận. Khi triển khai các hoạt động phòng, chống dịch như tiêm ngừa, đưa F1 đi cách ly tập trung, Trung tâm Y tế quận phải mượn xe cấp cứu của các tổ chức từ thiện. Giám đốc Trung tâm Y tế quận Ninh Kiều, Nguyễn Minh Thắng cho biết: Khi có ca F0 chuyển nặng hoặc ca cấp cứu cần xử lý, trung tâm phải nhờ sự hỗ trợ các bệnh viện đóng trên địa bàn vì thiếu nhân lực, phương tiện hoạt động. Trước đây, việc khám, chữa bệnh cho người dân ở quận Ninh Kiều do các bệnh viện đóng trên địa bàn hỗ trợ, nhưng khi dịch Covid-19 lây lan nhanh, khiến quận Ninh Kiều rất bị động.

Cũng do khó khăn về kinh phí, nguồn nhân lực, cơ sở vật chất, trang thiết bị, đến nay, tỉnh Sóc Trăng chưa triển khai trạm y tế lưu động. Việc phòng, chống dịch Covid-19 đều dựa vào tổ Covid cộng đồng, tổ nhân dân tự quản dưới sự hỗ trợ của tuyến trên và nguồn nhân lực ngoài tỉnh. Tuy nhiên, với hơn 44 nghìn người từ ngoài tỉnh về, các cơ sở cách ly tập trung chỉ đáp ứng được hơn 28 nghìn người đã gây áp lực lên tuyến y tế cơ sở, làm giảm hiệu quả công tác phòng, chống dịch bệnh, đồng thời tăng nguy cơ dịch bệnh bùng phát mạnh trong thời gian tới.

Bác sĩ Trần Văn Khải, Phó Giám đốc phụ trách Sở Y tế tỉnh Sóc Trăng cho biết: Năng lực bảo đảm công tác phòng, chống dịch của y tế tỉnh Sóc Trăng đang gặp khó khăn, thiếu thốn về nhân lực, trang thiết bị nên luôn trong tình trạng quá tải. Hiện nay, Sở Y tế đang khẩn trương trình lãnh đạo tỉnh phương án thành lập trạm y tế lưu động theo quyết định của Bộ Y tế; đồng thời tăng cường nhân lực, trang thiết bị tuyến y tế cơ sở để nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống dịch từ tuyến đầu.

UBND thành phố Cần Thơ cũng đã chỉ đạo Sở Y tế có kế hoạch củng cố, nâng cao chất lượng y tế cơ sở, trạm y tế lưu động để dự phòng trường hợp F0 tăng nhanh, vượt khả năng thu dung của các cơ sở y tế thì triển khai thí điểm điều trị F0 không triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ tại nhà.

Trong khi đó, Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau, Nguyễn Tiến Hải yêu cầu, ngành y tế tỉnh, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp củng cố, nâng cao chất lượng tuyến y tế cơ sở cũng là tuyến đầu chống dịch. Các trạm y tế lưu động phải trong tư thế sẵn sàng để hỗ trợ hoạt động phòng, chống dịch… nhằm thích ứng lâu dài với Covid-19.