Căng thẳng Israel - Iran leo thang nguy hiểm

Trong bài phát biểu vào rạng sáng 13-6 (theo giờ địa phương), Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố đất nước đang ở “thời điểm quyết định lịch sử”. Theo ông Netanyahu, mục tiêu của chiến dịch quân sự là tấn công vào hạ tầng hạt nhân của Iran, các nhà máy sản xuất tên lửa đạn đạo và năng lực quân sự. Ông nói rõ chiến dịch tấn công sẽ tiếp tục trong nhiều ngày cho đến khi hoàn tất các mục tiêu đề ra. Ngoài ra, Thủ tướng Netanyahu cũng khẳng định Israel đã sẵn sàng cho bất cứ kịch bản nào.

Cùng ngày, Israel đã ban bố tình trạng khẩn cấp, cấm tất cả hoạt động tụ tập và đóng cửa hoàn toàn không phận, chuẩn bị sẵn sàng cho tình huống sẽ bị Iran tấn công đáp trả.

Khói bốc lên từ một tòa nhà bị phá hủy sau các cuộc không kích của Israel nhằm vào Tehran, ngày 13-6. Ảnh: REUTERS

Về phía Iran, nội các nước này đã tiến hành họp khẩn cấp sau khi Israel không kích đồng loạt nhiều mục tiêu và địa điểm trên khắp Iran, trong đó có thủ đô Tehran và thành phố Natanz-nơi đặt nhà máy hạt nhân, khiến nhiều dân thường thiệt mạng và phá hủy cơ sở hạ tầng quân sự. Tổ chức Năng lượng nguyên tử Iran (AEOI) xác nhận cơ sở Natanz đã bị hư hại trong đợt không kích, tuy nhiên chưa ghi nhận dấu hiệu tán phát phóng xạ hay hóa chất độc hại ra bên ngoài. Theo thông tin mới nhất do hãng thông tấn Fars của Iran cung cấp, ít nhất 78 người đã thiệt mạng và 329 người bị thương trong các cuộc không kích ở thủ đô Tehran.

Đáng chú ý, đài truyền hình nhà nước Iran IRIB cho biết, nhiều giới chức quân sự và hạt nhân cấp cao của nước này có thể đã thiệt mạng trong đợt tấn công vào thủ đô Tehran. Trong số này có Tổng Tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang Iran Mohammad Bagheri, Tư lệnh Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) Hossein Salami, Chỉ huy Trung tâm Khatam al-Anbiya của IRGC Gholamali Rashid. Các cuộc không kích vào một trung tâm chỉ huy ngầm của Iran cũng khiến Tư lệnh Không quân thuộc IRGC Amirali Hajizadeh và một số chỉ huy cấp cao của lực lượng không quân IRGC thiệt mạng. Ngoài ra, ông Ali Shamkhani, cố vấn hàng đầu của Lãnh tụ tối cao Iran và khoảng 6 nhà khoa học, trong đó có nhà vật lý hạt nhân Mohammad Mehdi Tehranchi và cựu Giám đốc AEOI Fereydoon Abbasi, cũng nằm trong số người đã thiệt mạng.

Trong thông điệp gửi tới người dân, Đại giáo chủ Ayatollah Ali Khamenei cáo buộc Israel đã gây ra “tội ác đẫm máu” và “tàn bạo” trên lãnh thổ Iran, đồng thời tuyên bố Iran sẽ có những phản ứng mạnh mẽ sau cuộc tấn công của Tel Aviv. Theo hãng tin Nour, Lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei cùng ngày đã bổ nhiệm ông Habibollah Sayyari tạm thời giữ chức Tổng Tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang Iran và ông Ahmad Vahidi làm Tư lệnh IRGC.

Tình hình căng thẳng tiếp tục leo thang sau khi phía Israel cho biết Iran đã phóng hơn 100 thiết bị bay không người lái vào lãnh thổ nước này. Tuy nhiên, hãng thông tấn Fars của Iran dẫn một nguồn tin an ninh bác bỏ các thông tin này, đồng thời cho biết hành động trả đũa của Iran "sẽ diễn ra trong tương lai gần".

Trước những diễn biến phức tạp của tình hình Trung Đông, nhiều quốc gia đã lên tiếng bày tỏ quan ngại, đồng thời kêu gọi các bên liên quan kiềm chế, tránh để căng thẳng leo thang nghiêm trọng, đe dọa ổn định khu vực, đồng thời kêu gọi các bên tiếp tục theo đuổi giải pháp ngoại giao.

Các nước trong khu vực như Saudi Arabia, Qatar và Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giữ vững an ninh và ổn định khu vực. Trong thông báo của Bộ Ngoại giao Saudi Arabia, nước này đã kêu gọi cộng đồng quốc tế, trong đó có Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, sớm có các biện pháp nhằm ngăn chặn nguy cơ xung đột lan rộng. Qatar và UAE đều bày tỏ quan ngại sâu sắc về nguy cơ xung đột lan rộng toàn khu vực, đe dọa sự ổn định của khu vực.

Thổ Nhĩ Kỳ kêu gọi chấm dứt các hành động có nguy cơ làm bùng phát xung đột khu vực, giải quyết vấn đề qua con đường ngoại giao, đồng thời kêu gọi cộng đồng quốc tế hành động khẩn cấp nhằm ngăn chặn nguy cơ chiến tranh lan rộng.

Tổng thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Mark Rutte ngày 13-6 nhấn mạnh tầm quan trọng của việc các nước đồng minh NATO, trong đó có Mỹ, nỗ lực giảm căng thẳng tại Trung Đông.

Về phía Mỹ, Tổng thống Mỹ Donald Trump xác nhận đã được thông báo trước về cuộc không kích của Israel vào Iran song khẳng định Washington không liên quan đến cuộc tấn công này. Theo Fox News, ông Donald Trump bày tỏ hy vọng Tehran sẽ quay lại bàn đàm phán với Washington, đồng thời nhấn mạnh lại lập trường rằng Iran không thể sở hữu bom hạt nhân.

Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Nga bày tỏ "đặc biệt quan ngại" trước căng thẳng leo thang tại Trung Đông, đồng thời nêu rõ hành động quân sự của Israel đối với Iran đã vi phạm Hiến chương Liên hợp quốc và các chuẩn mực của luật pháp quốc tế.

Về phản ứng của Việt Nam trước những căng thẳng leo thang tại khu vực Trung Đông, ngày 13-6, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Thu Hằng khẳng định: “Việt Nam quan ngại sâu sắc trước tình hình căng thẳng hiện nay tại khu vực Trung Đông và lên án các hành động leo thang nguy hiểm, sử dụng vũ lực, vi phạm luật pháp quốc tế, Hiến chương Liên hợp quốc, vi phạm chủ quyền của các quốc gia. Chúng tôi kêu gọi các bên liên quan kiềm chế, không có các hành động leo thang căng thẳng, giải quyết các bất đồng bằng các biện pháp hòa bình, tuân thủ nghiêm túc luật pháp quốc tế, Hiến chương và các nghị quyết liên quan của Liên hợp quốc, tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của các quốc gia, tạo điều kiện thuận lợi cho các đàm phán hòa bình đang diễn ra, vì an ninh, an toàn, hòa bình, ổn định ở khu vực và trên thế giới”.

GIA HUY