Cần Thơ: Người đã qua đời 8 năm vẫn điểm chỉ hợp đồng tặng cho đất
Cha đã qua đời vẫn điểm chỉ hợp đồng tặng cho đất cho con gái; công chứng viên không kiểm tra kỹ nhân thân của chủ thể tham gia giao dịch dẫn đến không phát hiện người yêu cầu công chứng là giả mạo.
Ông Đỗ Quốc Nhã (52 tuổi, ngụ TP Cần Thơ) vừa gửi đơn đến Báo Pháp Luật TP.HCM phản ánh việc một văn phòng công chứng đã chứng nhận hợp đồng tặng cho tài sản giữa cha mẹ ông với chị gái của ông dù cha ông đã mất từ năm 8 năm trước (năm 2011).
Phần đất của gia đình ông Nhã đã bị chuyển nhượng cho người khác.
Theo phản ánh, cha ông Nhã là ông Đỗ Văn Ky mất ngày 20-4-2011. Tuy nhiên, ngày 23-1-2019, Văn phòng Công chứng 24H đã chứng thực một hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất (giá trị hiện tại hơn 3 tỉ đồng) từ cha mẹ ông sang cho bà Đỗ Minh Thủy (chị của ông Nhã).
Công chứng viên chưa làm hết trách nhiệm
Ông Nguyễn Giang Đào, công chứng viên Văn phòng Công chứng 24H, cho rằng mình làm đúng quy định vì hồ sơ cung cấp đầy đủ, và lỗi gian dối là từ phía người yêu cầu công chứng.
Sở Tư pháp TP Cần Thơ đã kiểm tra vấn đề này và kết luận công chứng viên chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm, không kiểm tra kỹ nhân thân của chủ thể tham gia giao dịch dẫn đến người yêu cầu công chứng giả điểm chỉ vào hợp đồng tặng cho. Tuy nhiên, kết quả xác minh không phát hiện sự câu kết giữa công chứng viên và bà NTMQ.
Cơ quan điều tra hai cấp ở TP Cần Thơ đều nhận xét không có dấu hiệu tội phạm hình sự, vì giao dịch gốc giữa cha mẹ ông Nhã với chị ông Nhã ngay từ đầu đã có yếu tố gian dối. Vì vậy, các giao dịch phát sinh từ hợp đồng tặng cho ngày 23-1-2019 đều không có giá trị pháp lý.
Hợp đồng thể hiện ông Ky đã điểm chỉ tay thể hiện đồng ý tặng cho đất. Trong khi đó, thời điểm giao kết hợp đồng công chứng này, cha ông đã qua đời; còn mẹ ông đang bị tai biến nặng, không ký tên tặng cho ai.
Lịch sử giao dịch sau đó còn thể hiện sau khi được tặng cho, ngày 4-5-2019, bà Thủy tiếp tục chuyển quyền sử dụng đất cho bà NTMQ (người làm chứng trong hợp đồng tặng cho trên). Sau đó bà Q. bán lại cho người khác.
Về phía bà Thủy, trình bày với cơ quan chức năng, bà khẳng định không đến Văn phòng công chứng 24H để ký tên chuyển nhượng cho bà Q. Trong khi đó, hợp đồng chuyển nhượng giữa bà Thủy và bà Q vẫn được xem là hợp pháp, có chữ ký, dấu vân tay và con dấu tròn của Văn phòng Công chứng 24H, do công chứng viên ký xác nhận.
Tuy vậy, Công an quận Ninh Kiều và VKSND Ninh Kiều vẫn thống nhất quan điểm không thụ lý tố giác của bà Thủy.
Ông Nhã thay mặt các anh chị em trong gia đình tiếp tục kiến nghị các cơ quan chức năng làm rõ trách nhiệm cá nhân công chứng viên, cũng như sai phạm tại văn phòng công chứng. Hiện vụ việc đang được các cơ quan chức năng tiếp tục xác minh, làm rõ.
Giá trị pháp lý của các hợp đồng
Theo Thạc sĩ Lâm Bá Khánh Toàn (Khoa Luật - Trường Đại học Cần Thơ), hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất ký ngày 23-1-2019 giữa cha mẹ ông Nhã và chị gái ông cần được xác định là giao dịch dân sự vô hiệu theo quy định tại Điều 123 Bộ luật Dân sự 2015 do vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội.
Bởi lẽ việc ghi nhận trong hợp đồng rằng ông Ky “điểm chỉ đồng ý” là điều hoàn toàn bất khả thi trên thực tế và pháp lý, có dấu hiệu giả mạo chữ ký, điểm chỉ của người đã chết.
Việc hợp đồng tặng cho bị vô hiệu kéo theo toàn bộ các giao dịch sau đó cũng không có giá trị pháp lý.
Nếu các đương sự đưa tranh chấp này ra tòa, tòa sẽ xem xét giá trị pháp lý của các hợp đồng và các vấn đề liên quan.
Nếu cơ quan có thẩm quyền xác định được thủ đoạn gian dối nhằm chiếm đoạt tài sản, thì hành vi này có thể bị xem xét về tội “Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức” (Điều 341 BLHS hiện hành) hoặc “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” (Điều 174 BLHS).
Trường hợp xác định có vi phạm pháp luật hành chính trong lĩnh vực công chứng thì các chủ thể có liên quan có thể bị xử phạt hành chính theo Nghị định số 82/2020 sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 117/2024 về hành vi giả mạo, thuê hoặc nhờ người khác giả mạo người yêu cầu công chứng... để công chứng hợp đồng, giao dịch; giả mạo chữ ký của người yêu cầu công chứng.
