Ca sĩ 'Sao Mai' Khánh Ly: Hãy lắng nghe những câu chuyện thiêng liêng từ lịch sử

Đặt mình vào vai người kể chuyện

- Phóng viên: Chào Khánh Ly, chị có thể chia sẻ thêm về mối duyên với sáng tác của NSND Phạm Phương Thảo không?

- Ca sĩ Khánh Ly: NSND Phạm Phương Thảo và tôi vốn có quan hệ thân tình. Chúng tôi là đồng hương nên vẫn thường hàn huyên về âm nhạc và cuộc sống. Trong một lần đến nhà nữ nghệ sĩ chơi, tôi bày tỏ nguyện vọng muốn làm một sản phẩm tri ân các anh hùng liệt sĩ, các mẹ Việt Nam anh hùng, thì chị ấy bảo có sẵn có một ca khúc và nghĩ rằng tôi hát rất hợp. Đó là nhạc phẩm “Còn mãi với non sông” được sáng tác theo phong cách thính phòng, dòng nhạc là sở trường của tôi. Ngay sau đó, NSND Phạm Phương Thảo mở cho tôi nghe thử bài hát này và kể về hoàn cảnh sáng tác. Đó là lần chị tham gia chuyến thiện nguyện tại Quảng Trị và cảm tác âm nhạc từ bài thơ cùng tên của nhà thơ Khánh Dương.

Khi nghe những giai điệu đầu tiên của ca khúc, tôi như bị cuốn vào không gian lịch sử. Lời ca mộc mạc, chân thật mà lay động, nhịp kể điềm tĩnh mà chất chứa mất mát, tất cả khiến tôi thấy như đang được sống trong những khoảnh khắc thương đau và hào hùng của dân tộc. Tôi thấy ca khúc này như thể được viết riêng cho chính mình vậy. Tôi rung động ngay từ câu hát đầu tiên, từng lời ca chạm sâu vào trái tim tôi: “Đôi mắt cha sâu thăm thẳm, cha nói gì mà gió khẽ rưng rưng”, “Vệt cỏ xanh cháy khô trên nấm mộ. Có ai mang anh về trong nỗi nhớ. Để nước mắt thôi rơi, để nước mắt thôi rơi”, “Miền Trung ơi, Quảng Trị ơi. Chiếc đòn gánh cong hai đầu đất nước. Từng thớ đất thiêng thấm máu bao người”... Tôi nghẹn ngào xúc động như nhìn thấy bóng dáng của những người cha - người lính năm xưa nơi chiến trường.

- Chọn phối khí làm mới và hát ca khúc này theo phong cách thính phòng mang âm hưởng hiện đại, chị có gặp khó khăn nào không?

- Sau khi ngỏ lời hát “Còn mãi với non sông”, tôi bàn với NSND Phạm Phương Thảo về hướng phối khí làm sao vừa giữ được linh hồn của nhạc thính phòng nhưng vẫn khoác lên hơi thở trẻ trung, hiện đại để có thể gần với khán giả hôm nay. Tôi đặc biệt chú ý các điểm nhấn âm nhạc ở phần giữa và cuối bài hát, nơi cảm xúc tri ân và độ vang nội lực được đẩy lên như “trái tim” của toàn bộ tác phẩm. Dù ca khúc đậm chất thính phòng, nhưng tôi không quá bị áp lực kỹ thuật. Đến thời điểm này, sau hơn 20 năm theo con đường ca hát chuyên nghiệp, tôi nghĩ quan trọng nhất là cảm xúc. Hát thính phòng hay bất cứ dòng nhạc nào cũng phải chạm cảm xúc trước. Tôi muốn người nghe, nhất là các bạn trẻ, cảm nhận được sự trân trọng, biết ơn với những hy sinh của thế hệ cha anh. Vì thế trong quá trình tập và thu thanh, tôi luôn luôn đặt cảm xúc lên hàng đầu. Vả lại, tôi đặt mình vào vai người kể chuyện, đưa người nghe trở về quá khứ rồi lại rưng rưng, thao thiết trong hiện tại.

Tri ân những người đã ngã xuống vì độc lập tự do của dân tộc

- Ý tưởng về mảnh đất Quảng Trị anh hùng để ghi hình MV ca khúc này sau đó được chị hiện thực hóa như thế nào?

- Cha tôi cũng là bộ đội, nhưng thế hệ của ông chỉ là đàn em so với thời của những người lính ngã xuống ở chiến trường Quảng Trị. Do đó câu chuyện của ông không thể giống câu chuyện “người cha mang bóng hình đất nước” trong những năm tháng chiến tranh chống Mỹ. Do đó tôi quyết định kể câu chuyện trong MV thông qua hình ảnh chung của anh Bộ đội cụ Hồ. Phải nói rằng đây là bài hát rất khó xử lý cả về quãng giọng, nội tâm, sự hùng tráng… Nhưng khi vào phòng thu thì chỉ chưa đến 1 tiếng tôi đã thu xong và sau đó gần như không phải chỉnh sửa gì nhiều. Với trăn trở làm sao để MV có phần hình ảnh xứng đáng với những ca từ đẹp đẽ, được chắt chiu từng nốt nhạc đó, tôi quyết định cùng ê-kíp vào Quảng Trị ghi hình. Trong MV, tôi không chỉ hát mà thực sự hóa thân thành người con gái đồng hành cùng cha, lắng nghe những câu chuyện thiêng liêng từ lịch sử. Từng ánh mắt, từng bước chân đi bên cha, hay giây phút khẽ chạm tay lên những bia mộ liệt sĩ… tất cả đều thay lời tri ân đến các thế hệ cha ông đi trước. Hành trình ấy vừa là cách kể lại những trang sử hào hùng cho thế hệ sau, vừa là lời tri ân những người lính đã ngã xuống vì độc lập tự do của dân tộc.

- Chị có thể kể một vài kỷ niệm trong quá trình thực hiện MV đặc biệt này không?

- MV được dàn dựng và ghi hình trực tiếp tại các địa danh lịch sử ở Quảng Trị như bến sông Thạch Hãn, thành cổ, cầu Hiền Lương - Vĩ tuyến 17, Nghĩa trang Liệt sĩ Trường Sơn… Tôi nhớ mãi cảnh quay thả đèn hoa đăng lúc mờ sáng ở bên bến sông Thạch Hãn. Dù đó là cảm giác nổi da gà nhưng thể chưa hình dung hết được sự ác liệt mỗi ngày có bao nhiêu người lính đã hy sinh trên dòng sông. Khi lên thuyền ra giữa dòng, đứng một mình trên đó quay cảnh hát bằng flycam, giữa mênh mông sóng nước mới thấy, để có thể bơi từ bờ bên này sang bên kia là điều không thể tin nổi. Vậy mà cha ông ta đã làm như thế, đã chiến đấu và ra đi như thế… Lúc đó cảm xúc trong tôi trào dâng như được chứng kiến cảnh tượng vĩ đại đó.

Chị Phạm Phương Thảo có nói vui với tôi là “hướng dẫn viên du lịch tâm linh”. Thật ra khi còn trẻ, tôi từng làm hướng dẫn viên du lịch tại hồ Núi Cốc. Tôi đã từng đi thuyền trên mặt hồ, kể câu chuyện âm nhạc cho du khách nghe về huyền thoại hồ Núi Cốc nên cảm xúc khi được hát những ca khúc hùng tráng, mang ý nghĩa lịch sử dân tộc như thế này, tôi nhập tâm rất nhanh. Trong đầu tôi chỉ nghĩ làm sao để hình ảnh xứng đáng với những ca từ đẹp đẽ được chắt chiu qua từng nốt nhạc. Khi vào tới Quảng Trị, tôi ngủ đúng 15 phút rồi dậy hóa trang và đi quay luôn, cứ thế ghi hình từ mờ sáng đến tối mịt. Chính trải nghiệm ghi hình tại những địa danh lịch sử của Quảng Trị đã mang đến cho tôi những rung động sâu sắc, giúp tôi thể hiện ca khúc thêm sâu lắng, hát thính phòng mà nghe như lời thủ thỉ… Khi thực hiện cảnh quay tại Nghĩa trang Liệt sĩ Trường Sơn, giữa hàng ngàn mộ phần liệt sĩ, nhiều người mới chỉ mười tám đôi mươi, tôi hát mà không cầm được nước mắt.

- Sau khi trở lại với MV ý nghĩa này, chị có dự định âm nhạc nào khác không hay sẽ vẫn tập trung vào công việc giảng dạy chuyên môn?

- Sau khi hoàn thành “Còn mãi với non sông”, cảm xúc tự hào và xúc động vẫn đang đầy ắp trong tim tôi. Tôi đang ấp ủ tiếp tục thực hiện thêm các sản phẩm về người lính Bộ đội cụ Hồ, về những người mẹ Việt Nam anh hùng và câu chuyện lịch sử để lan tỏa lòng biết ơn, tự hào dân tộc.

- Cảm ơn những chia sẻ của ca sĩ Khánh Ly!

Minh Vân