Bologna – Viên ngọc đa diện của Italia

Tuy không phải là điểm đến “hot” như Venice, Florence hay Rome nhưng Bologna là điểm đến mơ ước của những du khách say mê văn hóa, nghệ thuật kiến trúc và ẩm thực.

Tòa tháp đôi Le Due Torri - biểu tượng của thành phố Bologna.

Bức tranh kiến trúc ấn tượng

Thành phố Bologna hình thành vào khoảng thế kỷ III trước Công nguyên, là thành phố đông dân thứ 7 của Italia. Bologna được chia thành hai nửa hấp dẫn: Một bên là thành phố công nghệ cao, phát triển, nằm trong thung lũng Po của giới siêu giàu; một bên là thành phố hoài cổ với trung tâm chính trị, văn hóa và những công trình kiến trúc thời Trung cổ, Phục hưng.

Trước kia, Bologna được gọi là La Rossa - thành phố màu đỏ, bởi phần lớn các công trình kiến trúc ở đây đều có màu đỏ, từ những công trình kiến trúc cổ bằng gạch nung, mái ngói, cửa vòm, tường nhà cho đến gạch lát đường đều mang sắc đỏ ấm đặc trưng. Một nét kiến trúc điển hình khác của Bologna là những portico - cổng vòm hay mái hiên hình vòm dưới các tòa nhà. Hệ thống portico này bắt đầu xuất hiện ở Bologna từ thế kỷ XII - XIII. Theo đó, vào năm 1288, thành phố này đã ban hành một đạo luật quy định các ngôi nhà đều phải có cổng và mái hiên. Bằng cách xây dựng mái vòm bao trùm vỉa hè, người dân có thể tối ưu hóa diện tích nhà ở, làm thêm các tầng bên trên mà không cần xây dựng các tòa nhà mới. Vì thế, kiểu kiến trúc portico đã phát triển rộng rãi và trở thành yếu tố đô thị điển hình ở Bologna.

Trong suốt nhiều thế kỷ, những mái hiên của Bologna đã tồn tại dưới nhiều dạng: Những mái hiên bằng gỗ thời Trung cổ trên các tòa nhà; các mái hiên kiểu Gothic và Phục hưng được tích hợp vào các tòa nhà hay các beccadelli (bán mái hiên không có cột) ở thế kỷ XIV, và mái hiên mang lối kiến trúc cung đình của thế kỷ XIX. Hệ thống này bao gồm các mái vòm cao gần 10m, rộng khoảng 95cm, kéo dài tới 62km xung quanh thành phố. Nhờ hệ thống mái vòm này, người dân và du khách đến Bologna không bị ảnh hưởng bởi bất kể kiểu thời tiết nào. Trải qua hơn 700 năm, kiến trúc này vẫn được giữ gìn nguyên vẹn, tạo nên diện mạo độc đáo cho Bologna. Năm 2021, UNESCO đã công nhận 12 bộ cổng vòm thời Trung cổ và các công trình xung quanh thành phố Bologna là Di sản thế giới.

Ngoài cái tên La Rossa, Bologna còn được gọi là La Dotta, nghĩa là “học thức”, bởi nơi đây có trường đại học Bologna - trường đại học đầu tiên và lâu đời nhất châu Âu, được thành lập vào năm 1088. Trải qua hơn 900 năm tồn tại, đến nay, trường vẫn hoạt động và là một trong những ngôi trường tốt nhất châu Âu. Đáng chú ý là, bên cạnh các cổng vòm chạm khắc nổi hoa văn tinh xảo, trong khuôn viên đại học Bologna còn có những công trình kiến trúc nổi tiếng như đài phun nước Nettuno và tòa tháp đôi Le Due Torri - biểu tượng của thành phố Bologna.

Bologna còn là thành phố có lịch sử tôn giáo lâu đời, được thể hiện qua hệ thống nhà thờ có kiến trúc ấn tượng như Nhà thờ Thánh Pietro, Vương cung Thánh đường San Petronio, Tu viện Thánh Luca, Nhà thờ San Procolo hay tháp chuông Cattedrale cao 70m được xây dựng từ năm 1184, cùng các nhà nguyện lâu đời như Battuti, San Colombano, Santa Cecilia... Bên cạnh đó, Bologna còn có hàng chục quảng trường rộng lớn với kiến trúc, bố cục đa dạng làm nên bức tranh kiến trúc ấn tượng cho thành phố.

Một đoạn cổng vòm đặc trưng trên đường phố Bologna được UNESCO công nhận là Di sản thế giới.

Thủ phủ của ẩm thực

Tên gọi cuối cùng của Bologna được biết đến là La Grassa, nghĩa là “gã béo”. Nguồn gốc của cái tên này xuất phát từ việc Bologna được coi là cái nôi của ẩm thực Italia với những món ăn nổi tiếng thế giới. Không ít người lầm tưởng món spaghetti bolognese là đại diện của Bologna, nhưng sự thực, đó chỉ là sự biến tấu do các quân nhân Anh, Mỹ xưa kia học theo sau khi được thưởng thức món tagliatelle al ragù truyền thống - món mỳ ống cổ điển, bao gồm những dải mỳ ống làm từ trứng, được cuộn tròn và rưới nước xốt thịt ngon lành. Để chế biến món này, người Bologna sử dụng nguyên liệu hoàn toàn từ thiên nhiên, kết hợp với phong cách mộc mạc tạo thành hương vị độc đáo ít nơi nào có thể thay thế được.

Ẩm thực Bologna được xem là đại diện tiêu biểu của Italia, với các món đặc trưng mà du khách không nên bỏ qua, như món khai vị salumi misti - thịt nguội trộn với đủ loại thịt ướp muối địa phương; tortellini in brodo - mỳ ống nhồi thịt lợn trong nước dùng, tortelloni burro e salvia - mỳ ống nhồi ricotta với bơ và cây xô thơm, cùng xúc xích mortadella - một món ăn khai vị truyền thống khác. Bên cạnh đó, Bologna còn có nhiều món trứ danh như lasagne, bánh certosino, crescentine fritte - bánh mỳ chiên xúc xích, kem gelato...

Song song với các sự kiện nghệ thuật, văn hóa, âm nhạc sôi động, Bologna cũng thường xuyên tổ chức nhiều sự kiện quảng bá nền ẩm thực đặc sắc của mình, qua đó giúp du khách có cơ hội thưởng thức những món ăn nổi tiếng, đồng thời góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của thành phố.