Áp lực gia tăng khi Mỹ cho trinh sát cơ áp sát, thăm dò khả năng phòng không của Venezuela
Trinh sát cơ RC-135V Mỹ đã bay sát bờ biển Venezuela để thu thập tín hiệu và kiểm tra phản ứng mạng lưới phòng không Caracas, động thái được cho là gửi tín hiệu chiến lược - giữa bối cảnh Mỹ thắt chặt hiện diện quân sự tại vùng biển Caribe.
Vào ngày 21/11, theo dữ liệu từ FlightRadar24, chiếc trinh sát điện tử RC-135V Mỹ cùng một số tiêm kích F/A-18 đã bay gần bờ biển Venezuela.
Theo một quan chức Mỹ giấu tên, mục đích của việc này là “thăm dò mạng lưới phòng không và phản ứng của Venezuela, đồng thời thể hiện năng lực tại biển Caribe”.
Chiếc RC-135V thuộc loại thu thập tình báo tín hiệu (SIGINT)
Đây không phải là máy bay giám sát hình ảnh mà chủ yếu nghe lén, xác định nguồn phát sóng radar, đài phát điện thoại hoặc sóng vô tuyến đối phương.
Không chỉ vậy, RC-135V còn hỗ trợ việc xây dựng “bản đồ đội hình chiến đấu điện tử” của đối phương: nó xác định vị trí các radar, trạm chỉ huy, các trạm thu - phát sóng vô tuyến của Venezuela.
Những dữ liệu này rất quan trọng cho Mỹ - vì nó giúp lập kế hoạch tối ưu cho các kịch bản tác chiến, xác định mục tiêu cần chế áp, chọn loại máy bay phù hợp tiếp cận, và thậm chí định hướng đường bay cho tên lửa trong trường hợp có xung đột.
Theo Tyler Rogoway - biên tập viên chuyên về quân sự, đánh giá hoạt động của RC-135V trong khu vực này “rất đáng quan tâm”: đây là động thái hiếm gặp và có khả năng tiêm kích Mỹ đang yểm trợ cho trinh sát cơ khi thu thập thông tin.
Về phía Mỹ, Bộ Tư lệnh phương Nam (SOUTHCOM) - phụ trách quân sự tại Trung Mỹ, Nam Mỹ và Caribe - từ chối bình luận chi tiết để bảo vệ bí mật tác chiến.
Sự việc điều động trinh sát cơ diễn ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Mỹ và Venezuela gia tăng rõ rệt.
Mỹ đã điều động lực lượng lớn tới Caribe, bao gồm nhóm tác chiến tàu sân bay USS Gerald R. Ford, nhiều tiêm kích tàng hình F-35B, máy bay tuần tra biển, máy bay không người lái, cũng như hơn 15 000 binh sĩ.
Venezuela đã ngay lập tức cảnh giác. Trước đó, Caracas tổ chức diễn tập quy mô lớn nhằm chuẩn bị cho kịch bản đối phó “mối đe dọa từ Mỹ”.
Về mặt chiến lược, việc Mỹ đưa trinh sát cơ SIGINT tới khu vực này có nhiều lớp mục đích.
Thứ nhất, thu thập tin tình báo nhằm hiểu sâu hơn về hệ thống phòng không đa tầng của Venezuela, bao gồm radar, vị trí đài chỉ huy, khả năng yểm trợ điện tử.
Theo giới phân tích, đây có thể là bước chuẩn bị cho các kịch bản quân sự hoặc áp lực chiến lược lâu dài: nếu cần, Mỹ đã có dữ liệu để lựa chọn vũ khí và đường bay hợp lý.
Thứ hai, động thái là lời cảnh báo chiến lược tới Caracas: Mỹ đang thể hiện năng lực và quyết tâm giám sát chặt chẽ, khiến Venezuela và các đồng minh phải dè chừng. Điều này đặc biệt có ý nghĩa khi Mỹ từng bị cáo buộc có ý định lật đổ chính quyền Tổng thống Nicolás Maduro.
Tuy nhiên, Venezuela không phải không có khả năng đáp trả. Theo phân tích từ nguồn quân sự, quốc gia Nam Mỹ đã xây dựng lưới phòng không đa tầng mạnh mẽ, với hệ thống tên lửa S-300VM, radar, tiêm kích Su-30 và các tổ hợp phòng không tầm trung như Buk-M2.
Khả năng phát hiện, định vị mục tiêu tàng hình hoặc vận hành trinh sát điện tử khiến bất kỳ máy bay chiến lược nào áp sát cũng đều phải thận trọng.
Mặt khác, việc Mỹ tiếp tục tăng áp lực quân sự, điều trinh sát cơ và tiêm kích đến vùng Caribe, vẫn mang rủi ro lớn.
Theo các chuyên gia, Mỹ có thể “lợi bất cập hại” nếu leo thang can thiệp - chi phí cao, căng thẳng quốc tế, nguy cơ gián đoạn năng lượng, và mất uy tín nếu mọi chuyện vượt khỏi kiểm soát.
Từ góc nhìn chiến lược, chuyến bay của trinh sát cơ RC-135V là một màn rượt đuổi thông tin tinh vi.
Mỹ muốn kiểm tra năng lực phòng không Venezuela, xây dựng hồ sơ tình báo phục vụ các kịch bản tiềm tàng, nhưng đồng thời cũng gửi đi thông điệp: họ có tối đa khả năng giám sát và sẵn sàng dùng sức mạnh nếu thấy cần.
