'An Insight Into Reality' - hướng tới cộng đồng người Việt nghèo ở Campuchia
Những khuôn mặt thất thần, những ánh mắt mơ hồ, cuộc sống khó khăn, chật vật là những gì hiện lên trên những bức ảnh được trưng bày tại cuộc triển lãm mang tên "An Insight Into Reality" do nhóm du học sinh Việt Nam tại Mỹ và Việt Nam thực hiện với mục đích hướng tới cộng đồng người Việt nghèo sống ở Campuchia.
Triển lãm “An Insight Into Reality"
Tôi khá bất ngờ khi bước chân vào triển lãm "An Insight Into Reality" và càng bất ngờ hơn trong câu chuyện với Lê Bùi Khánh Linh, cô sinh viên năm thứ 2, đang du học tại Mỹ, người sáng lập dự án The Stateless. Một cô gái nhỏ nhắn và có vẻ bề ngoài nhút nhát nhưng lại khá dứt khoát, cương trực trong từng lời nói khi Khánh Linh thuyết trình về ý tưởng và cả khoảng thời gian dài từng bước thực hiện dự án của mình. Bùi Khánh Linh cho biết: “Thường các dự án tập trung vào trẻ em nghèo với các hoạt động như: tặng quà, dạy tiếng Anh xây dựng cơ sở vật chất… nhưng nhóm của Linh muốn làm một điều gì đó mới mẻ hơn và lớn hơn thế. Qua sách báo, truyền hình, Linh nhận thấy vấn đề nhân quyền rất được quan tâm và nhìn vào cộng đồng người Việt ở nước nước thì vấn đề quốc tịch đối với người Việt ở Campuchia đang đặt ra nhiều câu hỏi? Cuộc sống của người Việt ở vùng Biển Hồ, Siem Reap và Phnom Penh tại Campuchia luôn sống trong sự mơ hồ cũng chính là thông điệp mà dự án Dự án The Stateless muốn truyền tải trong buổi triển lãm này”.
Du khách tham quan Triển lãm “An Insight Into Reality"
Trao đổi với chúng tôi, Diệp Anh, người đồng sáng lập cho biết: The Stateless Season 1, hè 2019 được tổ chức trong phạm vi địa bàn Việt Nam và Phnom Pênh, Siêm Riệp, Campuchia. Đây là một dự án được tạo dựng và quản lý bởi các du học sinh đến từ trường John Bapst, ME, US và Texas A&M University cùng sự đóng góp của các thành viên đến từ vô số trường trung học và đại học tại Mỹ và Việt Nam. Dự án với trọng tâm nghiên cứu, nhằm giúp đỡ những người gốc Việt sinh sống tại Campuchia không có quốc tịch hoặc đang gặp khó khăn về mặt duy trì thẻ xanh được cấp bởi chính quyền Campuchia. Đồng thời tạo ra cơ hội để các bạn trẻ hiểu hơn về vấn đề này thông qua các trải nghiệm bổ ích. "An Insight Into Reality" trưng bày gần 50 bức ảnh phản ánh về cuộc sống của người Việt ở vùng Biển Hồ, Siem Reap và Phnom Penh, Campuchia là kết quả của chuyến đi thực tế vào đầu tháng 7 vừa rồi của Dự án The Stateless.
Lê Bùi Khánh Linh., người sáng lập Dự án The Stateless
Lê Bùi Khánh Linh tự tin chia sẻ: “Linh đọc ở đâu đó một cuốn sách có viết đại ý rằng: khi nhỏ thì chúng ta cần phải tập trung học hành. Tuổi trẻ chúng ta phải tạo lập sự nghiệp, phấn đấu kiếm tiền để khi lớn tuổi, chúng ta có thể trao lại những gì chúng ta có, cho xã hội thông qua việc chia sẻ kinh nghiệm, tài chính cho những người kém may mắn hơn. Điều đó đã thôi thúc Linh và là động lực để Linh cùng các bạn du học sinh quyết tâm thực hiện dự án, mặc dù biết vấn đề quốc tịch là vấn đề nhạy cảm và ở tầm quốc tế sẽ rất khó khăn. Song Linh và các thành viên trong nhóm Dự án The Stateless 2019 mong muốn mang lại một công trình nghiên cứu cụ thể về cuộc sống của những người không có quốc tịch tại địa bàn Campuchia với hai khu vực chính là Biển Hồ, Siem Reap và Phnom Penh, qua đó nâng cao hiểu biết cũng như mong muốn hỗ trợ của người dân đối với vấn nạn này. Dự án kỳ vọng có thể có một nền móng vững chắc và hiểu biết đầy đủ về vấn đề để có thể mở rộng, tìm hiểu về vấn nạn này cũng những những vấn đề cấp thiết về quyền con người không chỉ tại Campuchia, mà còn tại các quốc gia khác. Đồng thời dự án cũng hướng tới một mùa hè bổ ích cho các bạn thanh thiếu niên đang học tập tại Việt Nam cũng như nước ngoài, bồi dưỡng các kỹ năng nghiên cứu, giao tiếp, và hoạt động dự án - những kỹ năng quan trọng mà các thanh thiếu niên nên có.
Diệp Anh (trái), Khánh Linh ( phải) tại lễ khai mạc triển lãm
Một số hình ảnh được nhóm The Stateless ghi lại trong chuyến thực địa tại Campuchia
Là một thông dịch viên cho Campuchia trong chiến tranh, ai cũng nghĩ, người đàn ông này sẽ được hưởng trợ cấp chính phủ sau chiến tranh, nhưng hiện nay ở tuổi 70, ông vẫn phải tự mình bươn chải kiếm sống bằng nghề phu hồ. Ông kể cho chúng tôi nghe về cuộc đời không vợ, không con, ông phải tự lo những sinh hoạt hàng ngày, những vấn đề kinh tế cũng như sức khỏe. Đa phần những người dân nơi đây không được đến viện khi ốm đau bởi tiền viện phí quá cao và mọi người hầu như không có bảo hiểm vì không có đầy đủ có giấy tờ.
Ở bến Sọi có một xóm hẹp với con đường hài hun hút, nơi ánh sáng len lỏi qua những thanh gỗ mục chăng làm hàng rào tạm bợ. Nhưng căn nhà 20m2 nối tiếp nhau, một bầu không khí ngột ngạt, khó thở. Con xóm này là nơi ở cho rất nhiều người gốc Việt không có quốc tịch tại Phnom Penh. Tuy nhiên, con xóm này nằm trong danh sách quy hoạch và bị giải tỏa. Câu hỏi đặt ra là rồi họ sẽ đi về đâu?
Ông Q và bà T sinh sống ở Biển Hồ hơn 30 năm. Cuộc sống lênh đênh ở vùng sống nước trên chiếc bè 20m2. Tuy may mắn hơn rất nhiều người dân khác tại Biển Hồ vì có thẻ cư trú tại Campuchia, nhưng cuộc sống với nghề giăng lưới, buôn bán dựa vào điều kiện thiên nhiên đã khiến việc gia đình ông duy trì chiếc thẻ xanh khó khăn. Không có tiền là sẽ bị đuổi về nước. Ông Bà cũng cho biết, khu vực Biển Hồ sắp tới sẽ có nhiều hộ gia đình bị giải tỏa, cuộc sống của người dân nơi đây rất nhiều vất vả.
Chị Y là môt người mẹ trẻ khoảng 20 tuổi và có tới 3 đưa con. Chồng chị đi làm xa nhà, công việc của chị chủ yếu là gỡ lưới cho những hộ gia đình khác. Cũng như mọi nhà trên sông, nhà chị là bè lợp mái nhỏ, chỉ chừng 5m2. Cuộc sống khó khăn. Khi được hỏi chị có ý định làm quốc tịch hay lên bờ hoặc quay về Việt Nam. Câu trả lời của chị là đã quen với điều kiện thế này và chị cũng không có đủ kiến thức để hội nhập khi lên đất liền sinh sống.
Chùm ảnh những đứa trẻ, thế hệ thứ 2, thứ 3 không biết tương lai sẽ ra sao
