Ấn Độ đã 'cứu vớt' xe tăng T-90 của Nga như thế nào?

Xe tăng T-90 hiện là chiến xa tốt nhất của Quân đội Nga, chúng có lợi thế lớn so với T-72 bao gồm tốc độ nhanh hơn, trang bị hệ thống điều khiển hỏa lực tiên tiến, vỏ giáp tin cậy...

Tuy vậy rất bất ngờ khi được biết Moskva từng có ý định hủy bỏ việc sản xuất T-90. Trên thực tế, giới lãnh đạo nước Nga thời kỳ hậu Xô Viết đã hủy bỏ khá nhiều dự án vũ khí đầy triển vọng.

Theo những gì nhà máy chế tạo xe tăng lớn nhất của Nga - UralVagonZavod cung cấp cho báo chí thì T-90 lẽ ra đã không thể tồn tại, nếu Ấn Độ không bất ngờ quyết định "cứu vớt" nó.

Mọi chuyện bắt đầu vào những năm 1990, khi UralVagonZavod tập trung tất cả kinh nghiệm của các kỹ sư trong quá trình thử nghiệm và vận hành T-72 để cho ra đời một chiếc chiến xa mới.

Sau đó, nhóm làm việc do công trình sư Vladimir Potkin đứng đầu đã nhìn thấy một tương lai mới của khung gầm T-72, nhưng lại không phải bản thân chiếc xe tăng đã lạc hậu này.

Nhà thiết kế và các trợ lý quyết định dành thời gian và kiến thức để phát triển một loại xe tăng mới. T-90 được định hình khá nhanh, sau một thời gian đánh giá, Bộ Quốc phòng Nga đã đưa chiếc MBT mới vào biên chế trong năm 1992.

Đây là lần đầu tiên Quân đội Nga có một loại xe tăng nổi trội hơn T-72. T-90 được trang bị lớp giáp composite đặc biệt, kết hợp với giáp phản ứng nổ (ERA) che chắn những vị trí trọng yếu. Hệ thống điều khiển hỏa lực là 1A45T Irtysh đi kèm kính ngắm PNK-4S hoàn toàn mới.

Khác với T-72, kỹ sư trưởng Potkin quyết định tăng tầm tác chiến của T-90 lên 5.000 m, điều này đạt được nhờ bổ sung tên lửa phóng qua nòng 9K119 Reflex cho cỗ chiến xa.

Nhà sản xuất UralVagonZavod nói rằng vào thời khắc này, lần đầu tiên trên thế giới, một chiếc xe tăng đã nhận được tổ hợp đối kháng quang - điện tử chủ động, đó chính là Shtora-1 với đèn nhiễu OTShU-1-7.

Sang năm 1993, dây chuyền sản xuất T-90 bắt đầu hoạt động, chiếc MBT này được đánh giá rất cao bởi những kíp xe đã tham gia thử nghiệm, thành tích thực chiến cũng nhanh chóng đến với T-90.

Hai năm sau, vào năm 1995, cuộc chiến Chechnya bắt đầu và Bộ Quốc phòng Nga đã điều T-90 ra tiền tuyến. Chiếc xe tăng này trở nên bất khả xâm phạm đối với mọi vũ khí mà quân ly khai có trong tay.

Tuy nhiên với những khó khăn về kinh tế, Moskva bất ngờ tạm dừng các đơn đặt hàng đối với T-90, bất chấp thành công đáng kinh ngạc ở Chechnya, họ không có ý định đầu tư thêm vào loại xe tăng này.

Lý do cụ thể khiến Điện Kremlin đưa ra quyết định như vậy cho đến nay vẫn chưa được làm rõ. Khi đó UralVagonZavod đã lâm vào tình trạng cực kỳ khó khăn, thậm chí đứng trước nguy cơ phá sản.

Khi đó bất ngờ khách hàng Ấn Độ lại xuất hiện. New Delhi đã theo dõi chặt chẽ hoạt động của T-90 ở Chechnya, họ đánh giá rất cao năng lực của kỹ sư trưởng Vladimir Potkin và dành cho ông sự tôn trọng lớn.

Ấn Độ cần một chiếc xe tăng tốt vào thời điểm đó, bởi Pakistan đã có hành động khiến New Delhi giật mình. Cụ thể. Islamabad vừa mua 320 xe tăng T-80UD từ Ukraine có tính năng cao hơn đáng kể so với T-72 của họ.

Ấn Độ phải hành động nhanh chóng. Điều đầu tiên họ làm là liên lạc với Nga để chọn T-90, nhưng không phải biến thể Quân đội Nga đang sử dụng. New Delhi muốn có một chiếc xe tăng T-90 mới, phù hợp với nhu cầu của nước này.

Kỹ sư Potkin nhận một nhiệm vụ khó, ông có tối đa 24 tháng để thiết kế của Ấn Độ được tạo ra, và sau đó 3 nguyên mẫu T-90 mới sẽ được đưa tới quốc gia Nam Á để thử nghiệm trên sa mạc.

UralVagonZavod cho biết nhà thiết kế chính của T-90 đã mạo hiểm "trên bờ vực đánh bạc" khi khối lượng công việc phải vượt qua là vô cùng khổng lồ.

Sự khởi đầu của Potkin thật khó khăn, ông biết những gì phải làm, nhưng không có đủ nguồn lực. Việc Nga từ chối tiếp tục mua T-90 đã buộc một số lượng lớn các nhà cung cấp trong chuỗi giá trị ngừng sản xuất thành phần cần thiết.

Vì vậy trong 6 tháng đầu tiên, việc tìm nguồn cung cấp là khó khăn nhất. Quá trình sản xuất bị đình chỉ đã được khởi động lại và các khí tài mới được thiết kế và thử nghiệm suốt ngày đêm nhằm khắc phục mọi khiếm khuyết.

Nhưng đó là trong 6 tháng đầu tiên. Sau đó, mọi thứ dần đi vào guồng quay. Ông Potkin và các cộng sự đã làm hết sức mình, và thay vì 24 tháng, chiếc xe tăng T-90 mới đã được sản xuất chỉ trong 12 tháng.

Vào ngày 17/5/1999, 3 chiếc T-90S đã được gửi đến sa mạc Thar của Ấn Độ, nơi chúng vượt qua những bài kiểm tra khó khăn nhất với kết quả xuất sắc. Sau đó T-90 Bhishma đã ra đời. Đây là cách ngành công nghiệp xe tăng Nga được hồi sinh.

Một thuận lợi nữa của T-90 là xe tăng Arjun của Ấn Độ bị chậm tiến độ. New Delhi cũng tỏ ra ưa thích chiếc T-90 nhẹ hơn nhiều so với Arjun khi có trọng lượng chỉ 46 tấn, trong khi Arjun lên tới hơn 70 tấn.

T-90 đã cho Ấn Độ thấy rằng nó sẽ không cần nâng cấp nó trong ít nhất một thập kỷ. Ngoài ra, thời gian cần thiết để huấn luyện cũng giảm đáng kể khi binh sĩ nước này đã quen với T-72.

Nhà thiết kế lỗi lạc Potkin đã cung cấp cho Ấn Độ một chiếc xe tăng có động cơ mạnh hơn T-90 của Nga, vỏ giáp và thiết bị mới. T-90 Bhishma nhận được hệ thống gây nhiễu và cảm biến cảnh báo bị chiếu laser.

T-90 Bhishma còn được trang bị pháo nòng trơn 125 mm 2A46M với ốp cách nhiệt, có khả năng bắn nhiều loại đạn thế hệ mới. Vũ khí phụ bao gồm 1 súng máy 12,7 mm NSVT gắn trên nóc xe và 1 súng máy 7,62 mm PKTM đồng trục.

T-90 của Nga vào thời điểm đó sử dụng kính nhìn đêm có tầm quan sát chỉ 700 mét, trong khi Ấn Độ muốn nhiều hơn nữa để tận dụng hết tiềm năng của đạn pháo và tên lửa.

Kỹ sư trưởng Potkin đã đáp ứng đòi hỏi thông qua những khí tài mới, giúp nâng tầm bắn lên 1.100 mét trong bóng tối, sương mù hoặc bão cát. Hơn nữa, pháo và kính ngắm đêm được thiết kế để ổn định khi xe đang di chuyển.

Ngoài ra chiếc xe tăng này có thể lặn ở độ sâu 5 mét. Vỏ giáp được gia cố bằng thép cứng với các tấm composite ở phía trước tháp pháo, một lớp gạch ERA bổ sung cũng được tích hợp thêm.

T-90 Bhishma đã trở thành chủ lực của Quân đội Ấn Độ và Moskva nhận thấy rằng đây là loại xe tăng có tương lai. Vì vậy, Điện Kremlin quyết định nối lại việc chế tạo hàng loạt nhằm phục vụ nhu cầu của mình, dẫn tới sự hồi sinh của T-90 như ngày nay.