AI viết lại luật chơi xung đột Nga-Ukraine: UAV giá rẻ đối đầu vũ khí triệu đô
Chiến trường ở Ukraine đã trở thành nơi thử nghiệm công nghệ cao khi vũ khí tích hợp AI đang được sử dụng rộng rãi.
Việc chiếm ưu thế trên không không còn là yếu tố quyết định thành bại - một máy bay không người lái được trang bị AI trị giá 400 USD có thể tấn công hoặc phá hủy một máy bay ném bom trị giá 250 triệu USD. Theo giới phân tích, tác động của vũ khí tích hợp AI đang vượt xa tiền tuyến.
Vũ khí tự động của Nga. Ảnh: TASS
Vũ khí AI của Ukraine
Ukraine đang nhanh chóng triển khai AI trong cả lĩnh vực chiến thuật và chiến lược. Các lĩnh vực này bao gồm nhắm mục tiêu và thu thập thông tin tình báo, hệ thống chỉ huy và kiểm soát, các hoạt động chiến lược, tác chiến máy bay không người lái.
Các nền tảng hỗ trợ AI như Palantir cung cấp thông tin tình báo, tích hợp dữ liệu từ vệ tinh và máy bay không người lái để tối ưu hóa việc nhắm mục tiêu. Bộ trưởng Chuyển đổi số Ukraine Mykhailo Fedorov cho biết, hệ thống nhận thức tình huống được xây dựng trên nền tảng Palantir cho phép các chỉ huy đưa ra quyết định nhanh hơn và sáng suốt hơn.
Ngoài ra, những máy bay không người lái tích hợp AI của Ukraine như Bulava đã chứng minh khả năng thu thập thông tin mục tiêu và tự động chiến đấu trong môi trường tác chiến điện tử. Ukraine cũng đã cải tiến chiến thuật sử dụng UAV, triển khai UAV mẹ mang theo UAV con tấn công sâu vào lãnh thổ của Nga.
Một trong những vũ khí mới nhất của Ukraine là tháp pháo Sky Sentinel - hệ thống phòng không tự động do AI điều khiển có khả năng tự động phát hiện, theo dõi và bắn vào máy bay không người lái của Nga.
Vào tháng 6/2025, Ukraine đã tiến hành Chiến dịch “Mạng nhện” – sử dụng hàng loạt máy bay không người lái tấn công các sân bay và máy bay ném bom của Nga. Những máy bay không người lái được sử dụng trong chiến dịch có thể chuyển sang chế độ tự động do AI hỗ trợ khi mất tín hiệu, bay theo các tuyến đường được lập trình sẵn và tấn công mục tiêu bằng các thuật toán nhận dạng trực quan. Chiến dịch này đã chứng minh tiềm năng của vũ khí tích hợp AI trong việc thực hiện các cuộc tấn công chính xác.
Không chỉ phát huy hiệu quả trên chiến trường, AI đang góp phần vào quá trình phục hồi của Ukraine, từ rà phá bom mìn đến chế tạo chân tay giả cho các binh sỹ bị thương. Được hỗ trợ bởi gói tài trợ quốc tế trị giá 700 triệu euro, Ukraine đã triển khai các hệ thống rà phá bom mìn do AI điều khiển, quét hình ảnh vệ tinh và video từ máy bay không người lái để phát hiện bom mìn chưa nổ. Công nghệ này giúp rút ngắn thời gian rà phá và giảm thiểu rủi ro, đặc biệt là ở các khu vực đất nông nghiệp và dân cư.
Hiện Ukraine cẫn đang phát triển và hoàn thiện các hệ thống chỉ huy-kiểm soát do AI hỗ trợ, robot chiến đấu trên mặt đất và máy bay không người lái. Kiev đã cho ra mắt nền tảng công nghệ Brave1 hỗ trợ các công ty khởi nghiệp phát triễn vũ khí AI, thúc đẩy các giải pháp để tăng cường đảm bảo an ninh và quốc phòng.
Vũ khí AI của Nga
Nga cũng phát triển nhiều loại vũ khí tích hợp AI. Một trong những loại vũ khí này là UAV V2U xuất hiện lần đầu tiên trên tiền tuyến vào mùa xuân năm nay. UAV này được trang bị hệ thống truyền động cánh quạt và mang theo chất nổ, có sải cánh dài khoảng 1,2m. Từ những mảnh vỡ sót lại trên chiến trường, các chuyên gia Ukraine xác định V2U được chế tạo bằng các thành phần của Trung Quốc và bộ xử lý AI của Mỹ. V2U được trang bị hệ thống định vị vệ tinh nhờ vào tín hiệu từ hệ thống GLONASS của Nga và hệ thống điều hướng dự phòng cho phép nó bay bám theo địa hình ngay cả khi kết nối bị gây nhiễu.
Máy bay không người lái tấn công Lancet-3 của Nga cũng là một ví dụ điển hình. UAV này có mô-đun AI tích hợp để nhận dạng và nhắm mục tiêu. Việc tích hợp AI cho phép UAV thực hiện các nhiệm vụ tấn công một cách độc lập hơn, giảm thiểu thời gian phản ứng và tăng khả năng nhắm trúng mục tiêu quan trọng. Mặc dù có một số nhược điểm với hệ thống dẫn đường tự động nhưng Lancet vẫn là trụ cột trong kho vũ khí máy bay không người lái của Nga.
Theo giới phân tích, vũ khí tích hợp AI đang làm thay đổi động lực cốt lõi của xung đột. Ở Ukraine, AI không chỉ là công cụ hỗ trợ mà còn đóng vai trò trung tâm trong các hoạt động trên chiến trường, chỉ dẫn các cuộc tấn công chính xác, giúp chỉ huy ra quyết định nhanh chóng và nâng cao nhận thức tình huống.
Nhận thức được vai trò của vũ khí tích hợp AI trong cuộc xung đột Nga-Ukraine, nhiều quốc gia đã và đang tìm cách phát triển loại vũ khí như vậy. Iran và Triều Tiên cũng đang mở rộng kho vũ khí AI của họ trong tác chiến không gian mạng, hoạt động trinh sát, giám sát, thu thập thông tin. Chính phủ nhiều nước phương Tây đang cập nhật học thuyết quân sự, soạn thảo khuôn khổ pháp lý để chống lại thông tin sai lệch do AI thúc đẩy và phát động các chiến dịch nâng cao nhận thức về công nghệ deepfake.
