47 năm 'vì cả nước, cùng cả nước'

Cách đây 47 năm, ngày 2-7-1976, Quốc hội nước Việt Nam đã thông qua Nghị quyết "chính thức đặt tên TP Sài Gòn - Gia Định là TP HCM". 47 năm vinh dự được mang tên Bác Hồ kính yêu, TP "đi trước về sau" trong kháng chiến chống kẻ thù xâm lược đã trở thành TP giữ vai trò đầu tàu, động lực phát triển mạnh mẽ nhất đối với cả nước.

Những chặng đường phát triển

Ngày 30-4-1975, Sài Gòn giải phóng, kết thúc cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, đồng thời mở ra một kỷ nguyên mới: Độc lập dân tộc, thống nhất, cả nước tiến lên CNXH.

Nghị quyết ngày 2-7-1976 tại kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa VI nước Cộng hòa XHCN Việt Nam nêu rõ: "Nhân dân TP Sài Gòn - Gia Định luôn luôn tỏ lòng kính yêu vô hạn đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh và tha thiết với việc TP mang tên Người", "trong cuộc đấu tranh cách mạng lâu dài và gian khổ, TP Sài Gòn - Gia Định đã không ngừng phát huy truyền thống kiên cường, bất khuất của dân tộc ta, lập nhiều chiến công xuất sắc, xứng đáng được vinh dự mang tên Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại".

Bước vào thời kỳ xây dựng, TP HCM tiếp tục phát huy truyền thống năng động, sáng tạo để tìm tòi, thử nghiệm những mô hình mới mang tính đột phá, từng bước tháo gỡ những khó khăn, bất cập của cơ quan quản lý tập trung quan liêu, bao cấp.

TP đã chủ động thích ứng với tình hình mới, đề ra nhiều giải pháp mang tính "xé rào" để giải phóng sức lao động, thúc đẩy sản xuất, ổn định và cải thiện đời sống nhân dân. Có thể nói, những mô hình, quyết sách mang tính đột phá trên cơ sở thực tiễn sinh động và phong phú của TP HCM trong những năm trước đổi mới đã góp phần quan trọng hình thành đường lối đổi mới của Đảng.

Bước vào thời kỳ đổi mới, đặc biệt là trong thế kỷ XXI, TP HCM đã khẳng định sức mạnh nội lực to lớn, vận dụng đường lối đổi mới của Đảng, từng bước chuyển mình mạnh mẽ, đạt nhiều thành tựu quan trọng, tiếp tục giữ vững vai trò trung tâm lớn về kinh tế, tài chính, văn hóa, giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ, là đầu mối giao lưu và hội nhập quốc tế, đầu tàu, động lực của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và của cả nước.

TP HCM ngày càng hiện đại, văn minh Ảnh: Hoàng Triều

Một bài học lớn

Sự phát triển của TP HCM cho phép chúng ta có bài học quan trọng là: Không ngừng đổi mới, luôn luôn sáng tạo và giữ thế chủ động để thích ứng tình hình và thực tiễn sinh động là yếu tố then chốt để thực hiện thành công mục tiêu xây dựng và phát triển TP.

Xuyên suốt quá trình đó, TP HCM luôn nhận được quan tâm đặc biệt của trung ương. Từ đầu thế kỷ XXI đến nay, trung ương đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của TP HCM, trong đó đặc biệt chú trọng đến các tính đặc thù, đặc biệt.

Có thể kể đến Nghị quyết 20-NQ/TW của Bộ Chính trị năm 2000 về phương hướng, nhiệm vụ, phát triển TP HCM; Nghị quyết 16-NQ/TW của Bộ Chính trị năm 2012 về phương hướng, nhiệm vụ phát triển TP HCM đến năm 2020. Đặc biệt, năm 2017, Quốc hội ban hành Nghị quyết 54/2017/QH14 (Nghị quyết 54) quyết định thực hiện thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM với 18 nội dung thuộc 5 lĩnh vực.

Qua 6 năm thực hiện Nghị quyết 54, TP HCM đã đạt được nhiều kết quả nổi bật. Để đẩy mạnh hơn nữa việc khơi thông nguồn lực, tạo đà phát triển, khai thác tối đa tiềm năng, thế mạnh của TP HCM, tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết 98/2023/QH15 (Nghị quyết 98) về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM thay thế Nghị quyết 54. Sự ra đời của Nghị quyết 98 là cần thiết trong bối cảnh TP HCM cần có thêm những động lực mạnh mẽ hơn về cơ chế chính sách cho tăng trưởng và phát triển.

Như vậy, chặng đường lịch sử đã qua và thực tiễn thực hiện Nghị quyết 54 cho thấy yếu tố quan trọng hàng đầu để các chủ trương, chính sách, nghị quyết phát huy hiệu quả tối đa vẫn là yếu tố con người và sự chuẩn bị về tâm thế để thực hiện.

Những mục tiêu và giải pháp đã được Đảng bộ, chính quyền TP HCM xác định rõ, thể hiện xuyên suốt, mạnh mẽ và chỉ đạo thực hiện quyết liệt trong suốt thời gian qua. Những chủ trương, chính sách của trung ương nhìn chung đã sát sao, kịp thời với từng nhịp đập phát triển của TP HCM. Vấn đề còn lại và cũng là yếu tố then chốt để chuyển hóa mục tiêu, quyết tâm đó thành hiện thực là sự đồng lòng, tích cực, dấn thân của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là đội ngũ cán bộ - công chức, viên chức của TP HCM. Tinh thần trách nhiệm, dám nghĩ, dám làm, vì mục tiêu chung, lợi ích chung cần được phát huy hơn nữa trong thời gian tới. Ngoài công tác lựa chọn, xây dựng, phát triển đội ngũ, TP HCM cũng cần có giải pháp mạnh mẽ hơn để thu hút, đầu tư cho phát triển đội ngũ cán bộ - công chức, viên chức, tạo điều kiện để mỗi người phát huy tối đa năng lực của mình. Khơi thông những điểm nghẽn, nút thắt về nguồn nhân lực nói chung, không chỉ để thực hiện có hiệu quả Nghị quyết 98, mà trong tương lai còn là yếu tố mang tính then chốt để phát triển, xứng là TP mang tên Người.

ThS Dương Thành Thông, Phó trưởng Khoa Lịch sử Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn TP HCM