12 giờ lạc vào 'thế giới song song' ở phường Chợ Lớn
12 giờ ở Chợ Lớn, tôi lang thang từ quán cà phê, tiệm mì, khu chợ, đến phố đèn lồng, hội quán... để thấy ký ức và hiện tại hòa quyện trong từng góc phố.
12 giờ ở Chợ Lớn, tôi lang thang từ quán cà phê, tiệm mì, khu chợ, đến phố đèn lồng, hội quán... để thấy ký ức và hiện tại hòa quyện trong từng góc phố.
Tôi sinh ra ở Chợ Lớn, trong một con hẻm nhỏ nơi tiếng rao của những gánh hàng rong hòa lẫn mùi thuốc bắc và tiếng mõ chùa. Suốt nhiều năm, tôi đã quá quen với những con phố trang trí theo mùa, những hội quán trầm mặc, những quầy sạp náo nhiệt như chưa bao giờ chịu nghỉ ngơi. Thế nhưng, khi dành trọn 12 giờ để thật sự “làm khách” ở chính mảnh đất này, tôi mới nhận ra Chợ Lớn không chỉ có những hoài niệm như vậy.
Đi dọc phố Hải Thượng Lãn Ông, tôi ngửi thấy mùi hương trầm quen thuộc nhưng xen lẫn cả mùi cà phê rang từ quán mới mở. Khu chợ Phùng Hưng nhìn từ trên cao thật khác lạ với ngày thường. Ngay cả những mái ngói phủ rong rêu ở Hội quán Nghĩa An đến phố lồng đèn sáng rực mỗi mùa lễ hội cuối năm cũng trông thật mới mẻ khi được nhìn qua lăng kính của người lạ.
Trong 12 giờ lang thang, tôi như được sống trong hai thế giới song hành: một khu phố người Hoa xưa cũ, ấm áp và một phường Chợ Lớn hiện đại, nhiều sắc màu. Tất cả tạo nên bức tranh của ký ức xen lẫn câu chuyện của hôm nay.
Tôi vốn quen với mùi cà phê vợt từ những sớm mai theo cha ra quán nhỏ ven đường. Hương cà phê quyện cùng tiếng rao hàng, tiếng xe máy… tất cả đã trở thành một phần tuổi thơ. Vì vậy, khi bước chân vào S’mores Saigon Caffè, tôi bất giác thấy mình như trở lại ngày xưa, chỉ khác là không gian ở đây khoác lên lớp áo sáng sủa, trẻ trung hơn.
Mảng tường trác vôi đưa tôi về con hẻm nhà ngoại, nơi gạch đỏ lộ ra dưới lớp thời gian. Các chi tiết trang trí quán giản dị nhưng đủ khác biệt.
Tôi bắt đầu buổi sáng bằng một ly Vợt “Xỉu”. Vẫn là Bạc Xỉu quen thuộc nhưng pha trên nền cà phê vợt, hương vị đậm đà hơn, vừa nhấp đã thấy sự cân bằng: ngọt béo không lấn át, vẫn giữ sự tinh tế của cà phê.
Trong khi đó, hai người bạn của tôi thì chọn Trà Atiso Củ Năng Lá Dứa và Trà Lài Chôm Dứa, kết hợp từ các nguyên liệu địa phương, mang hương vị nhẹ nhàng, dễ chịu.
__
Chi phí tham khảo: 185.000 đồng
Giữa giao lộ Châu Văn Liêm - Nguyễn Trãi, nơi được xem là “trái tim” của cộng đồng người Hoa, Tiệm Mì Đông Hỷ có không gian được cải tạo nhiều nhưng vẫn giữ cấu trúc xưa, gợi nhớ đến nếp sống Chợ Lớn một thời.
Tôi bắt đầu bằng bát Mì Kim Bảo (Đùi gà xì dầu). Trên bề mặt, phần đùi gà được chiên vàng giòn nhưng vẫn giữ được độ mềm bên trong. Khi ăn kèm sợi mì tươi và quả trứng ngâm xì dầu, vị mặn, ngọt, béo, thơm hòa quyện lại, tạo nên sự cân bằng cho món ăn.
Tiếp đến là Mì Hồng Phúc (Xá xíu thủy tinh). Với người Hoa, xá xíu là món gắn bó từ tiệc tùng đến lễ Tết, tượng trưng cho sự may mắn và sum vầy. Nhưng ở Đông Hỷ, xá xíu lại có thêm một lớp caramel trong suốt, óng ánh như “thủy tinh”, bên ngoài cháy cạnh thơm lừng, bên trong mềm ngọt. Cắn một miếng, tôi thấy vị thịt quen thuộc, nhưng cũng có chút lạ miệng vì lớp caramel.
Cuối cùng, tôi thử Mì Đông Hỷ - món mì nước duy nhất của quán. Phần nước lèo được nấu suốt 12 giờ, kết hợp với các nguyên liệu như gà mái dầu, gạch tôm, xương heo, chân gà, thêm chút mía, gừng, hành baro. Húp một thìa nước, tôi cảm nhận được vị ngọt thanh nhưng vẫn đậm đà, béo mà không ngấy. Phần topping khi ăn cùng khá vừa vặn.
__
Chi phí tham khảo: 243.000 đồng
Giữa trưa, tôi tìm về chợ Phùng Hưng - khu chợ đã tồn tại gần trăm năm, như một mảnh ghép không thể thiếu trong đời sống cộng đồng gốc Hoa ở TP.HCM. Chỉ vừa bước chân vào, tôi đã bị cuốn vào nhịp sống rộn ràng khi tiếng rao hàng bằng cả tiếng Việt lẫn tiếng Hoa vang vọng, mùi gia vị từ những hàng ăn thơm nức.
Đi sâu vào những hẻm nhỏ, tôi chợt mỉm cười khi nghe những câu chào thân thương: “Vô đây nghỉ chân nè con”, “Hôm nay ăn mặc đẹp quá ha”. Sự chân tình mộc mạc ấy khiến không gian chợ vốn đông đúc bỗng trở nên gần gũi, ấm áp.
Thay vì sà vào các hàng ăn như mọi khi, chúng tôi quyết định leo lên những dãy chung cư cũ bao quanh chợ. Tường vôi phủ màu thời gian, lối cầu thang lấp loáng ánh nắng, từng khu nhà với các mảng vàng, trắng, xanh biển đan xen. Đây cũng là màu sắc đặc trưng nhiều người sẽ mường tượng khi nhắc đến Chợ Lớn.
Quan sát khu chợ từ trên cao đem đến một cảm giác khác lạ. Tránh xa những âm thanh huyên náo, tôi tập trung nhìn vào từng sạp hàng nhiều màu sắc, mái tóc điểm bạc của cô bán hàng, dáng người vội vã của khách mua đang lộ ra giữa khoảng hở của những chiếc ô che mưa che nắng ố màu.
Rời khu chợ đông đúc, tôi thong thả đi bộ chừng 5 phút để tìm chút ngọt ngào xoa dịu cái nắng buổi trưa. Nằm trên con đường Nguyễn Trãi, Koo Kui Desserts hiện ra như một ngôi nhà nông cổ miền Đông Bắc Trung Quốc.
Ngay từ cánh cửa gỗ, hai câu đối khắc bằng tiếng Hoa khiến tôi cực kỳ ấn tượng: “Thế giới này có chút đắng” - “Hãy để tôi cho bạn một chút ngọt”.
Tôi gọi ngay món Mâm Cửu Phúc - khay chè với 9 loại đủ sắc màu. Mỗi chén mang một hương vị khác nhau, nhưng khi đặt cạnh nhau lại giống như lời chúc phúc trọn vẹn gửi đến người thưởng thức. Tiếp đến là Tuyết Giáp Sữa Tươi - món chè vốn là quà tẩm bổ quý ngày xưa, thường được con cháu dâng biếu ông bà cha mẹ. Múc một muỗng, tôi cảm nhận được vị ngọt thanh dịu dàng.
Đến Tiên Thảo Khoai Dẻo, tôi bỗng nhớ bà ngoại. Những buổi chiều, bà ngồi nắn từng viên bột khoai lang vàng tím, đôi bàn tay dính đầy bột nhưng nụ cười lúc nào cũng hiền hậu. Cái dẻo dai, bùi bùi hôm nay dường như cũng gói ghém cả ký ức ấy.
Ngoài chè, quán còn phục vụ những món quen mà lạ như mì Dương Xuân, cá viên cà ri hay hoành thánh sốt cay. Tất cả đều được biến tấu khéo léo thành món khô, hợp khẩu vị người Việt mà vẫn giữ nguyên tinh thần của bản gốc.
__
Chi phí tham khảo: 471.000 đồng
Trong ký ức của tôi, hội quán luôn là nơi thiêng liêng nhất của cộng đồng người Hoa bởi nơi đây gói ghém cả niềm tin, sự gắn kết và nỗi nhớ. Với người Tiều, Hội quán Nghĩa An chính là trái tim ấy. Cái tên “Nghĩa An” mang nghĩa tưởng nhớ về nguồn cội, về chốn đi xa mà lòng vẫn hướng về.
Bên ngoài miếu, điều mà tôi luôn ngước nhìn và ấn tượng chính là cặp rồng chầu bằng sứ trên mái ngói - hình ảnh “lưỡng long tranh châu” mà thuở bé bà nội hay kể, vừa linh thiêng vừa gần gũi. Miếu có kiến trúc tổng thể hình chữ “khẩu”, những bức phù điêu, mảng chạm trổ dày đặc câu chuyện cổ, như thể từng mảng tường đang thì thầm chuyện xưa
Tôi chậm bước vào chính điện, nơi thờ Quan Công - vị thần mà người Hoa luôn kính trọng vì trung, hiếu, tiết, nghĩa. Gương mặt ngài đỏ sậm, râu dài, dáng uy nghi. Hai bên là Quan Bình, Châu Xương, còn bên trái, bên phải là Thiên Hậu Thánh Mẫu và Tài Bạch Tinh Quân. Những hoành phi, câu đối cổ kính phủ bóng trăm năm, ca ngợi tấm gương của Quan Đế, khiến không gian càng thêm trang nghiêm.
Có một nghi thức mà tôi rất nhớ từ thuở nhỏ: chui dưới bụng ngựa Xích Thố, rồi rung chuông treo nơi gian thờ. Người lớn bảo, làm vậy để gột bỏ điều xui, cầu thêm bình an. Đến giờ, mỗi lần nhìn thấy chú ngựa gắn liền với Quan Công, ký ức ấy lại ùa về.
Cứ mỗi dịp Trung thu, tôi lại tìm về phố lồng đèn Hải Thượng Lãn Ông. Những chiếc đèn ông sao, cá chép, thỏ ngọc treo ken dày trên cao.
Tuổi thơ của tôi gắn với những mùa Trung thu đầu những năm 2000. Tôi còn nhớ rõ cảm giác háo hức khi được ba mẹ dẫn ra phố, tay nắm chặt một chiếc lồng đèn nhựa chạy pin, có hình công chúa, vừa đi vừa nghe tiếng nhạc điện tử phát ra lặp đi lặp lại. Vậy mà, thỉnh thoảng tôi vẫn xin bằng được một chiếc đèn giấy kiếng truyền thống, để tối về thắp nến, ngắm ánh sáng lung linh lay động trong gió.
Đi giữa dòng người hôm nay, tôi nghe tiếng các cô chú tiểu thương cười nói. Tiếng rao vang lên, hòa cùng tiếng trẻ con ríu rít, tạo thành âm thanh đặc trưng của khu phố.
Trong không khí mát mẻ, tôi tìm đến Lâm Gia. Quán không lớn, chỉ vỏn vẹn tầng trệt và tầng lầu, gợi cho tôi cảm giác như đang trở về căn nhà ấm cúng ngày nhỏ, nơi cả gia đình quây quần bên mâm cơm. Không xô bồ, chẳng ồn ào, chỉ có mùi thức ăn thơm phức cùng tiếng trò chuyện khe khẽ của khách quen.
Đầu bếp của quán là người gốc Hoa, đã nhiều năm gắn bó với nghề, nên hương vị ở đây mang đậm hơi thở ẩm thực Quảng Đông - tinh tế, khéo léo và ẩn chứa những câu chuyện văn hóa phía sau từng món.
Tôi được giới thiệu Lẩu Uyên Ương. Đây là một nồi lẩu đặc biệt có 2 ngăn: một bên là lẩu Trường Thọ, một bên là lẩu Xuyên Tiêu. Người xưa quan niệm, “người dài thêm một tấc thì thọ thêm trăm ngày”, vì thế từ món mì Trường Thọ đã phát triển thành lẩu Trường Thọ bổ dưỡng. Khi kết hợp cùng lẩu cay nồng, tê dại của Tứ Xuyên, cả hai tưởng chừng đối lập nhưng lại bổ trợ, cân bằng cho nhau.
Cơm chiên Lâm Gia cũng là một trải nghiệm thú vị. Thay vì thêm rau trực tiếp, đầu bếp dùng cải bó xôi xay thành nước để hạ hỏa và nhuộm cho hạt cơm một màu xanh dịu mắt. Rồi đến thịt bọc trứng lòng đào, chân gà tiềm thuốc bắc, giò heo tóc tiên, sườn hầm đông trùng hạ thảo đều là những món ăn gia đình được biến tấu trở nên tinh tế, đẹp mắt.
Ngồi giữa không gian ấy, tôi bỗng thấy như được sống lại ký ức tuổi thơ: thấy lại dáng bà nội chậm rãi múc bát canh thuốc bắc, thấy cả nhà quây quần bên bàn gỗ cũ, tiếng cười giòn hòa lẫn trong hương thơm nồng của những món ăn quen thuộc.
__
Chi phí tham khảo: 500.000 đồng
