Xây dựng trường đại học, cao đẳng, học viện không khói thuốc lá
Theo điều tra tình hình sử dụng thuốc lá năm 2023, Việt Nam là một trong 15 nước có số người hút thuốc cao nhất trên thế giới. Tỷ lệ hút thuốc lá ở nam giới từ 15 tuổi trở lên là 38,9%. Hút thuốc lá là nguyên nhân của nhiều bệnh nguy hiểm như ung thư phổi, nhồi máu cơ tim, xơ vữa động mạch và các bệnh về hô hấp.
Ngoài những tác hại đối với sức khỏe, sử dụng thuốc lá còn gây những tổn thất lớn về kinh tế cho mỗi gia đình và toàn xã hội. Riêng đối với ngành giáo dục thì ngoài những tác hại chung, sử dụng thuốc lá còn ảnh hưởng xấu đến môi trường giáo dục và sức khỏe các thế hệ tương lai.

Ảnh: Một tiểu phẩm sân khấu khóa công phu của sinh viên Trường Cao đẳng An ninh nhân dân I tại Cuộc thi tìm hiểu, sáng kiến về phòng chống tác hại của thuốc lá.
Nhằm bảo vệ các thế hệ hiện nay và tương lai khỏi các hậu quả về sức khỏe, xã hội, môi trường của việc hút thuốc và hút thuốc thụ động, ngày 11/11/2004 Việt Nam đã phê chuẩn Công ước Khung về kiểm soát thuốc lá với cam kết sẽ thi hành các biện pháp hữu hiệu nhằm bảo vệ mọi người khỏi việc phơi nhiễm với khói thuốc lá tại nơi làm việc trong nhà, các phương tiện giao thông công cộng. Ngày 18/6/2012, Quốc hội đã thông qua Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá (PCTH của thuốc lá). Luật PCTH của thuốc lá quy định cấm hút thuốc hoàn toàn tại các khu vực trong nhà của các trường đại học, cao đẳng, học viện.
Để giúp các trường triển khai tốt các quy định của Luật PCTH của thuốc lá, căn cứ vào Luật PCTH của thuốc lá và dựa trên kinh nghiệm xây dựng trường học không khói thuốc của Chương trình PCTH của thuốc lá tại các tỉnh, thành phố trong thời gian qua, Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá biên soạn tài liệu “Hướng dẫn xây dựng trường đại học, cao đẳng, học viện không khói thuốc lá”.
Nội dung tài liệu gồm các thông tin chủ yếu về tác hại của hút sử dụng thuốc lá, các bước xây dựng trường đại học, cao đẳng, học viện không khói thuốc. Đối tượng sử dụng tài liệu gồm cán bộ, giáo viên, cán bộ chủ chốt tham gia công tác PCTH của thuốc lá, cán bộ Đoàn của các trường đại học, cao đẳng, học viện.
Theo Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá, việc xây dựng trường đại học, cao đẳng, học viện không khói thuốc nhằm đảm bảo quyền của những người không hút thuốc được hít thở bầu không khí trong lành không khói thuốc, góp phần bảo vệ sức khỏe của cán bộ, giáo viên, học sinh, giúp nâng cao chất lượng dạy và học.
Việc xây dựng trường học không khói thuốc giúp sinh viên có khả năng tự bảo vệ sức khỏe của chính mình, góp phần hình thành những hành vi tích cực, có lợi cho sức khỏe bản thân, nhà trường và xã hội. Những hành vi tích cực đó sẽ góp phần giảm tỷ lệ hút thuốc lá, uống rượu, sử dụng ma túy... trong nhà trường và cộng đồng. Góp phần xây dựng nếp sống văn minh, lịch sự trong trường học; tạo môi trường hỗ trợ tích cực những người hút thuốc giảm số lượng điếu hút và tăng thêm quyết tâm bỏ thuốc. Đồng thời hạn chế được các nguy cơ cháy nổ từ việc hút thuốc, tàn thuốc,... giảm chi phí vệ sinh môi trường.
Để xây dựng trường học không khói thuốc, các trường phải thành lập Ban Chỉ đạo; khảo sát tình hình sử dụng thuốc lá và thực trạng hoạt động PCTH thuốc lá trước khi triển khai hoạt động. Tổ chức lễ phát động hưởng ứng xây dựng trường đại học, cao đẳng, học viện không khói thuốc lá để phổ biến các kiến thức chung về tác hại của hút thuốc và hút thuốc thụ động tới giáo viên, sinh viên cũng như lợi ích của việc xây dựng trường học không thuốc lá.
Phổ biến Luật phòng chống tác hại của thuốc lá, nhấn mạnh các quy định về thực hiện môi trường không khói thuốc lá trong trường học, các hành vi bị nghiêm cấm trong Luật, quyền, trách nhiệm của lãnh đạo nhà trường trong PCTH thuốc lá.
Tổ chức các hoạt động truyền thông như các buổi giao lưu, diễn đàn về tác hại thuốc lá, nói chuyện chuyên đề, sinh hoạt ngoại khóa, thi tìm hiểu về tác hại của việc sử dụng thuốc lá. Giám sát, đánh giá các hoạt động xây dựng trường học không khói thuốc lá là hoạt động nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả các biện pháp can thiệp.
Trong thời gian qua, nhiều trường học đã thực hiện tốt công tác tuyên truyền cũng như tổ chức các hoạt động truyền thông về phòng chống tác hại của thuốc lá. Điển hình là Học viện An ninh nhân dân đã tổ chức Hội thi tìm hiểu, sáng kiến về phòng chống tác hại của thuốc lá, thu hút đông đảo sinh viên tham gia. Cuộc thi đã đem lại hiệu quả tích cực, nâng cao nhận thức của sinh viên trong công tác phòng chống tác hại của thuốc lá.
Để nâng cao hiệu quả phòng chống tác hại thuốc lá rất cần sự vào cuộc tích cực của các nhà trường trong việc nâng cao công tác tuyên truyền bằng những buổi giao lưu, hoạt động ngoại khóa, các cuộc thi sân khấu hóa. Đây là những hành động thiết thực để ngăn ngừa đoàn viên thanh niên sa vào khói thuốc, đặc biệt là thuốc lá điện tử.