Vững chãi lòng dân nơi biên giới (kỳ 3)

Kỳ 3: Mạnh kinh tế, vững quốc phòng

Gắn phát triển kinh tế, xã hội với củng cố quốc phòng, an ninh đã giúp vùng biên giới của tỉnh ngày càng mạnh về kinh tế, vững về quốc phòng, đồng bào các dân tộc có cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Phát huy tiềm năng, lợi thế

Những ngày cuối tháng 10, nhiều vùng trồng cà phê ở các xã biên giới trở nên nhộn nhịp khi những hạt cà phê chuyển màu đỏ rực, báo hiệu mùa thu hoạch đại trà. Tại xã Đăk Long, người trồng cà phê tất bật chăm cây, kiểm tra quả để chuẩn bị thu hoạch trong những ngày tới.

Đưa chúng tôi đến thăm gia đình anh A Trung - một trong những hộ làm kinh tế giỏi của thôn, ông A Chả - Trưởng thôn Pêng Blong chia sẻ: Nhiều người dân trong thôn không chọn con đường “ly hương”, mà bền bỉ bám đất, lập nghiệp với cây cà phê - loại cây trồng chủ lực của quê hương để làm giàu. Đến nay toàn thôn có gần 20% hộ có đời sống kinh tế khá giả.

Lãnh đạo Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 78, Binh đoàn 15 thường xuyên quan tâm, thăm hỏi đời sống của công nhân. Ảnh: MINH HIỀN

Ở tuổi 45, anh A Trung đã có cơ ngơi bề thế. Nhà cửa khang trang, rẫy cà phê và cây ăn quả xanh tốt cùng các loại nông cụ, máy móc phục vụ sản xuất, vận chuyển nông sản. Anh A Trung chia sẻ niềm vui: Sau khi đi tham quan, học hỏi tích lũy kinh nghiệm trong và ngoài tỉnh, năm 2019, tôi mạnh dạn cải tạo rẫy để trồng cà phê theo mô hình đa thân, thả ngọn và tích hợp kỹ thuật mới.

Thế nên, 2ha cà phê của gia đình cho năng suất cao. Năm 2024, gia đình tôi thu nhập gần 1 tỷ đồng. Có vốn, tôi tiếp tục đầu tư trồng thêm 2ha cà phê và 800 cây mắc ca. Những kinh nghiệm có được, tôi không ngại chia sẻ để giúp người trong thôn cũng khấm khá như mình.

"Nền tảng vững chắc nhất để bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới đến từ sức mạnh nội sinh: Sự tin tưởng, ý thức trách nhiệm và đồng lòng của mỗi người dân. Từ sức mạnh ấy, thế trận lòng dân được xây dựng và vun đắp, biến mỗi ngôi nhà, mỗi người dân ở vùng biên cương Quảng Ngãi thành một chiến lũy vững chắc. Hiện nay, Quảng Ngãi là địa phương duy nhất của cả nước có đường biên giới đất liền tiếp giáp với hai nước bạn Lào và Campuchia, cùng điểm nhấn là ngã ba Đông Dương - nơi có cặp cửa khẩu quốc tế Bờ Y (Việt Nam) và Phu Cưa (Lào). Đây là tuyến giao thông quan trọng bậc nhất trong vùng tam giác phát triển, cũng là vị trí chiến lược cả về kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại của tỉnh”.

Thượng tá TRẦN THẾ PHAN - Chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh

Tận dụng tối ưu mặt nước trên lòng hồ thủy điện Sê San 4, người dân tại xã biên giới Ia Tơi đã phát triển mô hình nuôi cá, với diện tích trên 10 ha. Đồng chí Thao Hồng Sơn - Bí thư Đảng ủy xã Ia Tơi cho biết: Chỉ tính từ đầu năm 2025 đến nay, sản lượng khai thác thủy sản tự nhiên đạt trên 60 tấn, sản lượng nuôi trồng đạt trên 220 tấn.

Không những vậy, phát huy nguồn lợi thủy sản từ lòng hồ, người dân khu vực này bắt đầu phát triển du lịch cộng đồng, mở quán ăn, cung cấp dịch vụ tham quan lòng hồ Thủy điện Sê San 4, thác Mơ và ẩm thực vùng sông nước cho du khách.
Với khung cảnh bình yên, non nước hữu tình cùng với vẻ đẹp mộc mạc, văn hóa bản địa của cư dân địa phương sinh sống quanh vùng lòng hồ Sê San tạo dấu ấn đặc trưng giữa núi rừng Tây nguyên. Nhiều sản phẩm như cá cơm khô, bánh tráng cá cơm, mắm cá cơm, khô cá lóc... đã trở thành đặc sản được du khách ưa chuộng.

Người dân xã Ia Tơi nuôi trồng thủy sản ở lòng hồ Thủy điện Sê San 4. Ảnh: ĐỨC THÀNH

Phát huy lợi thế đất đai rộng rãi và khí hậu phù hợp với các loại cây công nghiệp, cây ăn quả, các xã biên giới đang chuyển đổi mạnh mẽ mô hình sản xuất nông nghiệp; hình thành các vùng sản xuất hàng hóa quy mô lớn, gắn liền với mục tiêu phát triển nông nghiệp bền vững. Đồng chí Xiêng Thanh Phú - Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Sa Loong cho biết: Xã có quỹ đất sản xuất nông nghiệp tương đối lớn, đất đai, khí hậu thổ nhưỡng phù hợp phát triển cây nông nghiệp giá trị kinh tế cao, như cao su, cà phê, cây ăn trái, mắc ca...

Hiện toàn xã có gần 7.500ha cao su, cà phê và cây ăn quả. Đây là lợi thế để địa phương hình thành vùng sản xuất hàng hóa tập trung gắn với ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi số nông nghiệp, phát triển nông nghiệp hữu cơ - sinh thái - xanh. Quan trọng hơn là người dân đã bắt đầu thay đổi tư duy sản xuất, chuyển từ trồng xen, nhỏ lẻ sang canh tác quy mô, liên kết chuỗi, nâng cao năng suất và giá trị sản phẩm. Nhờ đó, thu nhập của người dân đã tăng đáng kể, hiện thu nhập bình quân đầu người đạt gần 63 triệu đồng/năm.

“Bà đỡ” nơi biên cương

Đi dọc cung đường qua các xã biên giới của tỉnh như Mô Rai, Ia Đal, Ia Tơi, Rờ Kơi hay Đăk Plô... chúng tôi bị thu hút bởi những khu dân cư yên bình được bao bọc bởi cao su bạt ngàn, thẳng tắp. Đến thăm khu dân cư của Đội sản xuất số 7, Đoàn Kinh tế - Quốc phòng (KT-QP) 78 thuộc Binh đoàn 15, nhiều người khá bất ngờ với diện mạo nơi đây. Nhà cửa kiên cố, đầy đủ tiện nghi, đường sạch, điện sáng, trường học, trạm y tế khang trang, vườn nhà xanh mát.

Đón chúng tôi trong căn nhà còn thơm mùi vôi mới, chị Vy Thị Biên (27 tuổi), công nhân ở Đội sản xuất số 7 hào hứng khoe: Nhờ nguồn hỗ trợ 60 triệu đồng của đơn vị theo chương trình xóa nhà tạm nhà dột nát, mà gia đình tôi có được nhà mới. Niềm vui ấy như được nhân đôi khi 6ha cao su tiểu điền phát triển xanh tốt - quả ngọt sau 15 năm gắn bó với mảnh đất ở vùng biên này.

Còn với gia đình anh A Táo (29 tuổi), thành quả 8 năm gắn bó với Đoàn KT-QP 78 không chỉ là cuộc sống ổn định, kinh tế khấm khá mà còn là tình đất, tình người. “Từ cây trồng này, công nhân từ khắp mọi miền Tổ quốc quần tụ về đây để giúp nhau lao động sản xuất, xây dựng “làng cao su” ấm no, góp sức gìn giữ biên cương vững bền”, anh A Táo thổ lộ.

Cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Cửa khẩu Quốc tế Bờ Y (xã Bờ Y) thường xuyên bám địa bàn, hỗ trợ người dân ổn định đời sống. Ảnh: ĐỨC THÀNH

Ngoài mức thu nhập bình quân hơn 10 triệu đồng/người/tháng, nhiều công nhân ở đây còn được hướng dẫn kỹ thuật cải tạo, chuyển đổi đất hoang hóa, nương rẫy sang trồng cao su tiểu điền. Đặc biệt hơn, đã có hơn 1.300 công nhân, trong đó có gần 1.000 người dân tộc thiểu số cũng hiện thực hóa ước mơ an cư lạc nghiệp nhờ “bà đỡ” là Đoàn KT-QP 78.

Đại tá Nguyễn Trường Vinh - Đoàn trưởng Đoàn KT-QP 78, Binh đoàn 15 chia sẻ: Phương châm của đơn vị là “Phát triển, mở rộng sản xuất đến đâu, thu hút lao động và đầu tư cơ sở hạ tầng, khu dân cư đến đó”. Vì vậy, không chỉ tập trung sản xuất kinh doanh, đơn vị còn là điểm tựa an sinh xã hội tại vùng biên.

Tại xã Mô Rai, trong năm 2024 và 6 tháng đầu năm 2025, đơn vị đã đầu tư gần 5 tỷ đồng để xây dựng hạ tầng thiết yếu, xóa nhà tạm, nhà dột nát và tổ chức khám chữa bệnh miễn phí cho gần 5.000 lượt người.

Gắn kết tình quân - dân

Ở dải đất biên cương, nhiều người dân vẫn giữ thói quen sản xuất tự cung, tự cấp, chưa mạnh dạn chuyển đổi cây trồng, vật nuôi nên đời sống còn nhiều khó khăn. Cán bộ, chiến sĩ (CB, CS) các đồn biên phòng đã đồng hành, cầm tay chỉ việc, hướng dẫn người dân làm kinh tế. Có đòn bẩy từ các chương trình hỗ trợ bò giống, hỗ trợ trồng lúa nước 2 vụ, phát triển cây dược liệu... người dân dọc tuyến biên giới mạnh dạn phát triển kinh tế, vươn lên thoát nghèo bền vững.

Gia đình anh A Thá, ở thôn Pêng Lang, xã Đăk Plô đã quen với hình ảnh CB, CS Đồn Biên phòng Đăk Blô đến thăm nhà. Anh A Thá khoe cặp heo giống được đơn vị hỗ trợ vừa sinh được 6 con. “Nhờ CB, CS biên phòng hướng dẫn mà tôi biết cách chăn nuôi. Từ đầu năm đến giờ, đã xuất bán được 2 lứa heo, thu về 13 triệu đồng”, anh A Thá chia sẻ.

Em A Xử (12 tuổi) được cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Đăk Blô đón về doanh trại chăm sóc, dạy dỗ suốt 6 năm qua. Ảnh: ĐỨC THÀNH

Trong 10 năm qua (2015 - 2025), Bộ đội Biên phòng cũng đã vận động và hỗ trợ xây dựng gần 150 căn nhà, tổng trị giá hơn 8 tỷ đồng cho các hộ nghèo, hộ khó khăn. Tổ chức các “Gian hàng 0 đồng” từ sản phẩm tăng gia sản xuất hay khám, chữa bệnh miễn phí cho người dân vùng biên giới.
Với phương châm “Đồn là nhà, biên giới là quê hương, đồng bào các dân tộc anh em là ruột thịt”, chương trình “Con nuôi đồn biên phòng” đã chắp cánh biết bao ước mơ cho học sinh nghèo. Như em A Xử, bước sang tuổi 12, em đã được CB, CS Đồn Biên phòng Đăk Blô đón về ở tại đồn được 6 năm.

“Sống giữa lòng dân, chúng tôi không chỉ giúp dân mà còn lắng nghe và hiểu dân. Việc đỡ đầu, nuôi dưỡng học sinh nghèo không chỉ giúp các em có tương lai tươi sáng hơn mà còn thắt chặt tình đoàn kết quân - dân, góp phần ổn định an ninh trật tự tại vùng biên giới”, Trung tá Hồ Văn Hạ - Chính trị viên Đồn Biên phòng Đăk Blô chia sẻ.

T.THUẬN - M.HIỀN - M.HOA - H.TIẾN - Đ.THÀNH

Kỳ cuối: Động lực phát triển vùng biên