Vị thế văn hóa trong thời đại mới

Ngày Văn hóa Việt Nam phải thật sự hướng về nhân dân, trở thành không gian lan tỏa các giá trị tốt đẹp.

Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, văn hóa là sức mạnh mềm, nguồn lực nội sinh thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, khoa học-công nghệ và du lịch bền vững. Việc xác định một ngày mang ý nghĩa biểu tượng để tôn vinh văn hóa dân tộc là chủ trương phù hợp yêu cầu của thời đại, thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với văn hóa trong chiến lược phát triển đất nước.

Ngày 24/11/1946 là ngày diễn ra Hội nghị Văn hóa toàn quốc lần thứ nhất, đặt nền móng cho tư tưởng văn hóa cách mạng Việt Nam. Hội nghị quy tụ đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ trong buổi đầu kiến thiết đất nước, khẳng định vai trò dẫn dắt của văn hóa đối với sự nghiệp độc lập dân tộc. Báo Cứu Quốc, số 416 ra ngày 25/11/1946 đăng bài phát biểu của Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong đó Người mong muốn nền văn hóa mới của nước nhà lấy hạnh phúc của đồng bào, của dân tộc làm cơ sở.

Cũng giai đoạn này, Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ quan điểm “Văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi”. Gần 80 năm trôi qua, tư tưởng ấy vẫn giữ nguyên giá trị nhất là trong thời kỳ hội nhập quốc tế và chuyển đổi số. Vì vậy, nếu được chọn, ngày 24/11 sẽ là dịp để toàn xã hội nhìn lại hành trình phát triển văn hóa dân tộc, khơi dậy niềm tự hào, ý thức gìn giữ và phát huy bản sắc Việt Nam trong bối cảnh mới.

Tuy nhiên, việc xác lập Ngày Văn hóa Việt Nam cần được xem xét toàn diện trong tổng thể chính sách văn hóa hiện hành nhằm bảo đảm tính thống nhất và hiệu quả tổ chức. Hiện nay, nước ta đã có nhiều ngày kỷ niệm gắn với các lĩnh vực chuyên ngành như Ngày Sân khấu Việt Nam (12/8 âm lịch), Ngày Điện ảnh Việt Nam (15/3), Ngày Âm nhạc Việt Nam (3/9)… Đặc biệt, Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam (23/11) được xác định từ năm 2005 là dịp tôn vinh những giá trị truyền thống và công tác bảo tồn di sản.

Việc lấy ngày 24/11 làm Ngày Văn hóa Việt Nam sẽ mang ý nghĩa tổng hợp, thể hiện vai trò của văn hóa trong toàn bộ đời sống xã hội. Ngày này cũng kết nối, bổ sung cho Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam, hình thành chuỗi hoạt động tôn vinh, phát huy các giá trị tinh thần dân tộc theo hướng vừa kế thừa vừa đổi mới. Cùng với đó, Ngày Văn hóa Việt Nam cần gắn kết với các ngày lễ và sự kiện lớn trong năm, hình thành mạch hoạt động xuyên suốt, có chủ đề bao trùm, tạo không khí phấn khởi và đời sống tinh thần phong phú cho nhân dân.

Việc xây dựng nội dung của Ngày Văn hóa Việt Nam cần được đặt trong tổng thể Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035. Trọng tâm giai đoạn 1 (2025-2030) thực hiện 9 nhóm mục tiêu cụ thể và 10 nội dung thành phần, hướng tới nâng cao đời sống tinh thần, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong phát triển văn hóa và xây dựng con người Việt Nam thời kỳ mới có nhân cách, bản lĩnh, chuẩn mực đạo đức, hệ giá trị và bản sắc riêng.

Vấn đề đặt ra là Ngày Văn hóa Việt Nam phải thật sự hướng về nhân dân, trở thành không gian lan tỏa các giá trị tốt đẹp, trở thành động lực nuôi dưỡng giá trị nhân văn, bồi đắp đạo đức và tinh thần dân tộc. Qua đó, Ngày Văn hóa Việt Nam sẽ là nguồn cảm hứng, khơi dậy tinh thần sáng tạo, bản lĩnh và khát vọng vươn lên của con người Việt Nam trong thời đại mới. Văn hóa sẽ thật sự “soi đường” khi được thể hiện bằng những hành động cụ thể, từng bước thấm sâu trong hành vi, giao tiếp, ứng xử, hình thành lối sống lành mạnh trong xã hội.

NGỌC LIÊN