Trường đại học 'lay lắt'

ĐH Hùng Vương (TP.HCM) năm nay giữ kỷ lục điểm sàn chạm đáy 12/30 điểm đối với 17/19 ngành đào tạo. Tìm hiểu cho thấy điểm chuẩn năm 2024 của trường là 15/30 điểm đối với tất cả các ngành đào tạo theo phương thức xét kết quả thi tốt nghiệp và 18 điểm đối theo phương thức xét học bạ.

Không tuyển được sinh viên

Tại đề án tuyển sinh đại học năm nay, trường này thông tin năm 2024, ngành Kinh tế quốc tế xét tuyển 30 chỉ tiêu và có 10 thí sinh nhập học; ngành Quản trị kinh doanh xét tuyển 200 chỉ tiêu có 65 thí sinh nhập học; ngành Tài chính ngân hàng tuyển sinh 200 chỉ tiêu, có 47 thí sinh nhập học; ngành Thương mại điện tử xét 100 chỉ tiêu, có 15 thí sinh nhập học; ngành Công nghệ tài chính tuyển 50 chỉ tiêu, có 9 thí sinh nhập học…

Có thể thấy, năm trước, 19 ngành đào tạo của ĐH Hùng Vương đều không tuyển đủ chỉ tiêu. Trong đó, nhiều ngành hot nhưng tuyển được rất thấp, như Công nghệ thông tin chỉ tuyển được 5/30 chỉ tiêu.

ĐH Lương Thế Vinh (Nam Định cũ) trong năm 2024 tuyển sinh 10 ngành, nhưng có tới 7 ngành số thí sinh nhập học dưới 10 em.

Đại học Hùng Vương TP.HCM.

Cụ thể, Ngôn ngữ Anh có 3/300 thí sinh nhập học (đạt chỉ tiêu tuyển sinh 1%); Công nghệ kỹ thuật điện tử tuyển sinh được 5/133 chỉ tiêu (đạt gần 4%), Kỹ thuật công trình giao thông tuyển sinh được 4/143 chỉ tiêu; Công nghệ thông tin tuyển được 8/151 chỉ tiêu; Tài chính ngân hàng là 5/125 chỉ tiêu; Kế toán 9/124 chỉ tiêu và Quản trị kinh doanh 8/130.

Năm 2023, những ngành này đều tuyển được dưới 10 thí sinh.

Ngành Bác sĩ Y học cổ truyền tuyển sinh được nhiều nhất của ĐH Lương Thế Vinh năm 2024 với 52/470 chỉ tiêu (đạt trên 10%); ngành Thú y tuyển được 21/225 thí sinh và Kỹ thuật xây dựng tuyển được 10/225 chỉ tiêu.

ĐH Công nghiệp Việt Trì cũng trong tình trạng tương tự. Đến thời điểm hiện tại, phóng viên chỉ tìm được thông tin thông báo tuyển sinh đại học năm 2025 của nhà trường, không tiếp cận được đề án tuyển sinh.

Dựa trên đề án tuyển sinh đại học năm 2024 của trường này, năm 2023, trường tuyển được 307/1.710 chỉ tiêu (đạt gần 18% chỉ tiêu tuyển sinh). Trong đó, nhiều ngành tỷ lệ thí sinh nhập học đạt rất thấp.

Ví dụ, ngành Ngôn ngữ Anh có 3/80 thí sinh nhập học, ngành Công nghệ thực phẩm có 4/100 thí sinh nhập học, ngành Công nghệ môi trường và Công nghệ hóa học có 2/60 thí sinh nhập học.

Năm 2022, tình trạng tương tự diễn ra khi tuyển sinh chỉ đạt 287/1.930 chỉ tiêu, thậm chí có ngành chỉ tuyển được một thí sinh như Công nghệ kỹ thuật môi trường.

Khó khăn trong tuyển sinh bắt buộc một số trường đại học phải dừng tuyển sinh. Ví dụ, trong hai năm 2023, 2024, ĐH Kinh Bắc (Bắc Ninh) đã dừng tuyển sinh 8 ngành gồm: Kiến trúc, Thiết kế đồ họa, Thiết kế nội thất, Thiết kế thời trang, Quản lý xây dựng, Quản lý nhà nước, Tài chính ngân hàng, Công nghệ kỹ thuật điện tử - viễn thông.

Từ các quyết định công nhận thí sinh trúng tuyển đại học từ năm 2020 đến năm 2023 mà ĐH Kinh Bắc đã đăng tải trên trang web, có thể thấy hầu như nhà trường không tuyển sinh được chỉ tiêu đại học chính quy nào của 8 ngành đã ngừng tuyển sinh này.

Mở toang "đầu vào", nới lỏng "đầu ra"

PGS.TS Đỗ Văn Dũng, nguyên Hiệu trưởng ĐH Sư phạm Kỹ thuật TPHCM, nhận định bài toán chất lượng đào tạo của mỗi trường đại học phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, nhưng quan trọng nhất là chất lượng đầu vào.

Thế nhưng, trong bối cảnh hiện nay, nguồn thu của các trường đại học tăng cao vì trường đại học ngoài công lập và trường đại học công lập tự chủ tài chính chủ yếu dựa vào học phí. Việc tuyển sinh đủ chỉ tiêu đầu vào, đồng nghĩa với chấp nhận tiêu chí đầu vào thấp, tỷ lệ cạnh tranh không cao.

PGS Đỗ Văn Dũng cho hay việc đảm bảo chất lượng đầu ra của đại học không chỉ dừng lại ở việc siết chặt tiêu chuẩn đánh giá mà cần một hệ thống toàn diện, tích hợp các yếu tố từ quản lý, chương trình đào tạo đến hợp tác doanh nghiệp.

Ông đề xuất xây dựng và áp dụng hệ thống kiểm định chất lượng quốc tế thay vì chỉ dựa vào tiêu chuẩn quốc gia, tập trung vào các tiêu chí cốt lõi.

Theo ông Dũng, hiện nay, một số trường đại học vừa “mở toang” đầu vào, vừa “nới lỏng” đầu ra. Bởi lẽ, nếu tiêu chuẩn đầu ra khắt khe, tỷ lệ sinh viên thôi học sẽ tăng lên. Điều này dẫn đến một số trường không đảm bảo được nguồn thu.

“Hệ lụy là cơ sở đào tạo không có được sự tín nhiệm từ các nhà tuyển dụng vì cho rằng chất lượng đào tạo không đảm bảo. Cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp không tin vào bằng cấp, bảng điểm của người học. Điểm số đẹp, nhưng người học không nắm bắt được kiến thức chuyên môn, kỹ năng làm việc và gặp khó khăn trong tìm kiếm việc làm”, PGS Đỗ Văn Dũng nhìn nhận.

Ông Dũng cho rằng, vấn đề bất cập hiện nay là mâu thuẫn giữa chất lượng đào tạo và nguồn thu học phí. Nếu “siết” đầu vào, một số trường đại học sẽ không thể tuyển sinh, không có nguồn thu và khó vận hành.

Nghiêm Huê / Tiền Phong