Tin đồn tìm thấy đá quý tiền tỷ và đề xuất thật

Tin đồn xuất hiện viên đá quý được một người dân tìm thấy tại khu vực núi đá thuộc thôn Chính Quân (xã Liễu Đô, huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái) và bán với giá 5 tỷ đồng, hàng trăm người dân đã đổ về khu vực này tìm kiếm nhiều ngày qua.

Hàng trăm người dân đổ xô đi tìm đá quý tại huyện Lục Yên, Yên Bái. Ảnh DT

Trao đổi với PV trước thông tin trên, Giáo sư, Tiến sĩ khoa học Phan Trường Thị - Viện trưởng Viện Đá quý - Vàng và trang sức vàng nhìn nhận, tin đồn trên cũng có cơ sở.

Theo GS Phan Trường Thị, dọc theo thung lũng sông Hồng (từ biên giới Việt Trung cho đến TP Việt Trì, Phú Thọ) có nhiều loại trầm tích tương đối cổ chứa những hòn ruby có kích thước và chất lượng khác nhau.

Thường thường các trầm tích đó nằm dưới những ngọn đồi. Tuy nhiên, khi lộ ra các suối, các chỗ hoang vu thì người ta sẽ tìm kiếm.

"Cũng tại huyện Lục Yên, vùng tập kết bãi sông Hồng, trước kia Nhà nước từng tìm được một viên đá quý 2,3kg, giá lúc bấy giờ tôi định giá 10 triệu USD (hơn 2 nghìn tỷ đồng). Hiện nay viên đá này được giữ trong Kho bạc nhà nước", Viện trưởng Viện Đá quý - Vàng và trang sức vàng thông tin.

Ngoài ra, hiện nay trong tủ kính của những nhà sưu tập đá quý tại Hà Nội và TP.HCM, đôi khi có những viên ruby to bằng nắm tay. Chúng có giá trị khoảng 200-300 nghìn USD (5-7 tỷ đồng).

Vì vậy, tin đồn việc người dân tìm thấy viên đá quý tại khu vực huyện Lục Yên có giá trị lớn, không chỉ bằng đầu ngón tay, thậm chí là bằng nắm tay là điều hoàn toàn có cơ sở. Vậy thì phải xử lý như thế nào để tránh cảnh tượng đổ nhau lên rừng tìm đá quý như mấy ngày vừa qua?

Theo vị chuyên gia, nên khuyến khích các nhà đầu tư lớn hoặc là các công ty tư nhân có đủ vốn thuê những chuyên gia địa chất có trình độ, tiến hành thăm dò từng ô một tại thung lũng sông Hồng. Nếu thành công, có thể tạo thành một nguồn tài nguyên lớn cho đất nước.

Các cơ quan quản lý cũng cần có cơ chế bảo vệ để nếu người ta khai thác được thì người ta đưa về công ty. Khi công ty bán đi được tiền thì nhà nước cũng được một khoản thuế.

"Các trầm tích này tìm rất dễ vì đây là loại trầm tích nhôi trên bề mặt chứ không phải chìm sâu, khoan sâu dưới lòng đất. Nó nằm trong các hang, nằm dọc theo con sông, dòng chảy", vị chuyên gia đá quý nhận định.

Vị chuyên gia cho rằng, từ trước đến nay, theo ghi nhận, người dân đã nhặt được đá quý nhiều lần nhưng cất đi và chờ thương nhân Thái Lan sang mua. Hoặc các thương nhân Việt Nam bí mật mua rồi lại tuồn sang Thái Lan bán. Nếu vẫn có tình trạng này, nguồn tài nguyên của đất nước sẽ bị thất thoát.

Cũng theo GS Phan Trường Thị: "Hiện nay, nếu muốn tìm tài liệu về đất Việt thì trong lưu trữ của Tổng cục địa chất hoặc tài liệu của Tổng Công ty Đá quý (đã giải tỏa), trong đó có một báo cáo về tài nguyên đá quý dọc sông Hồng, từ 20-30 năm trước, chúng tôi đã vẽ những vùng, những ô có khả năng chứa đá quý".

Trả lời báo chí trước sự việc, ông Bùi Văn Thịnh, Chủ tịch UBND huyện Lục Yên xác nhận trên địa bàn có xảy ra tình trạng này.

Theo ông Thịnh, có thời điểm, số lượng người kéo lên núi ở xã Liễu Đô lên đến 1000 người, trong số đó có cả những cán bộ, công chức hiếu kỳ đến xem.

Khu vực người dân đào đá quý ở trên đỉnh núi, để vào đến đây phải mất khoảng 2 tiếng di chuyển bằng phương tiện xe máy.

Những người lên núi chủ yếu đi người không hoặc mang theo một chiếc thuổng ngắn khoảng 50 phân, không có máy móc, gặp chỗ nào đào bới chỗ đó.

Tuy nhiên, thông tin với báo chí, ông Hoàng Công Lệnh, Bí thư Đảng ủy xã Liễu Đô (huyện Lục Yên) cho hay, sự việc người dân đi đào đá quý đã diễn ra tại địa phận của xã được khoảng 1 tuần nay.

"Đúng là người dân có tìm được đá xanh quý nhưng rất ít. Thông tin viên đá quý bán được giá vài tỷ là không chính xác. Chắc chắn không bao giờ có cái giá đó cả" - ông Lệnh khẳng định.

Vị Chủ tịch UBND xã Liễu Đô nói thêm: "Vào những năm 1993-1994 trước đây, tại khu vực này cũng đã có người đến để đào bới và tìm kiếm đá quý, nhưng chỉ lác đác vài trường hợp, không hiểu sao đến nay lại có nhiều người tới đây để tìm kiếm đá quý như vậy.

Tôi khẳng định là việc đào bới, khai thác đá quý của nhiều người dân như vậy là trái phép và vi phạm quy định pháp luật, việc này chính quyền xã cũng đã báo cáo UBND huyện Lục Yên và huyện cũng đã có chỉ đạo".

Hoàng Trang