Thị trường trái phiếu là kênh huy động vốn hiệu quả của ngân sách Nhà nước

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho rằng trong bối cảnh mới, Đảng và Nhà nước đang đặt ra mục tiêu tăng trưởng GDP từ 10% trở lên cho năm 2026 và các năm tiếp theo. (Ảnh: HNX)

Ngày 6/11/2025, Sở GDCK Hà Nội (HNX) phối hợp với Vụ Các định chế tài chính, Bộ Tài chính, Kho bạc Nhà nước, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước tổ chức “Hội nghị Tổng kết hoạt động thị trường trái phiếu năm 2025” nhằm đánh giá kết quả đạt được trong năm 2025 và định hướng phát triển năm 2026.

Quy mô thị trường trái phiếu đạt khoảng 3,83 triệu tỷ đồng

Tại Hội nghị, bà Phạm Thị Thanh Tâm, Phó Vụ trưởng Vụ Các định chế tài chính, Bộ Tài chính, cho biết năm 2025, trong bối cảnh kinh tế thế giới và trong nước diễn biến phức tạp, nhưng thị trường trái phiếu vẫn duy trì được sự ổn định và tăng trưởng tích cực.

Tổng mức vốn huy động qua thị trường trái phiếu năm 2025 đạt hơn 730 nghìn tỷ đồng, tương đương khoảng 27% tổng vốn đầu tư toàn xã hội; Quy mô thị trường đến cuối tháng 10/2025 đạt khoảng 3,83 triệu tỷ đồng, tương đương 33,3% GDP năm 2024. Phát hành trái phiếu Chính phủ đã và đang trở thành kênh huy động vốn chủ đạo của Chính phủ, đóng góp 70% nhu cầu huy động vốn của ngân sách Trung ương và tương đương 80% tổng huy động vốn trong nước của Chính phủ trong giai đoạn 2021 - 2025. Năm 2025, kỳ hạn phát hành bình quân trái phiếu Chính phủ đạt 9,84 năm, đạt mục tiêu Quốc hội đề ra; Chi phí huy động vốn bình quân ở mức hợp lý, góp phần tái cơ cấu nợ công theo hướng an toàn, bền vững.

Đối với thị trường trái phiếu doanh nghiệp, khung pháp lý được hoàn thiện và công tác quản lý, giám sát, thông tin tuyên truyền, cảnh báo rủi ro cho nhà đầu tư tiếp tục được chú trọng. Bộ Tài chính đã chủ động báo cáo các cấp có thẩm quyền về hoạt động của thị trường, trong đó kiến nghị các giải pháp về chính sách và điều hành.

Theo đó, thị trường năm 2025 có sự tăng trưởng tích cực so với năm 2024 cả về số lượng doanh nghiệp phát hành và giá trị huy động vốn với tổng giá trị huy động ước khoảng 441,7 nghìn tỷ đồng. Để đáp ứng yêu cầu huy động vốn cho đầu tư phát triển nền kinh tế, Bộ Tài chính đang tích cực phối hợp với các bộ, ngành xây dựng, hoàn thiện Đề án thí điểm phát hành trái phiếu Chính phủ xanh để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trước khi triển khai thực hiện trong năm 2026.

Hội nghị Tổng kết hoạt động thị trường trái phiếu năm 2025. (Ảnh: HNX)

Đấu thầu trái phiếu Chính phủ tiếp tục là kênh huy động vốn hiệu quả

Đánh giá về hoạt động phát hành trái phiếu Chính phủ năm 2025, Kho bạc Nhà nước cho biết trong năm 2025, thị trường tài chính-tiền tệ trên thế giới và trong nước diễn biến theo xu hướng ít thuận lợi cho công tác phát hành trái phiếu Chính phủ. Trong bối cảnh đó, Kho bạc Nhà nước bám sát tình hình thị trường, căn cứ nhu cầu vốn ngân sách Trung ương từng thời điểm, chủ động điều hành khối lượng, lãi suất phù hợp, đã tổ chức thành công 43/52 phiên đấu thầu trái phiếu Chính phủ tại HNX.

Tổng khối lượng trái phiếu Chính phủ phát hành (đến hết tháng 10/2025) là 283.429 tỷ đồng, đạt 57% kế hoạch cả năm 2025 với kỳ hạn phát hành bình quân đạt 9,84 năm, lãi suất huy động bình quân đạt 3,07%/năm. Do thu ngân sách Trung ương (đến 29/10/2025) đạt 100% dự toán, tiến độ giải ngân vốn đầu tư công 9 tháng đạt 51% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, nên khối lượng huy động vốn 283.429 tỷ đồng nêu trên đáp ứng đủ nhu cầu vốn của ngân sách Trung ương, phù hợp với tiến độ giải ngân và khả năng hấp thụ của thị trường. Bên cạnh đó, Kho bạc Nhà nước cũng đáp ứng được các mục tiêu đã đề ra trong Nghị quyết số 07/NQ-TW ngày 18/11/2016 của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 23/2021/QH15 ngày 28/7/2021 của Quốc hội là danh mục trái phiếu Chính phủ an toàn, bền vững; Kỳ hạn phát hành bình quân phù hợp với mục tiêu 9-11 năm.

Hàng loạt dự án đầu tư công lớn sẽ được triển khai trong giai đoạn 2026-2030 để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số của Chính phủ, nhu cầu vốn cả trong và ngoài nước tăng so với giai đoạn trước, do đó năm 2026, Kho bạc Nhà nước tiếp tục đa dạng hóa nguồn vốn vay, phương thức vay; Chủ động điều hành kế hoạch huy động vốn theo kế hoạch được giao; Đa dạng kỳ hạn phát hành, đa dạng sản phẩm trái phiếu Chính phủ để thu hút nhà đầu tư, tăng khả năng huy động vốn; Điều hành lãi suất phát hành theo sát thị trường và phù hợp với định hướng điều hành chính sách tiền tệ, nghiên cứu cơ chế khuyến khích sự tham gia đầu tư của các quỹ bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ và các ngân hàng thương mại để hỗ trợ công tác huy động vốn.

Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã có đánh giá về tình hình hoạt động của thị trường trái phiếu doanh nghiệp, theo đó tỷ lệ dư nợ trái phiếu doanh nghiệp /GDP năm 2025 là 10,2%. Tổng lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành trong 9 tháng là gần 462,7 nghìn tỷ đồng, tăng gần 44% so với cùng kỳ năm 2024, trong đó có 10 đợt phát hành trái phiếu ra công chúng trị giá gần 21 nghìn tỷ đồng, chiếm 15,8% tổng giá trị phát hành và 386 đợt phát hành riêng lẻ trị giá 441,7 nghìn tỷ đồng, chiếm 84,2%. Lũy kế 9 tháng, ngân hàng là nhóm ngành phát hành nhiều nhất chiếm 70%, bất động sản đứng thứ hai chiếm khoảng 22% tổng giá trị phát hành.

Về tình hình đăng ký giao dịch trên hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại HNX trong 9 tháng, HNX đã tiếp nhận và đưa vào giao dịch 361 mã trái phiếu đăng ký giao dịch của 85 doanh nghiệp với giá trị đăng ký giao dịch đạt 393.052,7 tỷ đồng.

Trong 9 tháng, có 841 mã trái phiếu đã thực hiện thanh toán gốc, lãi, tổng số tiền lãi và gốc thanh toán đạt gần 27,9 nghìn tỷ đồng. Định hướng năm 2026, phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ ổn định, an toàn, công khai, minh bạch, từng bước trở thành kênh huy động vốn trung, dài hạn; Triển khai đồng bộ các giải pháp về hoàn thiện chính sách đồng thời tăng cường quản lý giám sát thị trường trái phiếu doanh nghiệp, nâng cao chất lượng hàng hóa, cải thiện chất lượng của các tổ chức cung cấp dịch vụ.

Tổng lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành trong 9 tháng là gần 462,7 nghìn tỷ đồng, tăng gần 44% so với cùng kỳ năm 2024. (Ảnh: HNX)

Nâng cao vai trò huy động vốn để phục vụ cho đầu tư phát triển

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi đã có phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, cho rằng trong bối cảnh mới, Đảng và Nhà nước đang đặt ra mục tiêu tăng trưởng GDP từ 10% trở lên cho năm 2026 và các năm tiếp theo. Do đó, yêu cầu đặt ra với thị trường trái phiếu bao gồm cả trái phiếu Chính phủ và trái phiếu doanh nghiệp là rất lớn, trở thành kênh huy động và phân bổ vốn trung, dài chủ yếu, quan trọng cho tăng trưởng kinh tế.

Chính vì vậy, Thứ trưởng yêu cầu các cơ quan quản lý, tổ chức liên quan tiếp tục hoàn thiện khung khổ pháp lý, cải tiến quy trình và kỹ thuật phát hành; Chủ động điều hành công tác phát hành trái phiếu Chính phủ phù hợp với nhu cầu huy động vốn của ngân sách Nhà nước và nhu cầu thị trường, gắn với công tác quản lý ngân quỹ.

Cùng với đó, cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Ngân hàng Nhà nước trong điều hành chính sách tiền tệ để huy động vốn cho ngân sách nhà nước hiệu quả. Tiếp tục đa dạng hóa các sản phẩm trên thị trường, triển khai phát hành trái phiếu Chính phủ xanh để huy động vốn cho các dự án đầu tư công xanh, phục vụ tăng trưởng xanh, bền vững. Tiếp tục thực hiện các giải pháp phát triển nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư tổ chức có tiềm lực tài chính như các quỹ đầu tư, các doanh nghiệp bảo hiểm, quỹ hưu trí, ngân hàng thương mại.

Với thị trường trái phiếu doanh nghiệp, tiếp tục hoàn thiện pháp lý đồng thời tăng cường tuyên truyền, đào tạo nhà đầu tư, trong đó chú trọng các giải pháp để phát triển nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp giúp thị trường ngày càng ổn định, chuyên nghiệp và hiệu quả hơn.

Phát biểu đáp từ tại hội nghị, Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước Nguyễn Hoàng Dương lĩnh hội các ý kiến chỉ đạo của Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi. Cùng với các chỉ đạo của Lãnh đạo Bộ và các ý kiến thảo luận tại hội nghị, cơ quan quản lý, các đơn vị liên quan, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sẽ tổng hợp và hoàn thiện để xây dựng các giải pháp hiệu quả để thị trường trái phiếu Chính phủ, trái phiếu doanh nghiệp có bước phát triển mạnh mẽ hơn, đáp ứng yêu cầu huy động vốn lớn trong thời gian tới./.

Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước Nguyễn Hoàng Dương. (Ảnh: HNX)

(Vietnam+)