Ủy ban nhân dân huyện Phú Thiện (tỉnh Gia Lai) vừa tổ chức bàn giao Khu di tích lịch sử-văn hóa cấp quốc gia Plei Ơi, Lễ cầu mưa Yang Pơtao Apui và các nhiệm vụ bảo tồn văn hóa phi vật thể, các phát hiện văn hóa phi vật thể trên địa bàn huyện.
Lễ cầu mưa Yang Pơtao Apui là hiện tượng văn hóa xã hội đặc sắc của cộng đồng người Jrai ở Plei Ơi, xã Ayun Hạ, huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai. Nghi lễ này tập hợp nhiều biểu tượng văn hóa độc đáo giúp chúng ta hiểu rõ hơn về thế giới tâm linh của cư dân bản địa.
Vua Lửa (Gia Lai) là những vị vua có sức mạnh siêu nhiên, có thể hô phong hoán vũ, cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu nhờ chiếc gươm thần kỳ lạ mà vua nắm giữ.
Giữa cái nắng như đổ lửa những ngày tháng 3, hai phụ tá đời Vua Lửa thứ 14 làm lễ cúng Cầu mưa Yang Pơtao Apui với điệu múa cổ xưa trên đỉnh 'núi thần Chư Tao Yang' (thuộc địa phận xã Ayun Hạ, huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai).
Chuyện về các Pơtao Apui (Vua Lửa) sở hữu gươm thần có quyền năng hô mưa gọi gió không chỉ là huyền thoại mà gắn với dòng chảy văn hóa, lịch sử của người Jrai ở thung lũng Ayun Hạ (huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai) suốt nhiều thế kỷ qua.
UBND tỉnh Gia Lai vừa phối hợp với Viện Hàn lâm Khoa học xã hội (KHXH) Việt Nam tổ chức hội thảo khoa học 'Vua Lửa - Huyền thoại và hiện thực', giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị di tích lịch sử Plei Ơi, tại huyện Phú Thiện.
Ngày 28/3 tại huyện Phú Thiện, UBND tỉnh Gia Lai phối hợp với Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội tổ chức Hội thảo Khoa học về di tích lịch sử Quốc gia Plei Ơi với chủ đề 'Vua lửa Huyền thoại và hiện thực giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị di tích Plei Ơi'
Pơtao Apui hay Vua Lửa là một hiện tượng tín ngưỡng độc đáo ở Tây Nguyên và Đông Nam Á. Năm 1993, làng Vua Lửa (Plei Ơi, xã Ayun Hạ, huyện Phú Thiện) được Bộ Văn hóa-Thông tin (nay là Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch) công nhận là di tích cấp quốc gia. Tuy nhiên, đến nay, không nhiều người biết về di sản lịch sử-văn hóa này.
Nghệ nhân Ưu tú Rơ Ô Bhung (buôn Gum Gốp, xã Ia Rmok, huyện Krông Pa, tỉnh Gia Lai) kể rằng: Xưa kia, cư dân Jrai vùng hạ lưu sông Ba thường mời các Vua Lửa (Pơtao Apui) ở thung lũng Ayun Hạ đến làm lễ cầu mưa. Hình ảnh các Vua Lửa cùng không khí hội hè trong nghi lễ nông nghiệp quan trọng bậc nhất của người Jrai vẫn còn in đậm trong trí nhớ của vị già làng đã đi qua 85 mùa rẫy này.
Những bức ảnh về Vua Lửa thứ 14 Siu Luynh của nhà nghiên cứu Nguyễn Tấn Đắc và Nghệ sĩ nhiếp ảnh (NSNA) Trần Phong có nhiều giá trị về nghệ thuật và tư liệu. Có thể nói, đây là những bức ảnh đẹp nhất chứa đựng nhiều thông tin bổ ích về chân dung, hoạt động của một vị Vua Lửa lúc sinh thời. Cùng với hiện vật, những bức ảnh giúp tái hiện bức tranh buôn làng dân tộc Jrai xưa với những nhân vật đầy sắc màu cổ tích, huyền thoại.