Nghĩa đẳng lập của nghỉ ngơi, ngơi ngớt, ngột ngạt

Trong chuyên mục Cà kê chuyện chữ nghĩa số trước, chúng tôi đã nêu ra 2 từ ghép bị Từ điển từ láy tiếng Việt nhận lầm là từ láy: bộp chộp, bủn rủn. Trong bài này, chúng tôi tiếp tục phân tích nghĩa đẳng lập của 3 từ: nghỉ ngơi, ngơi ngớt, ngột ngạt. (Phần để trong ngoặc kép sau số mục là nguyên văn của Từ điển từ láy tiếng Việt - Viện Ngôn ngữ - Hoàng Văn Hành chủ biên; phần xuống dòng là trao đổi của chúng tôi):

Đến Huế, thưởng trà Hoàng mai ngày Tết

Trong không khí những ngày Tết cổ truyền của dân tộc, một tách trà Hoàng mai như một lời thì thầm kể về câu chuyện một loài hoa đặc trưng của vùng đất cố đô. Với hương vị độc đáo, hòa quyện với tiết trời mùa Xuân êm dịu, sẽ mang đến cho du khách những trải nghiệm đầy thi vị.

Hưng Yên: Nỗ lực bảo tồn và phát huy giá trị độc đáo của làn điệu trống quân

Niềm tự hào của người dân 'xứ nhãn' - hát trống quân là lối hát ví von, đối đáp giao duyên phổ biến ở vùng Đồng bằng sông Hồng.

Nhiều sản phẩm khởi nghiệp gắn với du lịch Huế

Trong số 13 ý tưởng dự án khởi nghiệp xuất sắc nhất được tỉnh Thừa Thiên Huế vinh danh trong buổi lễ diễn ra ngày hôm thứ Tư (13-11), các sản phẩm và dịch vụ nhằm giúp khách du lịch có những trải nghiệm đặc trưng tại cố đô chiếm đa số.

Nói phải củ cải cũng nghe

'Quảng Nam hay cãi, Quảng Ngãi hay co, Bình Định hay lo, Thừa Thiên ních hết', câu cửa miệng từ ngày xửa ngày xưa nhận xét về tính cách của con người bốn tỉnh nêu trên có thật sự chính xác? Không bàn đến.

Mời bạn chén nước sông Hương

Vào hạ, khi những vườn cây trái của những làng quê hai bên sông Hương đang độ đơm hoa kết trái tỏa hương, cũng là thời điểm dòng sông Hương trong xanh thơm mát nhất. Tôi đón bạn hiền và chén nước sông Hương ở Hiên trà Nhị Độ Mai, làm bạn nhớ hoài.

'Chung đỉnh' là gì?

Độc giả Đoàn Ngọc Phách hỏi: 'Hồi nhỏ tôi có nghe một bài ca dao khá dài, đến nay chỉ còn nhớ lõm bõm, nhưng riêng hai câu sau đây thì vẫn còn nhớ như in: 'Đói no có thiếp, có chàng/ Còn hơn chung đỉnh giàu sang một mình'. Gần 50 năm qua tôi vẫn không hiểu 'chung đỉnh' trong câu ca dao nghĩa là gì. Có người giải thích 'đỉnh' trong 'chung đỉnh' có nghĩa là cái nóc nhà, 'chung đỉnh' là cùng chung một nóc nhà, mái nhà. Nhưng tôi thắc mắc tại sao cùng ở một nhà mà lại 'giàu sang một mình'? Vậy xin chuyên mục 'Cà kê chuyện chữ nghĩa' giúp tôi tìm lại nội dung cả bài ca dao và giải nghĩa từ 'chung đỉnh' có nghĩa là gì. Xin trân trọng cảm ơn'.

'Lung tung' và 'Linh tinh'

Trong tiếng Việt 'lung tung' và 'linh tinh' là hai từ được xếp vào loại từ láy, trong đó các yếu tố cấu tạo từ đều không có khả năng độc lập trong hành chức. Tuy nhiên, có lẽ ít người biết rằng, đây đều là những từ Việt gốc Hán.

Tranh truyện Hàng Trống - nét tinh hoa văn hóa của vùng đất Kinh Kỳ

Triển lãm 'Tranh truyện Hàng Trống' đang diễn ra tại Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam thu hút sự quan tâm của đông đảo công chúng và những người yêu nghệ thuật truyền thống.

'Lạ lẫm' tranh truyện Hàng Trống

Lần đầu được đọc truyện Nôm kể bằng tranh truyện của nghệ nhân Hàng Trống, nhiều người không khỏi lạ lẫm và thích thú.

Tranh Hàng Trống kể chuyện

Lần đầu tiên, hơn 40 bức tranh thuộc 10 bộ truyện tranh dân gian Hàng Trống có tuổi đời 100 năm ra mắt công chúng tại Bảo tàng Phụ nữ. Họa sĩ phan Ngọc Khuê - người sở hữu bộ tranh này muốn chia sẻ với công chúng kho tàng tranh dân gian quý giá của ông cha để lại. 'Đáng tiếc, một dòng tranh mang đậm bản sắc của văn hóa dân tộc đang có nguy cơ mai một', ông nói.

Họa sĩ Phan Ngọc Khuê trao tặng bộ tranh truyện Hàng Trống hàng trăm năm tuổi cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

Từ đầu thế kỷ XVI, tranh truyện Chiêu Quân Cống Hồ đã được biết đến bằng 49 bài thơ nôm theo thể Đường luật, kể lại cuộc đời của Vương Chiêu Quân.

Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp qua những lời tự kể

LTS: Thoáng cái, nhà văn Nguyễn Huy Thiệp đã về miền cực lạc gần 3 năm. Đến với văn chương muộn nhưng bằng tài năng và nhiều trăn trở, suy tư, cùng nỗi cô đơn, Nguyễn Huy Thiệp đã cho ra đời nhiều tác phẩm không chỉ được độc giả yêu mến mà còn là đề tài cho các nhà nghiên cứu phân tích và ứng dụng những lý thuyết văn chương hiện đại.

Nghệ An: Hoa nhất chi mai 'độc, lạ' phục vụ chơi Tết Giáp Thìn

Thị trường hoa, cây cảnh dịp Tết năm nay tại nội thị TP Vinh khá sôi động, phong phú. Có nhiều dòng cây 'độc, lạ' sau khi qua những bàn tay của nhà vườn, trong đó có hoa nhất chi mai, được giới chơi hoa Tết ưu tiên lựa chọn.

Nhất chi mai Tả Phìn về Thủ đô 'đón Tết,' giá chục triệu đồng vẫn hút khách

Những cây nhất chi mai với nhiều dáng từ vùng Tả Phìn (Sapa, Lào Cai) đang được bày bán tại Hà Nội có giá hàng chục triệu đồng nhưng vẫn hút khách rước về chơi Tết.

Xuân về chợt nhớ rừng mơ

Tôi trở về thung lũng Tuyết Sơn khi mùa chớm đông sang, con đò tròng trành như dỗi hờn thương nhớ rồi lại lướt đi êm ả bên dòng suối trong veo. Làng quê đẹp và bình yên như một bức tranh.

Nhất chi mai dáng rồng bay giá hàng chục triệu vẫn đắt khách

Thời điểm giáp Tết Nguyên đán Giáp Thìn nhiều tuyến đường của Thủ đô Hà Nội bày bán các loại hoa, cây cảnh độc lạ. Đặc biệt những cây nhất chi mai phủ kín rêu được đưa từ Sa Pa về có giá hàng chục triệu vẫn đắt khách.

'Bàn hoàn' có phải là sự cố chính tả của 'Bàng hoàng'

Bàn hoàn và bàng hoàng là hai từ Việt gốc Hán mang hai nghĩa khác nhau, nhưng thường bị nhiều người (kể cả các nhà biên soạn từ điển và người cầm bút chuyên nghiệp) hiểu lầm, cho rằng, bàn hoàn là sự cố chính tả của bàng hoàng; hoặc bàng hoàng là cách viết thông dụng hơn của bàn hoàn. Một số người khác lại không hề biết rằng, trong tiếng Việt có một từ là bàn hoàn.

Nhà thơ Nguyễn Thị Mai: Cách tân phải đích thực là sự sáng tạo

Nếu chỉ gặp nhà thơ Nguyễn Thị Mai một lần, ấn tượng ban đầu của bất cứ ai sẽ là vẻ hoạt bát, năng động của chị. Nhưng nếu đã biết nhà thơ Nguyễn Thị Mai đủ lâu, ta sẽ cảm nhận ở chị một tâm hồn mong manh, dễ xúc động.

Quốc hiệu Việt Nam qua các thời kỳ lịch sử (Kỳ 21)

Trân trọng giới thiệu tiếp 'Quốc hiệu Việt Nam qua các thời kỳ lịch sử' của PGS TS Cao Văn Liên do Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia ấn hành.

Quả bóng Vàng Việt Nam 2022: Cứ theo đuổi ước mơ, rồi thành công sẽ đến!

Những người con bóng đá xứng đáng nhất của đất nước Việt Nam: Văn Ý, Huỳnh Như - và Văn Quyết đều đã giành các danh hiệu Quả bóng Vàng Việt Nam 2022 một cách đầy thuyết phục. Riêng Văn Quyết, người thắng Quả bóng Vàng đầu tiên khi đã... 29 tuổi và vừa thắng Quả bóng Vàng thứ 2 khi đã bước sang tuổi 31, anh chính là minh chứng cho thấy, cứ theo đuổi ước mơ, đi trọn vẹn chuyến hành trình của chính mình với khát khao ngập tràn, rồi thời gian sẽ trả lời: 'Bạn là người xứng đáng!'.

'DÂN DÃ' và 'DÃ DÂN'

Từ dân dã được Từ điển từ láy tiếng Việt thu thập và giải nghĩa như sau:

Văn hóa - Nghệ thuật Gốm Cây Mai phục chầu Đại Nội

TTH - Dòng gốm Cây Mai từ lâu được đánh giá cao về độ tỉ mỉ, tinh xảo qua bàn tay của người thợ làm gốm. Dù đã thất truyền từ lâu, những sản phẩm của dòng gốm này vẫn còn trong Đại Nội và các phủ ở Huế, thu hút được sự quan tâm của những người yêu thích.

Ngắm loại cây bị rêu phủ kín có giá nghìn đô

Mỗi cây nhất chi mai có giá từ 3-5 triệu đồng, thậm chí có những cây được rao bán hơn 20 triệu đồng nhưng vẫn hút khách mua tại thành phố Hà Tĩnh.

Nhất chi mai 'hút' khách mua dịp cận Tết

Gần Tết Nguyên đán Quý Mão 2023, trên đường Lạc Long Quân (quận Tây Hồ, Hà Nội) bày bán nhiều cây nhất chi mai được vận chuyển từ Sa Pa (Lào Cai) về, có cây được giao bán tới 30 triệu đồng vẫn 'hút' khách mua.

Hà Nội: Chiêm ngưỡng chi mai trắng, dáng lạ, chỉ cho thuê chứ không bán

Tại làng Nhật Tân, Hà Nội - nơi còn lưu giữ nghề trồng nhất chi mai, có những cây mai cổ thế đẹp, dáng lạ, nhà vườn chỉ cho thuê chứ không bán. Giá thuê của những gốc mai quý này có thể lên tới cả chục triệu vài ngày Tết.

Hối hả 'xuống tóc' cho loài hoa đang được săn đón

Những ngày này, các nhà vườn tại thành phố Vinh, Nghệ An đang hối hả 'xuống tóc' cho mai tứ quý để kịp Tết.

Khám phá truyện Nôm qua di cảo của học giả Pháp

Với tuyển tập truyện Nôm, Maurice Durand đã thêm một lần đóng góp vào việc tìm hiểu văn học truyền thống của Việt Nam.

Thị trường hàng hóa ổn định sau Tết Nguyên đán Nhâm Dần

Nhờ chủ động chuẩn bị nguồn hàng bảo đảm cung cầu ngay từ những tháng trước Tết Nguyên đán Nhâm Dần 2022 nên thị trường hàng hóa trong và sau Tết trên địa bàn tỉnh khá ổn định. Ngoài một số nhóm hàng như rau xanh, hoa tươi, thịt lợn, bia, nước ngọt có tăng giá do nhu cầu mua ngày sát Tết tăng đột biến thì những mặt hàng thiết yếu khác phục vụ tiêu dùng dịp Tết đều ổn định... Báo Nam Định điện tử, cơ quan của Đảng bộ Đảng Cộng sản Việt Nam, tiếng nói của Đảng bộ, chính quyền, và nhân dân Nam Định

Nhất chi mai khoe sắc đón xuân

Giữa bạt ngàn các loại hoa, cây cảnh được bày bán phục vụ người dân vui tết, đón xuân, Nhất chi mai vẫn tự tin khoe sắc, thu hút nhiều người tìm mua.

Nhất Chi Mai 9 gốc độc nhất ở Hà Nội, hoa nở trắng muốt trên thân gỗ lim 4m

Nhất Chi Mai – hay còn gọi là Nhị Độ Mai là loại hoa rất được ưa chuộng vào dịp Tết trong những năm gần đây dù có giá thành cao hơn các loại đào, quất thông thường. Năm nay thị trường xuất hiện những cây Nhất Chi Mai được tạo dáng cầu kì, kích thước lớn và giá trị lên tới 200- 300 triệu đồng.