Hơn một thế kỷ qua, kênh đào Panama vẫn là biểu tượng của sự kết nối toàn cầu, gắn liền với dòng chảy thương mại quốc tế. Tuy nhiên, công trình từng mang về gần 5 tỷ USD doanh thu mỗi năm này nay đang phải đối mặt với thách thức lớn, nguy cơ mất hàng nghìn chuyến tàu do biến đổi khí hậu và những vấn đề môi trường phức tạp.
Hơn 100 năm sau khi được xây dựng và 25 năm sau khi được Mỹ trả lại cho Panama, kênh đào Panama - tuyến đường thủy quan trọng, một 'kỳ quan' kỹ thuật nối liền Đại Tây Dương và Thái Bình Dương lại phải đối mặt với sự đe dọa mới từ một tổng thống Mỹ.
Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump vừa qua đã gây chấn động, khi đề xuất Mỹ nên lấy lại quyền kiểm soát kênh đào Panama. Tại sao ông lại đưa ra đề xuất kỳ lạ như vậy, và liệu điều đó có thực hiện được không?
Trước các tuyên bố của ông Donald Trump, giới chuyên gia đều cho rằng trừ khi xảy ra xung đột vũ trang, tổng thống đắc cử sẽ khó lòng giành được quyền kiểm soát Kênh đào Panama.
Trong hành trình hiện thực hóa giấc mơ hàng thế kỷ kết nối Đại Tây Dương và Thái Bình Dương, những người xây dựng kênh đào Panama nhanh chóng nhận ra rằng xây dựng con kênh qua một dải đất hẹp trông có vẻ dễ dàng trên bản đồ nhưng lại vô cùng khó khăn trong thực tế.
Trong những ngày gần đây, quan hệ Mỹ - Panama căng thẳng vì tranh cãi về phí qua kênh đào Panama, đến mức Tổng thống đắc cử Donald Trump đã cảnh báo đòi lại kênh đào này. Để biết Mỹ có liên quan tới kênh đào Panama thế nào, cần nhìn lại lịch sử xây dựng của con kênh đào này, một quá trình đã khiến 25.000 người bỏ mạng.
Kênh đào Panama nối Đại Tây Dương-Thái Bình Dương đã trải qua 110 năm 'tuổi đời' với những biến động lịch sử, thậm chí đổ máu, liên quan chính tuyến đường thủy này, cũng như chứng kiến sự đổi thay của thế giới.
Khi nhà ngoại giao người Pháp Ferdinand de Lesseps đề xuất kết nối Biển Đỏ và Biển Địa Trung Hải bằng cách xây dựng kênh đào Suez, ông đã đưa ra một ý tưởng rất rõ ràng: một tuyến đường vận chuyển ngắn hơn từ châu Á đến châu Âu và một nguồn doanh thu từ phí quá cảnh.
Kênh đào Panama đã được xây dựng trong 3 thập kỉ bằng mồ hôi công sức của rất nhiều người.
Ý tưởng dẫn nước biển vào sa mạc đã xuất hiện từ thế kỷ trước. Tuy nhiên việc làm này sẽ bị coi là điên rồ nếu thành hiện thực bởi sẽ dẫn đến một loạt các hiện tượng mà con người có thể gặp nguy hiểm.
Xung đột vũ trang toàn diện, châu Âu đối mặt khủng hoảng năng lượng, dầu mỏ trở thành đòn bẩy tác động đến các sự kiện chính trị, và cả những lời úp mở về khả năng sử dụng vũ khí hạt nhân… Không, đó không phải là những đường nét liên quan đến chiến dịch quân sự đặc biệt của nước Nga ở miền đông Ukraine hiện tại. Đó là câu chuyện về cuộc khủng hoảng năm 1956, tại kênh đào Suez.
Nằm ở Trung Mỹ, bờ biển Panama một bên giáp với Đại Tây Dương, bên kia giáp với Thái Bình Dương. Trước khi có con kênh đào, tàu thuyền từ Đại Tây Dương muốn sang Thái Bình Dương hoặc ngược lại sẽ phải đi vòng qua eo biển Drake và mũi Horn, đường dài 4.500km; nhưng nếu đi qua kênh đào, nó chỉ còn 77km. Tuy nhiên trong quá trình xây dựng, gần 28.000 người đã thiệt mạng.
Là nhà ngoại giao chuyên nghiệp nhưng tên tuổi của ông lại gắn liền với kênh Suez, con kênh đào được ví như động mạch của nền kinh tế thế giới.
Với gần 19.000 lượt tàu di chuyển qua mỗi năm, kênh đào Suez nắm giữ vị trí đặc biệt quan trọng đối với thương mại toàn cầu. Do đó, sự cố tắc nghẽn đầu tuần đã gây ra vấn đề lớn.
Một tàu vận tải container khổng lồ có chiều dài bằng 4 sân bóng đá đã mắc kẹt tại kênh đào Suez của Ai Cập, gây tắc nghẽn giao thông ở một trong những tuyến thương mại hàng hải nhộn nhịp nhất thế giới.
Kênh đào Suez ở Ai Cập, nơi mới xảy ra sự cố tàu container mắc kẹt, được xây dựng từ 150 năm trước và có bề dày lịch sử phát triển.