Sửa Luật Kinh doanh bảo hiểm: Xem xét không để doanh nghiệp bảo hiểm 'gài' người mua

Sáng 13-10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục cho ý kiến về dự thảo Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi). Theo tờ trình, dự luật lần này sửa 24 điều của luật hiện hành, hướng đến mục tiêu cắt giảm, đơn giản hóa điều kiện kinh doanh, tháo gỡ vướng mắc cho doanh nghiệp nhưng vẫn phải bảo vệ quyền lợi người tham gia bảo hiểm.

Giảm điều kiện kinh doanh, gỡ khó cho doanh nghiệp

So với luật hiện hành, dự thảo bỏ nhiều điều kiện, thủ tục được cho là không còn phù hợp. Cụ thể, bãi bỏ yêu cầu doanh nghiệp bảo hiểm nước ngoài phải có xác nhận của cơ quan quản lý nước sở tại về việc “không vi phạm quy định nghiêm trọng”; bỏ một số điều kiện trước khi chính thức hoạt động, cũng như một số tiêu chuẩn chung đối với người quản lý, người kiểm soát.

Dự thảo cũng bỏ quy định về điều kiện hoạt động đại lý bảo hiểm, cấp phép thành lập và hoạt động của doanh nghiệp môi giới, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ phụ trợ bảo hiểm. Thay việc “đăng ký” bằng “thông báo” nguyên tắc tách bạch nguồn vốn chủ sở hữu và nguồn phí bảo hiểm của doanh nghiệp phi nhân thọ, tái bảo hiểm. Đồng thời, lược bỏ quy định yêu cầu doanh nghiệp phải xin chấp thuận phương pháp tính phí bảo hiểm xe cơ giới.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Lê Tấn Cận giải trình trong phiên họp sáng nay. Ảnh: QUỐC HỘI

Ngoài ra, dự thảo cũng bỏ thủ tục chấp thuận nhân sự lãnh đạo như Chủ tịch hội đồng quản trị, tổng giám đốc, chuyên gia tính toán ngay sau khi cấp phép; mở rộng phạm vi hoạt động của đại lý bảo hiểm; kéo dài thời gian chuyển đổi chứng chỉ đại lý; cho phép chuyển tiếp với công ty thành viên của doanh nghiệp bảo hiểm.

Bên cạnh đó, dự thảo bổ sung quy định về nguyên tắc tổ chức, cá nhân góp vốn, thành lập, quản lý, kiểm soát doanh nghiệp trong lĩnh vực bảo hiểm; quy định rõ nguyên tắc đầu tư của doanh nghiệp môi giới bảo hiểm nhằm đảm bảo hoạt động đầu tư an toàn, hiệu quả.

“Hợp đồng bảo hiểm rất dày, người mua làm sao biết hết”

Cho ý kiến tại phiên họp, bà Nguyễn Thanh Hải, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu, cho rằng Luật Kinh doanh bảo hiểm hiện hành vẫn còn nhiều bất cập dẫn đến rủi ro cho cả người mua và doanh nghiệp bảo hiểm.

“Hợp đồng mẫu của doanh nghiệp bảo hiểm hiện rất dày, có nhiều điều khoản phức tạp. Câu hỏi đặt ra là liệu người ký hợp đồng có hiểu hết những điều khoản đó hay không, đặc biệt là các quy định về loại trừ trách nhiệm bảo hiểm.

Nhiều trường hợp người dân ký hợp đồng mà không được tư vấn kỹ, đến khi gặp rủi ro, việc chi trả rất khó khăn” – bà Hải nói.

Toàn cảnh phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng 13-10.

Theo bà Hải, cơ quan soạn thảo cần rà soát kỹ quy trình tư vấn, hướng dẫn của đại lý, quy định trách nhiệm giải thích hợp đồng để người dân nắm rõ quyền lợi, nghĩa vụ và rủi ro trước khi ký kết.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Nguyễn Phương Thủy đề nghị làm rõ việc chuyển đổi khái niệm “thanh tra chuyên ngành” sang “kiểm tra chuyên ngành” trong dự thảo.

Theo bà Thủy, “thanh tra” và “kiểm tra” khác nhau về phương thức tiến hành, thẩm quyền và hệ quả pháp lý. Vì vậy, việc thay đổi thuật ngữ không thể thực hiện một cách cơ học mà phải xác định rõ nguyên tắc, phạm vi và chủ thể thực hiện.

“Nếu không làm rõ, có thể dẫn đến khoảng trống trong công tác quản lý, giám sát hoạt động kinh doanh bảo hiểm” – bà Thủy nói.

Sẽ tăng cường giám sát, lắng nghe người dân

Giải trình về các ý kiến trên, Thứ trưởng Bộ Tài chính Lê Tấn Cẩn cho biết Bộ Tài chính và cơ quan giám sát bảo hiểm đã nhận thấy thực tế hợp đồng bảo hiểm rất dài, nhiều điều khoản khiến người dân khó hiểu.

“Chúng tôi đã quy định yêu cầu doanh nghiệp phải tư vấn minh bạch, ghi âm và lưu lại quá trình tư vấn. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng phải cung cấp tài liệu rút gọn, tóm tắt nội dung chính của hợp đồng để người mua dễ nắm bắt. Tuy nhiên, vẫn còn trường hợp thiếu minh bạch, dẫn đến khiếu nại, khiếu kiện. Với những vụ việc này, chúng tôi đều cử cán bộ xuống địa phương để kiểm tra” – ông Cẩn nói.

Theo Thứ trưởng, thời gian tới Bộ Tài chính sẽ tiếp tục tăng cường kiểm tra, giám sát và “lắng nghe người dân nhiều hơn”, nhằm ngăn chặn tình trạng doanh nghiệp lợi dụng quy định để trục lợi hoặc gây thiệt cho khách hàng.

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh thống nhất với việc sửa đổi một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm trong giai đoạn này, còn việc sửa đổi toàn diện sẽ được Chính phủ xem xét trình sau.

Ông đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát các nội dung dự thảo bảo đảm phù hợp với chủ trương, chính sách của Đảng; phối hợp với cơ quan thẩm tra để bổ sung, làm rõ cơ sở pháp lý, chính trị và thực tiễn. Đồng thời, cần đánh giá tác động toàn diện đến thủ tục đầu tư, kinh doanh, thủ tục hành chính.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số trong lĩnh vực bảo hiểm. “Các hợp đồng bảo hiểm hiện rất dài, phức tạp. Nếu được số hóa, người dân có thể tra cứu nhanh các điều khoản, hạn chế rủi ro hiểu sai nội dung hợp đồng. Đây là hướng cần nghiên cứu kỹ” – ông Thanh nói.

Ông cũng đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát, cắt giảm thủ tục hành chính không cần thiết, tạo thuận lợi cho cả doanh nghiệp lẫn người dân khi tham gia bảo hiểm.

VIẾT LONG - MINH TRÚC