Quốc hội tăng cường hiệu quả giám sát qua việc lấy phiếu tín nhiệm 48 chức danh

Trong hai ngày 24 và 25/10, Quốc hội sẽ tiến hành lấy phiếu tín nhiệm đối với những người giữ chức vụ do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn.

Chiều nay (24/10), sau khi thảo luận ở tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung các Luật có quy định liên quan đến quy hoạch, Quốc hội sẽ tiến hành các bước để lấy phiếu tín nhiệm đối với những người giữ chức vụ do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn.

Ủy viên UBTVQH, Trưởng Ban Công tác đại biểu Trần Văn Túy sẽ trình bày Tờ trình về dự kiến danh sách những người được lấy phiếu tín nhiệm.

Theo quy định tại điều 18, Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND, các chức danh do Quốc hội bầu và phê chuẩn được quy định sẽ được lấy phiếu tín nhiệm gồm: Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước; Chủ tịch Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội, Ủy viên UBTVQH, Chủ tịch Hội đồng dân tộc, Chủ nhiệm Ủy ban của Quốc hội; Thủ tướng, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ; Chánh án TANDTC, Viện trưởng VKSND tối cao, Tổng Kiểm toán nhà nước.

Như vậy, các chức danh do Quốc hội bầu và phê chuẩn có 50 người. Tuy nhiên, tại kỳ họp này sẽ chỉ lấy phiếu tín nhiệm đối với 48 người, bởi Chủ tịch nước và Bộ trưởng Bộ TT&TT được bổ nhiệm tại Kỳ họp này nên chưa đủ thời gian công tác 9 tháng trên cương vị mới, do đó sẽ chưa lấy phiếu tín nhiệm.

Quốc hội, Hội đồng Nhân dân thực hiện quyền giám sát

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nêu rõ, việc lấy phiếu tín nhiệm là nội dung giám sát đặc biệt quan trọng, thể hiện sự ghi nhận, đánh giá của Quốc hội đối với những nỗ lực, cố gắng và kết quả đạt được từ đầu nhiệm kỳ đến nay của những người được lấy phiếu tín nhiệm.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân: Việc lấy phiếu tín nhiệm là nội dung giám sát đặc biệt quan trọng của Quốc hội đối với những người được lấy phiếu tín nhiệm.

“Trên cơ sở lắng nghe ý kiến của cử tri, từ thực tiễn theo dõi, giám sát của mình, mỗi đại biểu Quốc hội sẽ thực hiện việc đánh giá với tinh thần trách nhiệm, bảo đảm dân chủ, khách quan, công tâm", Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh.

Theo chương trình kỳ họp, việc lấy phiếu tín nhiệm sẽ được tiến hành trước phiên chất vấn và trả lời chất vấn của Quốc hội.

Ông Trần Văn Túy, Trưởng ban Công tác đại biểu thuộc UBTVQH, Phó Trưởng ban Tổ chức Trung ương cho biết: Lấy phiếu tín nhiệm là việc Quốc hội, Hội đồng Nhân dân thực hiện quyền giám sát, đánh giá mức độ tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, Hội đồng Nhân dân bầu hoặc phê chuẩn để làm cơ sở cho việc đánh giá cán bộ.

Việc này nhằm tăng cường hiệu quả giám sát, bảo đảm Quốc hội, Hội đồng Nhân dân thực hiện tốt hơn trách nhiệm của cơ quan quyền lực Nhà nước, cơ quan đại biểu của nhân dân, thay mặt nhân dân giám sát người giữ chức vụ do Quốc hội, Hội đồng Nhân dân bầu hoặc phê chuẩn, qua đó nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của bộ máy Nhà nước.

Việc lấy phiếu tín nhiệm cũng sẽ giúp những người được lấy phiếu thấy được mức độ tín nhiệm của mình để có phương hướng khắc phục khuyết điểm, thiếu sót, từ đó tiếp tục phấn đấu, rèn luyện, phát huy tối đa năng lực và nhiệt huyết để cống hiến, nâng cao hiệu quả công việc.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã nói, đây là việc làm vừa động viên, vừa mang ý nghĩa cảnh tỉnh, nhắc nhở.

Bên cạnh đó, kết quả lấy phiếu tín nhiệm cũng là cơ sở quan trọng để cấp có thẩm quyền đánh giá cán bộ, thực hiện quy hoạch, bố trí, sử dụng cán bộ một cách hiệu quả, đúng người, đúng việc; khuyến khích những người tín nhiệm thấp tự nguyện từ chức; kịp thời đưa ra khỏi vị trí lãnh đạo những người không hoàn thành chức trách, nhiệm vụ mà không phải chờ đến hết nhiệm kỳ, hết tuổi công tác.

Ông Trần Văn Túy cũng cho biết, qua 2 lần lấy phiếu vào năm 2013 và 2014 cho thấy, việc lấy phiếu tín nhiệm phát huy tác dụng tốt, nâng cao trách nhiệm, hiệu quả hoạt động người lấy phiếu. Thực tế có những người ở kỳ trước phiếu tín nhiệm thấp thì kỳ sau đã cao hơn hẳn.

Bên cạnh đó, có sự chuyển biến rất rõ nét ở các ngành, các lĩnh vực đó. Tức là sau mỗi kỳ lấy phiếu tín nhiệm, họ đã soi lại mình, phát huy các kết quả đạt được, khắc phục các hạn chế, tồn tại và có biện pháp tổ chức thực hiện năng động, sáng tạo hơn để thực hiện nhiệm vụ được giao.

Ông Trần Văn Túy khẳng định việc này có ý nghĩa, tác dụng thực sự chứ không phải hình thức như nhiều người vẫn nói. Đối với các Ủy viên UBTVQH, cũng coi đây là cơ hội để soi lại mình và cũng rất chờ đón sự đánh giá của đại biểu Quốc hội.

Lấy phiếu tín nhiệm làm đội ngũ cán bộ trong sạch, vững mạnh hơn

Theo đại biểu Vũ Trọng Kim (Hải Dương), việc lấy phiếu tín nhiệm không phải quy trình đột xuất, mà đã được các đại biểu theo dõi, giám sát từ đầu nhiệm kỳ, khi Quốc hội bầu vào các vị trí.

ĐBQH Vũ Trọng Kim (Hải Dương)

Những người được Quốc hội đưa ra lấy phiếu tín nhiệm đã được các đại biểu nhận diện đầy đủ, thận trọng, đánh giá đa chiều, để đưa ra quyết định đúng sau khi bỏ phiếu. Theo đó, việc “chấm điểm” này dựa trên các yếu tố: Có hoàn thành nhiệm vụ không, quyền hạn có sử dụng đúng không; trách nhiệm phục vụ nhân dân như thế nào trong điều kiện chính phủ kiến tạo, liêm chính; lối sống, đạo đức, mức độ nhiệt tình của người đó trong công việc, có làm hết sức mình không hay sau khi nhận chức, được tặng hoa thì không làm việc hết mình, làm việc lấy lệ; kê khai tài sản, có điều gì bất thường không, mức sống có quá xa cách với người dân không?

Đặc biệt là việc liên quan tới thu nhập, tài sản. Thu nhập, tài sản có vượt quá mức xứng đáng được nhận không? Việc này nhân dân cũng theo dõi, do đó việc giải trình rất quan trọng, tạo điều kiện cho 48 người được lấy phiếu tín nhiệm có điều kiện trình bày.

Mặc dù bản kiểm điểm của những người lấy phiếu tín nhiệm đã được gửi tới các đại biểu, nhưng trong đó ít người nói tới vấn đề tài sản. Do vậy, nếu có chất vấn về tài sản thì phải trả lời. Trong thời gian tới, khi có Luật phòng chống tham nhũng mới sẽ giải quyết vấn đề này, nhưng việc nêu gương của những người lãnh đạo thì việc kê khai tài sản phải thực hiện trước. Việc kê khai tài sản rất quan trọng, nếu tài sản của người nào đó tăng lên gấp nhiều lần so với thu nhập thì đó là lợi dụng chức vụ, quyền hạn. Điều đó không ai chấp nhận.

Đại biểu Bùi Văn Cường, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Gia Lai cho rằng: Có thể nói chủ trương lấy phiếu tín nhiệm đối với chức danh do Quốc hội bầu và phê chuẩn là chủ trường rất đúng của Đảng và Nhà nước, trên cơ sở đó với trách nhiệm là đại biểu nhân dân, được nhân dân tín nhận bầu ra có chức năng giám sát chức danh các cơ quan nhà nước. Từ đó làm đội ngũ cán bộ ngày càng trong sạch hơn, vững mạnh hơn, thực hiện tốt nhiệm vụ được giao, đặc biệt là những lời hứa trước nhân dân, trước Quốc hội, cử tri sẽ được các đại biểu đánh giá.

Theo đại biểu Nguyễn Thanh Hồng (Bình Dương), hiệu quả của việc lấy phiếu tín nhiệm đó chính là khẳng định được uy tín và nỗ lực hoàn thành tốt công việc của những đại biểu được tín nhiệm. Còn những đại biểu có tín nhiệm thấp sẽ phải có những chương trình hành động cụ thể khắc phục được điểm bất cập, hạn chế của mình trong trong các lĩnh vực phụ trách.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân, Đoàn đại biểu Quốc hội TPHCM đánh giá: Trong Kỳ họp Quốc hội khóa XIII, Quốc hội cũng đã bỏ phiếu lấy phiếu tín nhiệm đối với các lãnh đạo, chức danh do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn. Qua lần lấy phiếu tín nhiệm này đã thể hiện năng lực, đóng góp của từng thành viên Chính phủ. Có những Bộ trưởng khi lấy phiếu ở kỳ thứ nhất thấp, sau đó phấn đấu hoàn thành rất tốt xuất sắc nhiệm vụ được giao thì phiếu đánh giá đạt rất cao. Chính vì vậy, phiếu đánh giá năng lực, tín nhiệm giúp cho các đại biểu làm việc tốt hơn và đánh giá được kết quả hoạt động đóng góp. Đại biểu tin rằng, việc lấy phiếu tín nhiệm trong kỳ họp này sẽ thể hiện được kết quả mong muốn giống như kết quả tình hình phát triển kinh tế, xã họi của nước ta trong nửa nhiệm kỳ qua.

Ông Trần Văn Túy, Trưởng ban Công tác đại biểu thuộc UBTVQH, Phó Trưởng ban Tổ chức Trung ương cho biết: Điểm mới trong lấy phiếu tín nhiệm tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIV là người được lấy phiếu phải báo cáo về việc tự đánh giá, kiểm điểm về việc có hay không biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến,” “tự chuyển hóa” trong nội bộ theo Nghị quyết Trung ương 4.

Ngoài ra, người được lấy phiếu phải báo cáo về việc tự đánh giá, kiểm điểm về thực hiện việc sắp xếp bộ máy, tinh giản biên chế ở cơ quan, tổ chức, đơn vị mình.

Nghị quyết 85/2014/QH13 cũng quy định, trường hợp thấy cần làm rõ vấn đề liên quan đến người được lấy phiếu tín nhiệm thì chậm nhất là 15 ngày trước ngày khai mạc kỳ họp tổ chức lấy phiếu tín nhiệm, đại biểu Quốc hội có quyền đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu cơ quan có thẩm quyền xác minh và trả lời bằng văn bản.

Ngọc Mai