Phát triển mạnh mẽ, toàn diện văn hóa và con người Việt Nam

Đây là thông tin được GS.TS Tạ Ngọc Tấn cung cấp cho cơ quan thông tấn báo chí tại buổi họp báo quốc tế công bố Dự thảo các văn kiện trình Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng để lấy ý kiến nhân dân vào chiều 15.10. Buổi họp báo do Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phối hợp với các cơ quan chức năng tổ chức.

Phó Trưởng ban Thường trực Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Lại Xuân Môn chủ trì buổi họp báo Ảnh: TR.HUẤN

Phát triển văn hóa, con người là nền tảng

Trả lời câu hỏi của đại diện cơ quan thông tấn báo chí, GS.TS Tạ Ngọc Tấn, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương cho biết, lần đầu tiên văn kiện đại hội được tổ chức xây dựng thành một văn kiện thống nhất là Báo cáo Chính trị. Đây là điểm khác biệt khi những nhiệm kỳ trước là các Báo cáo Chính trị, báo cáo kinh tế, xã hội, báo cáo xây dựng Đảng. Tuy nhiên, tại nhiệm kỳ này, Bộ Chính trị thống nhất tích hợp ba báo cáo thành Báo cáo Chính trị, đi kèm các phụ lục.

Theo GS.TS Tạ Ngọc Tấn, việc hợp nhất các báo cáo là để thể hiện quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng tập trung, thống nhất, đồng thời, giúp cho nhân dân tiếp cận văn kiện được thuận lợi hơn. Báo cáo Chính trị và các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng được lấy ý kiến nhân dân có nhiều nội dung mới, quan trọng gồm các bài học, quan điểm phát triển mới. Đó là việc kiên định với chủ nghĩa Mác - Lênin, mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội; kiên định với đường lối đổi mới, coi đây là cơ sở, một bộ phận của nền tảng, tư tưởng của Đảng.

Đặc biệt, dự thảo đặt ra mục tiêu tham vọng của Đảng Cộng sản Việt Nam, đó là đến năm 2030, GDP bình quân đầu người phải đạt 8.500 USD, Việt Nam trở thành nước đang phát triển có thu nhập trung bình cao. Nếu như tính toán một cách thực tế, năm 2025 cơ bản GDP bình quân đầu người đạt 5.100 USD. Để đạt mục tiêu ấy cần một loạt đổi mới, đặc biệt là cải cách về thể chế.

Vậy nên, trong văn kiện lần này có mục riêng là hoàn thiện thể chế để phục vụ mục tiêu phát triển. Về xác định những nhiệm vụ, theo ông Tạ Ngọc Tấn, dự thảo bổ sung nội dung bảo vệ môi trường là một nội dung trọng yếu, sống còn, trung tâm gắn với phát triển kinh tế, xã hội. Bên cạnh đó, yêu cầu phát triển văn hóa con người là nền tảng, tăng cường quốc phòng an ninh và bổ sung thêm nội dung đối ngoại là trọng yếu, thường xuyên.

Dự thảo cũng đặt ra yêu cầu phát triển nguồn lực nội sinh, xác lập mô hình tăng trưởng mới, với kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia, mặc dù không bỏ qua vai trò dẫn đầu, chủ chốt của nền kinh tế Nhà nước...

Bảo đảm phát triển văn hóa ngang tầm với chính trị, kinh tế, xã hội

Đánh giá kết quả việc thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII và cơ đồ của đất nước sau 40 năm đổi mới, dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội XIV của Đảng đang lấy ý kiến nhân dân từ ngày 15.10 - 15.11.2025 nêu rõ: “Trong bối cảnh rất nhiều khó khăn, thách thức, với ý chí, khát vọng phát triển, kiến tạo tương lai, tư duy đổi mới, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đã chung sức, đồng lòng thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII. Đảng ta vững vàng lãnh đạo đất nước tiếp tục đạt được những kết quả rất quan trọng, toàn diện, đột phá, nhiều điểm sáng nổi bật”.

Trong đó việc phát triển văn hóa, con người và xã hội đạt kết quả rất quan trọng, nhiều mặt tiến bộ; an sinh xã hội và đời sống nhân dân ngày càng được nâng cao. Chúng ta đã nhận thức đầy đủ hơn về vai trò và tầm quan trọng của văn hóa trong phát triển bền vững. Thể chế, chính sách và nguồn lực đầu tư cho phát triển văn hóa được tăng cường. Hệ thống thiết chế văn hóa được quan tâm xây dựng và phát huy. Các hoạt động văn hóa, sản phẩm văn hóa, nghệ thuật ngày càng đa dạng, phong phú. Công nghiệp văn hóa, dịch vụ văn hóa và thị trường văn hóa từng bước được phát triển. Hội nhập quốc tế về văn hóa ngày càng được mở rộng. Đã xây dựng và triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035...

Về quan điểm, mục tiêu xây dựng, phát triển đất nước trong giai đoạn mới, dự thảo văn kiện xác định phát triển kinh tế, xã hội và bảo vệ môi trường là trung tâm; xây dựng Đảng là then chốt; phát triển văn hóa, con người là nền tảng; tăng cường quốc phòng, an ninh và đẩy mạnh đối ngoại, hội nhập quốc tế là trọng yếu, thường xuyên.

Đồng thời khơi dậy mạnh mẽ truyền thống yêu nước, khát vọng phát triển, tinh thần đoàn kết, ý chí tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc; phát huy sức mạnh văn hóa, con người thành nguồn lực nội sinh và động lực mạnh mẽ cho sự phát triển; gắn kết chặt chẽ, hài hòa giữa phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, bảo vệ môi trường với củng cố quốc phòng, an ninh, nâng cao hiệu quả hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế.

Dự thảo văn kiện cũng xác định, tiếp tục xây dựng, hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển nhanh và bền vững đất nước. Trong đó, với lĩnh vực văn hóa sẽ là xây dựng, hoàn thiện thể chế phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc với các giá trị cơ bản: Dân tộc, dân chủ, nhân văn và khoa học; bảo đảm phát triển văn hóa ngang tầm với chính trị, kinh tế, xã hội, để văn hóa thực sự là nền tảng, nguồn lực nội sinh, động lực to lớn, hệ điều tiết cho phát triển nhanh và bền vững đất nước;

Xây dựng và thực hiện đồng bộ hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam, đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới.

Phát triển mạnh mẽ, toàn diện văn hóa và con người Việt Nam

Đặc biệt, dự thảo Báo cáo Chính trị dành hẳn một mục với nội dung về phát triển mạnh mẽ, toàn diện văn hóa và con người Việt Nam. Trong đó xác định xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, đồng bộ trên nền tảng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam.

Đẩy mạnh phát triển đồng bộ các lĩnh vực văn hóa; xây dựng môi trường văn hóa, đời sống, lối sống văn hóa trong gia đình, trường học, cơ quan, đơn vị và cộng đồng dân cư. Bảo tồn và phát huy hiệu quả các giá trị di sản văn hóa gắn với phát triển kinh tế di sản. Xây dựng, phát triển văn học, nghệ thuật xứng tầm với lịch sử văn hóa dân tộc và tầm vóc của công cuộc đổi mới. Xây dựng các thiết chế và tổ chức các hoạt động văn hóa theo hướng thiết thực, linh hoạt, lấy địa bàn cơ sở, người dân làm trung tâm. Xây dựng nền báo chí, xuất bản, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại. Tăng cường quản lý và phát triển các loại hình truyền thông, thông tin trên nền tảng số. Xây dựng các công trình văn hóa, thể thao ngang tầm khu vực và quốc tế. Thực hiện hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa. Chủ động, tích cực hợp tác, quảng bá hình ảnh đất nước, giá trị văn hóa và con người Việt Nam ra thế giới. Phát triển mạnh công nghiệp văn hóa, dịch vụ văn hóa đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu hưởng thụ văn hóa của nhân dân.

Nâng cao năng lực cán bộ lãnh đạo, quản lý về văn hóa và phát triển con người. Chăm lo đội ngũ văn nghệ sĩ và những người làm công tác văn hóa, nhất là văn hóa cơ sở. Ưu tiên phát triển các cơ sở đào tạo văn hóa, nghệ thuật; có chính sách hỗ trợ các bộ môn nghệ thuật truyền thống. Tiếp tục đổi mới nội dung và phương thức lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước về văn hóa.

Đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng và quản lý tốt môi trường văn hóa; phát triển và quản lý có hiệu quả thị trường sản phẩm, dịch vụ văn hóa số. Phát triển toàn diện con người Việt Nam về đạo đức, trí tuệ, ý thức dân tộc, trách nhiệm công dân, năng lực sáng tạo, thẩm mỹ, thể lực, kỹ năng sống, kỹ năng nghề nghiệp. Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, văn minh gắn với xây dựng, hoàn thiện con người mới Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Đề cao, khuyến khích vai trò tiên phong của đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ, doanh nhân và những người làm công tác văn hóa.

Nâng cao đời sống văn hóa, thu hẹp khoảng cách về hưởng thụ văn hóa giữa các vùng, miền, giữa các tầng lớp nhân dân; chú trọng phát triển văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Khuyến khích tìm tòi, xây dựng và phát triển sáng tạo những mô hình, thiết chế văn hóa, thể thao và quản lý văn hóa có hiệu quả. Khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc, khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh, văn minh, hạnh phúc. Phát huy có hiệu quả giá trị văn hóa và tinh thần cống hiến của con người Việt Nam, để văn hóa thực sự trở thành nguồn lực nội sinh, động lực và hệ điều tiết phát triển đất nước.

Chú trọng phát triển văn hóa chính trị. Phát triển văn hóa kinh doanh, văn hóa doanh nghiệp, văn hóa khởi nghiệp sáng tạo và đạo đức doanh nhân.

Xây dựng văn hóa gia đình, nhà trường và xã hội nhằm bảo vệ, gìn giữ thuần phong mỹ tục, tinh thần tương thân, tương ái, đoàn kết, nghĩa tình, trọng đạo lý, kết hợp giữa truyền thống và hiện đại. Phát triển, lan tỏa các giá trị văn hóa và chuẩn mực đạo đức; tăng cường “sức đề kháng” của văn hóa, chống lại mọi sự “xâm lăng” về văn hóa; bài trừ các hình thức văn hóa lai căng, hủ lậu ảnh hưởng đến thuần phong mỹ tục; đấu tranh, phản bác những luận điệu xuyên tạc lịch sử, văn hóa và truyền thống cách mạng.

Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội XIV của Đảng tiếp tục khẳng định tầm quan trọng đặc biệt của văn hóa trong chiến lược phát triển đất nước. Việc đặt văn hóa ngang tầm với chính trị, kinh tế và xã hội không chỉ là sự kế thừa tinh thần của các kỳ đại hội trước mà còn thể hiện tư duy phát triển mới: Lấy con người làm trung tâm, văn hóa làm nền tảng, phát triển bền vững làm mục tiêu. Đây chính là bước chuyển quan trọng để văn hóa thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, nguồn lực mềm và động lực tinh thần đưa đất nước vươn lên trong giai đoạn mới.

THU SÂM