Ổn định thể chế đóng vai trò quan trọng nhất

Tâm lý bất an gia tăng

“Phần lớn doanh nghiệp thành viên của chúng tôi đang trong trạng thái chậm lại để quan sát, nghe ngóng tình hình trước khi đưa ra quyết định đầu tư hay mở rộng hoạt động”, ông Phạm Phú Trường, Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ TP. Hồ Chí Minh chia sẻ sáng qua, 24.10.

Diễn biến này đặt trong bối cảnh các số liệu cho thấy tăng trưởng kinh tế đang hồi phục hết sức tích cực khiến ông Trường - với tư cách Chủ tịch Hội - không khỏi lo lắng, bất an. Khoảng 1.000 doanh nghiệp hội viên không phải là tỷ lệ lớn trong tổng số doanh nghiệp đang hoạt động trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh nói riêng và cả nước nói chung, song “đây đều là những doanh nghiệp mang tính đại diện cho các ngành, lĩnh vực, và là những doanh nhân trẻ, luôn tràn đầy nhiệt huyết được cống hiến cho thành phố, cho cả nước”. Khi các doanh nhân trẻ đang chững lại để nghe ngóng tình hình, chấp nhận chậm lại - đó thực sự là một vấn đề cần phải lưu tâm, vị doanh nhân này nhấn mạnh.

Việc một số doanh nghiệp lớn vướng vòng lao lý thời gian qua, cơ quan quản lý siết chặt phát hành trái phiếu doanh nghiệp, thị trường chứng khoán giảm về mức quanh 1.000 điểm, tương ứng mức giảm trên 30% so với đỉnh đã tạo tâm lý bất an trong doanh nghiệp và đang có xu hướng gia tăng. Ông Trường xác nhận và cho biết thêm, dù chưa có con số thống kê cụ thể, song nhiều doanh nghiệp vì gặp khó khăn về tài chính, không được tiếp cận vốn nên đã phải tiết giảm chi phí, siết lại quy mô, giảm lao động. Trong bối cảnh ấy, “bất kỳ gói hỗ trợ nào của Nhà nước đều rất đáng trân trọng”.

Tuy vậy, đến nay, sau hơn 5 tháng Nghị quyết số 31/2022/NĐ-CP về hỗ trợ lãi suất 2% đối với doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh có hiệu lực, “hiện chúng tôi không nghe nói nhiều, cho thấy nó không trở thành thông dụng”, ông Phạm Phú Trường cho biết.

Tương tự, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã tỉnh Ninh Bình Lê Thị Tâm cho biết, trên địa bàn tỉnh có 456 hợp tác xã với khoảng 300.000 thành viên. “Hầu hết không được hưởng chính sách hỗ trợ 2%” do không đáp ứng điều kiện của ngân hàng, ví dụ không có tài sản bảo đảm…

Trong báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế đánh giá kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2022, dự kiến Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023, cho thấy tỷ lệ giải ngân gói hỗ trợ theo Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội khá thấp, tính đến ngày 28.9.2022 mới đạt 20%. Đối với gói hỗ trợ lãi suất 2% mới chỉ giải ngân khoảng 13,5 tỷ đồng trên gần 16.035 tỷ đồng phân bổ cho năm 2022!

Ổn định thể chế sẽ giúp doanh nghiệp yên tâm hoạt động
Ảnh: Đan Thanh

Chính sách cần “gạn đục khơi trong”

Mặc dù bức tranh kinh tế - xã hội 9 tháng qua đã có những khởi sắc, như: tăng trưởng kinh tế đạt mức 8,83%; lạm phát bình quân được kiểm soát ở mức 2,73%; kim ngạch xuất khẩu tăng 17,3% so với cùng kỳ năm trước bất chấp những đứt gãy của chuỗi cung ứng… song Ủy ban Kinh tế cho rằng, các doanh nghiệp nói chung tiếp tục phải đối mặt với nhiều khó khăn như thiếu vốn lưu động, khó khăn trong tiếp cận vốn tín dụng; chi phí đầu vào cho sản xuất tăng cao… Điều này chắc chắn sẽ tác động tới mục tiêu tăng trưởng cả năm cũng như năm tiếp theo.

Theo ông Vũ Tiến Lộc, Ủy viên Ủy ban Kinh tế, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam, những tháng tới khó khăn với doanh nghiệp sẽ tăng lên do biến động của nền kinh tế thế giới và Việt Nam, sức cầu có thể thu hẹp cùng những rủi ro không thể dự báo… Trong đó, việc các gói hỗ trợ chậm triển khai cũng khiến các doanh nghiệp tiếp tục khó khăn. Nếu đẩy nhanh tiến trình, nguồn vốn này có thể là sự tiếp sức hiệu quả cho doanh nghiệp, ông Lộc tin tưởng.

Góp ý cụ thể, bà Lê Thị Tâm đề xuất, hiện đa phần hợp tác xã không được tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng nên gói hỗ trợ lãi suất 2% hiện nay hầu như không mấy tác dụng. Do đó, nên mở rộng áp dụng sang các nguồn vốn khác, như vốn từ Quỹ hỗ trợ phát triển hợp tác xã, Quỹ tín dụng nhân dân… Chỉ khi đó, chính sách hỗ trợ lãi suất này mới thực sự phát huy hiệu quả!

Còn theo ông Phạm Phú Trường, trong bối cảnh Ngân hàng Nhà nước đã điều chỉnh tăng 1%/năm lãi suất điều hành trong tháng 9 vừa qua, việc hỗ trợ lãi suất 2% theo tinh thần Nghị định số 31/2022/NĐ-CP ít nhiều giảm bớt giá trị. Dù vậy, với doanh nghiệp lúc này, “được hỗ trợ đồng nào hay đồng ấy”, ông Trường nhấn mạnh và kỳ vọng Quốc hội sẽ thúc đẩy để chính sách hỗ trợ lãi suất được thực thi nhanh hơn, hiệu quả hơn.

Đề xuất giải pháp căn cơ, Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ TP. Hồ Chí Minh nhấn mạnh, tính ổn định của thể chế đóng vai trò quan trọng nhất, bởi “dù gặp muôn vàn khó khăn thì doanh nghiệp vẫn muốn biết tương lai thế nào”. Và điều này chỉ được bảo đảm khi có sự ổn định thể chế, để trên cơ sở đó, doanh nghiệp sẽ yên tâm, sẵn sàng phát huy hết tiềm lực của mình thay vì chững lại quan sát, nghe ngóng trong tâm lý bất an, đồng nghĩa bị chậm lại!

Theo đó, vấn đề mấu chốt hiện nay là các cơ quan quản lý cần nhanh chóng củng cố về mặt tâm lý cho doanh nghiệp để họ tin tưởng vào sự quản lý, điều hành của Nhà nước, vào sự ổn định vĩ mô. Chính sách phải bảo đảm “gạn đục khơi trong”, không thể chỉ vì một số doanh nghiệp sai phạm như trong phát hành trái phiếu mà siết chặt cả với các doanh nghiệp thực sự có nhu cầu vốn và luôn thượng tôn pháp luật!

Chia sẻ với quan điểm này của doanh nghiệp, TS. Lê Duy Bình, Giám đốc điều hành Economica Việt Nam cho rằng, thực tế doanh nghiệp phải đối mặt với rủi ro từ thị trường lẫn rủi ro liên quan đến pháp lý, khi có sự thay đổi về chính sách, về cách thức điều hành của cơ quan quản lý. Do vậy, tại kỳ họp lần này, Quốc hội cần nhìn nhận rủi ro về thể chế, về quy định pháp luật liên quan đến quá trình điều hành của cơ quan quản lý nhà nước, dù đó là cơ quan cấp bộ hay cấp địa phương để điều chỉnh, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp. Cần có khung khổ pháp lý dài hạn, TS. Lê Duy Bình nêu hàm ý.

Đan Thanh