Nông dân tăng thu nhờ sản xuất nông sản 'sạch'

Thu nhập nông dân tăng 5 - 10%/năm

Nhằm thúc đẩy sản phẩm nông nghiệp phát triển bền vững, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã triển khai Đề án Thí điểm xây dựng vùng nguyên liệu nông, lâm sản đạt chuẩn phục vụ tiêu thụ trong nước và xuất khẩu giai đoạn 2022 - 2025.

Sau 4 năm triển khai, đề án đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, hiện nay, đã hình thành 5 vùng nguyên liệu đạt chuẩn với tổng diện tích gần 170.000ha, tăng khoảng 20% so với trước khi thực hiện.

Hiện nay, cả nước đã hình thành 5 vùng nguyên liệu đạt chuẩn với tổng diện tích gần 170.000ha.

Diện tích vùng nguyên liệu có liên kết tiêu thụ với doanh nghiệp đạt trên 120.000ha, chiếm hơn 70%. Công tác đầu tư hạ tầng đạt và vượt kế hoạch, với hơn 141km đường giao thông nội vùng được nâng cấp; 9 cầu được xây dựng; nhiều công trình thủy lợi, cống điều tiết được hoàn thành. Hệ thống sơ chế, bảo quản nông sản từng bước được đầu tư, nâng cao hiệu quả sử dụng.

Tại các vùng nguyên liệu, 393 HTX được thành lập hoặc kiện toàn; hơn 5.500 lượt cán bộ, thành viên HTX được đào tạo, ứng dụng quản lý và truy xuất nguồn gốc. Mô hình khuyến nông cộng đồng tiếp tục phát huy hiệu quả với 635 tổ được thành lập, hỗ trợ nông dân áp dụng quy trình sản xuất an toàn. Đến hết năm 2025, các địa phương đã xây dựng trên 90 chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ, với sự tham gia của 27 doanh nghiệp, góp phần nâng cao giá trị và tính bền vững của vùng nguyên liệu.

Cũng theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, chi phí logistics giảm 20 - 30%, năng suất tăng 10 - 15%, thu nhập nông dân tăng 5 - 10%/năm, tạo thêm 4.500 việc làm. Dự án cũng phát huy hiệu quả vốn đầu tư công, huy động hơn 2.500 tỷ đồng từ doanh nghiệp, hợp tác xã và người dân, đạt tỷ lệ 1:5,8.

Cơ sở pháp lý đã được nâng cấp từ dự án thí điểm lên chính sách thường xuyên, tạo điều kiện nhân rộng vùng nguyên liệu trong giai đoạn 2026 - 2030, trở thành nền tảng cho phát triển nông nghiệp hiện đại, liên kết bền vững và nâng cao giá trị xuất khẩu của Việt Nam.

Ưu tiên đầu tư hạ tầng giao thông, thủy lợi

Ông Nguyễn Quang Hiếu, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, chia sẻ nông nghiệp hiện đại không thể chỉ nhìn vào quy mô hay sản lượng mà chất lượng tổ chức sản xuất, mức độ tuân thủ quy định và tính minh bạch trong liên kết chuỗi là những yếu tố mang tính quyết định.

Theo ông Hiếu, chuyển đổi số đang trở thành yêu cầu bắt buộc đối với các vùng nguyên liệu hiện nay. Người nông dân không còn sản xuất chủ yếu dựa trên kinh nghiệm, mà phải từng bước tiếp cận các công cụ số, thực hiện ghi chép đầy đủ nhật ký sản xuất, tuân thủ nghiêm các quy định về truy xuất nguồn gốc, qua đó nâng cao tính minh bạch, độ tin cậy và giá trị thương mại của sản phẩm trên thị trường.

Là một trong những địa phương có thành tựu điển hình, ông Nguyễn Thành Công, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La, cho biết tỉnh Sơn La đặt mục tiêu hình thành vùng sản xuất nguyên liệu cây ăn quả quy mô hàng hóa tập trung, ứng dụng công nghệ tiên tiến, gắn với liên kết bền vững giữa hợp tác xã và doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu.

Đến nay, tỉnh đã hỗ trợ đầu tư tuyến đường giao thông kết nối vùng sản xuất tại xã Chiềng Sung; xây dựng các mô hình thâm canh xoài, dứa, chanh leo theo tiêu chuẩn VietGAP, với tổng diện tích 85 ha. Toàn tỉnh hiện có trên 85.000 ha cây ăn quả, sản lượng ước đạt 510.000 tấn; duy trì 262 chuỗi cung ứng nông sản an toàn; cấp và quản lý 214 mã số vùng trồng, trong đó 202 mã số phục vụ xuất khẩu. Sơn La cũng thu hút nhiều nhà máy chế biến nông sản quy mô lớn, góp phần nâng cao giá trị gia tăng và ổn định đầu ra cho nông sản.

Tỉnh Sơn La kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển vùng nguyên liệu đạt chuẩn; ưu tiên đầu tư hạ tầng giao thông, thủy lợi vùng sản xuất; tăng cường xúc tiến thương mại, kết nối thị trường, tạo điều kiện để nông sản Sơn La tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng trong nước và xuất khẩu.

Theo kế hoạch đến năm 2030, diện tích vùng nguyên liệu sẽ được mở rộng lên 1.829.161ha tại 13 tỉnh, gấp hơn 10 lần so với giai đoạn thí điểm. Trong đó, 100% diện tích sẽ có hợp đồng liên kết tiêu thụ sản phẩm với doanh nghiệp. Các địa phương như: An Giang, Kiên Giang, Đắk Lắk, Sơn La, Quảng Trị… tiếp tục là hạt nhân trong phát triển các chuỗi giá trị nông sản chủ lực.

Nguyễn Hùng